آشنایی با شورای حل اختلاف

شوراهای حل اختلاف که به منظور افزایش سرعت رسیدگی به پرونده به وجود آمدند درخصوص بسیاری از دعاوی کوچک حقوقی و مدنی صلاحیت رسیدگی دارند و امروز بسیاری از ما برای حل مشکلاتمان باید به آنها مراجعه کنیم اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد اجرای قانون و عمل به رویه ها از سوی افرادی است که گاه از دانش حقوقی لازم برخوردار نیستند.

در حین مراجعه به شوراهای حل اختلاف ممکن است با سوالات متعددی روبه رو شوید که در این مقاله با استناد به مواد قانونی شما را با حل آنها آشنا می کنیم.

اعضای شورای حل اختلاف

هر شورای حل اختلاف دارای سه نفر عضو اصلی و دو نفر عضو علی البدل است علاوه بر این اعضا در هر حوزه قضایی یک یا چند قاضی دادگستری که «قاضی شورا» نامیده می شوند انجام وظیفه می کنند. یک قاضی می تواند هم زمان عهده دار امور چند شورا باشد. شورای حل اختلاف برای انجام وظایف خود می تواند دارای یک دفتر باشد. همچنین قانون اجازه تشکیل شوراهای حل اختلاف سیار را نیز صادر کرده است. اعضاء شورا لازم نیست تحصیلات حقوقی داشته باشند. قضات، کارکنان دادگستری، وکلا و مشاوران حقوقی و پرسنل نیروی انتظامی و اطلاعاتی تا زمانی که در سمت های خود هستند نمی توانند عضو شورای حل اختلاف شوند. حسن شهرت به امانت و دیانت و صحت عمل دارا بودن حداقل 35 سال سن، عدم اعتیاد به مواد مخدر یا روان گردان و سکرآور. متأهل بودن و نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری و عدم محرومیت از حقوق اجتماعی از شرایطی هستند که اعضاء شورا باید دارا باشند.

جرایم و تخلفات اعضای شورای حل اختلاف

نداشتن دانش حقوقی کافی برخی از اعضای شورای حل اختلاف و طرح دعاوی کوچک که طرفین را ملزم به گرفتن وکیل نمی کند باعث شده تا زمینه وقوع برخی سوء استفاده ها در شوراهای حل اختلاف فراهم شود. نقض قانون از سوی اعضای شورای حل اختلاف ممکن است در شکل یک جرم باشد یا یک تخلف. به تخلفات اعضای شورا در هیأت رسیدگی به تخلفات رسیدگی خواهد شد. هیأت رسیدگی کننده متشکل از نماینده ای از سوی دادسرای انتظامی قضات، رئیس شورای حل اختلاف استان و مسئول حفاظت و اطلاعات دادگستری استان خواهد بود. چنانچه قاضی شورا در انجام وظایف خود مرتکب تخلف شود مراتب توسط رئیس حوزه قضایی به دادسرای انتظامی قضات اعلام می شود.

تخلفات اداری

شوراهای حل اختلاف برای افزایش سرعت خدمات قضایی تشکیل شده اند و در کنار آنها باید کیفیت این خدمات نیز حفظ شود. برای تحقق این سهم اعضای شورا باید به وظایف خود عمل کنند در صورتی که مراجعان نیز با وظایف اعضای شورا آشنا باشند آنگاه اولا به عنوان ناظر از خروج آنها از حوزه اختیارات خود جلوگیری خواهند کرد و ثانیاً با انتظارات خارج از عرف و قاعده کار اولیه خدمات را برای اعضای شورا دشوار نخواهند کرد.

ایجاد نارضایتی در ارباب رجوع یا انجام ندادن یا تأخیر در انجام امور قانونی آنها بدون دلیل، تبعیض یا اعمال غرض یا روابط غیراداری در اجرای قوانین و مقررات، تسلیم مدارک به افرادی که حق دریافت آن را ندارند، تعطیل خدمت در اوقات اداری، ارائه گواهی و گزارش خلاف واقع در امور اداری، هر نوع استفاده غیرمجاز از شان یا موفقیت شخصی و امکانات و اموال دولتی دادن نمره یا امتیاز برخلاف ضوابط، غیبت غیرموجه به صورت متناوب یا متوالی، کارشناسی و شایعه پراکنی، وادار ساختن یا تحریک دیگران به کارشکنی و ایراد خسارت به اموال دولتی و... برخی از تخلفات اعضای شورای حل اختلاف است .

توهین به امضای شورای حل اختلاف

کسانی که به شوراهای حل اختلاف مراجعه می کنند انتظار دارند در این مراجع تظلم، با رفتار اخلاقی و انسانی مواجه شوند. تکریم ارباب رجوع باید سرلوحه خدمات شوراهای حل اختلاف باشد.

از سوی دیگر خود مراجعان نیز باید در حدود اخلاق و قانون عمل کنند. این موضوع نه تنها از نظر عقلی روشن است بلکه قانون نیز به آن تاکید کرده است.

ماده 46 قانون شوراهای حل اختلاف در این باره مقرر کرده است که آنچه به اعضای شورا در مقام انجام وظیفه و یا به مناسبت آن توهین شود کسی که مرتکب چنین عملی شود به سه تا شش ماه حبس و یا تا 74 ضربه شلاق و یا 50 ضربه شلاق و تا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود در حقیقت ماده 46 قانون شورای حل اختلاف اعضای شورای حل اختلاف را در ردیف مقامات مذکور در ماده 609 قانون مجازات اسلامی قرار داده است و مجازات توهین به آنها را در یک سطح قرار داده است. در مقابل چندین ماده که به تخلفات اعضای شورای حل اختلاف و قضات آن می پردازد  مقنن یک ماده نیز به تخلفاتی که مراجعان به این محاکم ممکن است مرتکب شوند اشاره کرده و مجازات مرتکب را بیان کرده است.

ندا سادات پاک نهاد/ وکیل پایه یک دادگستری

بخش حقوق