تبیان، دستیار زندگی
خانواده نخستین و كوچك‌ترین هسته اجتماعی محسوب شده و اولین جایی است كه فرهنگ در آن شكل می‌گیرد و به‌طور كلی خانواده سهم بسیار مهمی در گسترش فرهنگ دارد. از آنجایی كه اندیشه و تفكر كودك در دامان خانواده شكل گرفته و رشد می‌كند، وقتی والدین حسینی باشند، فرزندا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بهترین الگو برای کودک ایرانی

تربیت دینی


سراسر تاریخ سرشار از فرهنگ، كیش و آئین‌هایی است كه حكایت از اندیشه و فرهنگ مردمان دارد. بسیاری از این آئین‌ها تنها در مدت زمان كوتاهی برجا مانده و نابود شده است، اما دین اسلام و دستاوردهای آن همچون فرهنگ عاشورا پس از گذشت قرن‌ها، نه تنها از بزرگ‌ترین گزندهای تاریخ بشر مصون مانده است بلكه الگویی والا برای آیندگان محسوب می‌شود. یکی از دغدغه های هر خانواده ی شیعی انتقال ارزش های عاشورایی به فرزندان خود است.


بهترین سرمشق

از دیرباز تاكنون خانواده به عنوان كوچك‌ترین واحد اجتماعی همواره در پی یافتن الگوهایی است كه بتواند با پیروی از آن راه سعادت را طی كند و والدین در تلاش هستند تا بهترین‌ها را الگوی راه فرزندانشان كنند. نهضت عاشورا از جمله با شكوه‌ترین و مناسب‌ترین سرمشق‌ها است، چرا كه در بستر این قیام، الگوهایی شكل گرفته كه در هیچ‌كجای عالم همانندی برای آن وجود ندارد.

در صورتی كه این اسطوره‌های شجاعت و مردانگی و تندیس‌های عشق و محبت مطابق با قالب‌های نوین جامعه امروز در خانواده مورد توجه قرار گیرد و والدین زمینه همانندسازی با این اسوه‌های شگفت‌انگیز صبر و استقامت را برای فرزندان خود فراهم كنند، در كنار مرثیه‌ها و عزاداری‌ها، جنبه اجتماعی و آرمان‌های مقدس عاشورا بر فضای خانواده حكمفرما شده و آن را در صحیح‌ترین مسیر هدایت می‌كند.

كارگاه رشد انسانی

دكتر عبدالرضا علیزاده، استادیار دانشگاه تهران در خصوص اهمیت فرهنگ‌سازی عاشورا در بستر خانواده می‌گوید: به عقیده جامعه‌شناسان، فرد پیوسته تحت تأثیر عواملی مانند خانواده، گروه همسالان، مدرسه و رسانه‌های جمعی اجتماعی قرار می‌گیرد. این بدان معنا است كه باورها، ارزش‌ها، آداب و رسوم و قواعد معرفی و مورد قبول گروه‌های اجتماعی از طریق فرآیندی كه آن را درونی شدن می‌نامند به شخصیت یك فرد رسوخ پیدا كرده و پاره‌ای از شخصیت فرد می‌شود و از درون شخصیت او می‌جوشد، گویی كه همواره جزئی از آن بوده است.

این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه ادامه می‌دهد، فرآیند درونی شدن فرهنگ زمانی به‌طور كامل انجام می‌شود كه فرد بدون احساس جبر و نیرویی كه از طریق عوامل بیرونی به او وارد می‌شود، به یك مسئله باور داشته باشد، عملی را انجام دهد یا از كاری دوری گزیند.

هر چند عوامل اجتماعی شدن (خانواده، گروه همسالان، مدرسه و رسانه‌ها) در هر زمانی و در هر جامعه‌ای درجه اهمیت خاصی دارند و ممكن است در جامعه‌ای خانواده رتبه نخست را داشته باشد و در جامعه‌ای دیگر مدرسه بیشترین نقش را ایفا كند، اما تاكنون در تمام جوامع، خانواده نقش تعیین‌كننده در تكوین ساختار و هویت شخصیتی افراد داشته است.

وقتی والدین حسینی باشند، فرزندان نیز حسینی می‌شوند و این فرهنگ از خانواده به جامعه منتقل می‌شود.

نهادینه‌شدن فرهنگ عاشورایی

به عقیده دكتر علیزاده، خانواده تأثیر خود را حتی پیش از تولد كودك از طریق وراثت آغاز می‌كند، و این ضمیری كه به نام «كودك» ایجاد می‌كند، در دوره تربیت با دستان تأدیب و تشویق ورز می‌دهد و آن را به مرحله آمادگی برای پخته شدن می‌رساند، اما آنچه بیش از همه در این وضعیت كنونی اهمیت پیدا می‌كند، هماهنگی عوامل اجتماعی شدن افراد است.

دكتر علیزاده معتقد است، جوهره آنچه فرهنگ عاشورا نام گرفته است، غیر از خوبی، رشد و شكوفایی ارمغان دیگری نخواهد داشت و آنچه به غلط بیگانگان و دشمنان از فرهنگ عاشورا برداشت كرده‌اند و به آن دامن می‌زنند و مفهوم آن را جنگ و ستیز و خونریزی می‌دانند كه پیام عاشورا نیست، حقیقت عاشورا همان است كه امام حسین (ع) در پیام های تئوری و عملی خود به روشنی ارائه كرده‌اند.

آن حضرت به روشنی بیان كرده‌اند كه ارزش‌های والایی كه پیامبر اسلام (ص) كوشید تا در میان مردم نهادینه شود به مخاطره افتاده است و ما قصد داریم كه نگذاریم عرف دچار فراموشی تاریخی شود و آن ارزش‌ها از بین برود و قربانی شدن تبار پیامبر بهای این باور و نیت بود.

مراسم عزاداری شام اربعین در حرم رضوی

شكل‌گیری آرمان‌هایی مقدس

حجت‌الاسلام كافی، با تأكید بر نقش خانواده در گسترش فرهنگ عاشورا می‌گوید، فرهنگ عاشورا باید در بستر خانواده نهادینه شود، والدین بهتر است از ابتدای تولد ، فرزندانشان را با این فرهنگ آشنا كنند و این فرهنگ در طول زندگی و رشد كودك جزئی از شخصیت او شود و هم به لحاظ فرهنگ و ارتباطات اجتماعی و عاطفی و هم به لحاظ رفتاری در شخصیت كودك شكل بگیرد.

این كارشناس اسلامی، ادامه می‌دهد زمانی كه انگیزه و فكر كودك عاشورایی شده و از آرمان‌های حسینی الهام گیرد، در موقعیت‌های مختلف زندگی با ذهن فرد عجین شده و ظاهر می‌شود. 

دكتر سیدعلی حسینی، استاد دانشگاه امام صادق(ع) در خصوص نقش خانواده در گسترش فرهنگ عاشورا می‌گوید: خانواده نخستین و كوچك‌ترین هسته اجتماعی محسوب شده و اولین جایی است كه فرهنگ در آن شكل می‌گیرد و به‌طور كلی خانواده سهم بسیار مهمی در گسترش فرهنگ دارد. از آنجایی كه اندیشه و تفكر كودك در دامان خانواده شكل گرفته و رشد می‌كند، وقتی والدین حسینی باشند، فرزندان نیز حسینی می‌شوند و این فرهنگ از خانواده به جامعه منتقل می‌شود.

فرهنگ عاشورا باید در بستر خانواده نهادینه شود، والدین بهتر است از ابتدای تولد، فرزندانشان را با این فرهنگ آشنا كنند و این فرهنگ در طول زندگی و رشد كودك جزئی از شخصیت او شود و هم به لحاظ فرهنگ و ارتباطات اجتماعی و عاطفی و هم به لحاظ رفتاری در شخصیت كودك شكل بگیرد.

این كارشناس مذهبی اضافه می‌كند: كودكانی كه در خانواده آنها فرهنگ و الگوی پایداری برای همانندسازی وجود ندارد، از جامعه تأثیر می‌پذیرند و گاه ممكن است در مسیری انحرافی رشد پیدا كنند.

دكتر عبدالرضا علیزاده در خصوص نقش خانواده، گسترش و آموزه‌های دینی به فرزندان می‌گوید: یكی از مسائلی كه به فرآیند اجتماعی شدن سرعت می‌دهد و فرآیند درونی‌شدن هنجارهای اجتماعی را آسان‌تر می‌كند وجود الگو ی نمونه و گروه مرجع است و خانواده ایرانی می‌تواند با این درك كه بنا دارد انسان برتری را از نظر تربیتی و شخصیتی پرورش دهد، ارزش‌ها و هنجارهای مورد تأكید در عاشورا را برای فرزندان خود درونی كرده و شخصیت‌های موجود در عاشورای حسینی را به عنوان نقش نمونه و گروه مرجع برای فرزندان خود معرفی كند.

بخش خانواده ایرانی تبیان


منبع : روزنامه ایران

مقالات مرتبط :

آشنایی با اهل بیت در خانواده

در قلبش حک کنیم

تربیت و آموزش دینی كودكان

در طریق تربیت دینی چه مراقبت هایی لازم است ؟

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.