تبیان، دستیار زندگی
سهراب معلمی است که از دوران کودکی به‌دلیل مشکلی عصبی در مواقعی که با تنش روحی روبه‌رو است دچار نوعی لکنت زبان می‌شود که این مسئله در تمام طول برشی از زندگی او که در داستان می‌خوانیم به‌نوعی موجب آزار وی نیز می‌شود تا جایی که ....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ایشون کی باشند؟!

نگاهی به رمان "این آقا کی باشند؟" اثر محمود کیانوش

سخن نویسنده درباره اثرش: " رمانی است تمثیلی ، در لایه آشکار رئالیستی و در لایه نهفته تمثیلی درباره حدود یک قرن تلاش بی ثمر نسل هایی برای بیرون آمدن از تنگنای سنت ها و وارد شدن به جهان جدید."

ایشون کی باشند؟!

این رمان از زبان راوی دانای کل توصیف می‌شود و قهرمان اصلی آن گاهی در وضعیتی نامتعارف نسبت به دیگران قرار می‌گیرد.

قهرمان اصلی رمان «این آقا کی باشند»، پسری به نام «سهراب» است که وقتی عصبانی می‌شود، در حالت استرس، به زبانی نامعلوم حرف می‌زند. به همین دلیل زندگی او و روابطش در مقاطعی روندی غیر عادی دارد.

"سهراب" معلمی است که از دوران کودکی به‌دلیل مشکلی عصبی در مواقعی که با تنش روحی روبه‌رو است دچار نوعی لکنت زبان می‌شود که این مسئله در تمام طول برشی از زندگی او که در داستان می‌خوانیم به‌نوعی موجب آزار وی نیز می‌شود تا جایی که در نهایت نوع روبه‌رو شدن او با این نقیصه و نیز عکس العمل اطرافیان وی در رابطه با آن و نیز نوع برخورد پیشگیرانه این معلم در ارتباط با این نقص موجب اخراج او از مدرسه محل تحصیل می‌شود. اخراجی که تاوان آن جدای از بیکاری پاره شدن تارهای صوتی معلم جوان در اثر فریادهای مکرر او در اداره استنتاق در رابطه با انکار فعالیت‌هایی است که گویا در دوران پیش از انقلاب که زمان وقوع این قصه نیز هست مخالف امنیت عمومی شمرده می‌شود.

قهرمان اصلی رمان «این آقا کی باشند»، پسری به نام «سهراب» است که وقتی عصبانی می‌شود، در حالت استرس، به زبانی نامعلوم حرف می‌زند. به همین دلیل زندگی او و روابطش در مقاطعی روندی غیر عادی دارد.

معلم در پایان داستان در نهایت قدرت تکلم را از دست داده و اویی که در تمام داستان دغدغه بیان اهمیت خودشناسی را به‌شاگردان و اطرافیانش داشت پس از مشغول به‌کار شدن در بقالی پدر خود تنها با این پرسش مردم جامعه پیرامونی خودش از پدرش روبه‌رو است که «این آقای تازه وارد به‌دکان شما کیست؟» و به‌عبارتی بهتر «این آقا کی باشند».

بخشی از داستان این کتاب این‌گونه نوشته شده است:

  1. « سهراب عامری احساس می‌کرد که هر لحظه ممکن است از جا برخیزد و مشتش را در هوا تکان بدهد و با لقوه‌ی زبان خود آقای نائمی را گرفتار حیرت کند و خودش را به هم به دردسر بیندازد. با وجود این از جا برخاست و با لحنی خشک و رسمی گفت: ....».

باید گفت که در چارچوب اقتضائات شکل‌دهنده داستان در فضای ذهنی عمدتا مدرن و نوگرای خوانندگان داستان در کشورمان، کیانوش چند قدمی از مخاطبان خود ‌عقب مانده است اما نوع قصه گویی در روایت داستانی او و پایان بندی قابل اعتنای آن که به‌مثابه‌یک کاتالیزور ناگهان ذهن مخاطب را با فعل و انفعالی محتوایی روبه‌رو می‌کند، توانسته است تا اندازه‌ای مخاطب را با این نوع بیان دوباره همراه کند.

شخصیت‌های داستانی کیانوش همگی به‌سمت تعریف یک تیپ معین اجتماعی حرکت کرده و مخاطبان داستان را به‌طوری علنی با تقسیم‌بندی‌های فکری پیرامونی خود در اجتماع آشنا می‌سازند و به‌طور دردناکی غلبه‌عمومی تفکر اکثریتی بر اقلیتی را به ‌او یادآوری می‌کنند. تفکری در پایان داستان با تعبیر زیبای لال شدن شخصیت اصلی داستان از شدت فریاد زدن خود را نشان می‌دهد.

«این‌آقا کی باشند» داستان ساده و بی‌آلایشی است و قصد هیچ نوع ارائه کلامی روشنفکرانه را به‌دوش نمی‌کشد. داستان کیانوش سعی دارد به‌اقتضای قلم وی و به‌ساده‌ترین شکل ممکن اندیشه نویسنده از فضای فکری حاکم بر پیرامون خود را به‌ذهن مخاطبانش بکشد که به‌نظر می‌رسد تا حد زیادی نیز در این مورد برای مخاطبان اهل قصه خوانی خود نیز به‌موفقیت دست یافته است.

محمود کیانوش متولد 1313 مشهد است. وی دوره آموزش دبستانی را در همین شهر و آموزش دبیرستانی را در تهران به پایان رسانده است و اولین شغل وی آموزگاری بوده است. کیانوش که همراه با معلمی به نوشتن شعر و داستان نیز روی آورد، آثاری را نیز در زمینه شعر و نمایشنامه به فارسی برگردانده است. این نویسنده از سال 53 ساکن انگلستان شد. کیانوش مدتی عضو هیات تحریریه و همچنین سردبیر مجله «صدف» و چهار دوره هم سردبیر مجله «سخن» بود.

«شکوفه حیرت»(مجموعه شعر)، «ساده و غمناک» (مجموعه شعر)، «ماه و ماهی در چشمه باد»(مجموعه شعر)، «قصیده‌ای برای همه»(یک شعر بلند)، «آب‌های خسته»(مجموعه شعر)، «خرخاکی‌ها، یونجه‌ها و کلاغ‌ها» (مجموعه شعر)، «ناگهان انسان و زمینش»(یک شعر بلند) و «از پرنده‌ها و انسان»(مجموعه شعر، به انگلیسی)، از جمله آثار کیانوش در زمینه شعرند.

«در آنجا هیچ کس نبود»(مجموعه داستان کوتاه)، «مرد گرفتار»(یک داستان بلند)، «غصه‌ای و قصه‌ای»(هفت داستان پیوسته)، «و بلا آمد و شفا آمد»(مجموعه داستان کوتاه)، «حرف و سکوت»(رمان)، «برف و خون (رمان)، «غواص و ماهی»(رمان)، «در آفاق نفس»(رمان فلسفی) و «در طاس لغزنده»(مجموعه داستان‌های کوتاه) نیز از آثار او در حوزه داستان‌نویسی محسوب می‌شوند.

«بررسی شعر و نثر فارسی معاصر»(مجموعه مقالات)، «شعر فارسی در غربت»، «زن و عشق در دنیای صادق هدایت و نقدی تحلیلی و تطبیقی بر بوف کور» و «نظم، فضیلت و زیبایی» (تاملاتی در فلسفه هنر و ادبیات)،نیز نام کتاب‌های این نویسنده در حیطه نقد ادبی‌اند. «خدای ناشناخته»(جان اشتان بک)، «زنی که گریخت»(دی. اچ. لارنس)، «مالون می‌میرد»(ساموئل بکت)، «سیر روز در شب»(یوجین اونیل) و «جلاد»(پرلاگر کوییست)‌ نیز آثاری‌اند که کیانوش به فارسی برگردانده است.

«این آقا کی باشند؟» نوشته محمود کیانوش، زمستان امسال(89)،‌ به شمارگان 1100 نسخه ، از سوی انتشارات «مروارید» منتشر شد. این کتاب 110 صفحه‌ای با قیمت 2900 تومان ارایه می‌شود.

فرآوری: زهره سمیعی

بخش ادبیات تبیان


منابع:

خبرگزاری کتاب ایران

کتاب نیوز

تهران امروز

وبلاگ شراب شعر