تبیان، دستیار زندگی
نوجوانی دورانی است که می‌توان از آن هراس داشت یا آن را به خوبی پشت سر‌گذاشت. طی این دوران همه چیز افراد عوض می‌شود. بدنشان، ارزش‌هایشان و تصویر ذهنی که نسبت به خود دارند. نوجوان دیگر دلش نمی‌خواهد که با او مثل یک کودک رفتار کنند، از طرفی نسبت به آینده ه
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گذر از مرز کودکی تا قلمرو بلوغ

نوجوان


دوره نوجوانی از مهمترین و حساس ترین دوره های زندگی انسان به شمار می رود . در این دوره ، تغییراتی در جسم و روان نوجوان رخ می دهد که هرکدام به نوعی بر او اثر می گذارد . گاهی این تغییرات ، شخصیت و منش او را به کلی دگرگون می سازد . از این رو شناخت جنبه های مهم روانی ، عقلانی ، جسمانی و اخلاقی نوجوان ، این توانایی را به او و اطرافیانش می دهد تا شیوه صحیح برخورد با تغییرات جسمی و روحی دوره نوجوانی را بدانند . این آگاهی ، از بروز ناسازگاریهای خاص این دوران جلوگیری می كند . دوران نوجوانی ، همزمان با دوران بلوغ است . دوران بلوغ یکی از بحرانی ترین دوره های زندگی هر فرد است . دوره نوجوانی و بلوغ ، به سنین بین 12 تا 18 سالگی اطلاق می شود . گاهی گذشتن از مرز کودکی و رسیدن به قلمرو بلوغ ، با نابسامانیهای زیادی روبروست .

در این دوره ، نوجوان نه دیگر کودک به حساب می آید و نه هنوز به درستی بالغ شده است . وی در مرز بین این دو مرحله یعنی کودکی و بزرگسالی قرار دارد و با انتظارات خاص هر دو دوره روبه رو است . اگر کاری کودکانه کند ، او را ملامت می کنند که بزرگ شده و این کار در شأن او نیست ، از سوی دیگر نیز در زمره بزرگسالان محسوب نمی شود .

دوره نوجوانی از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و صاحب نظران تعلیم و تربیت قرار داشته است . افلاطون این دوره را زمانی معرفی کرده که احساسات و عواطف بر افکار فرد چیره می شود . «استانلی هال » متخصص در روان شناسی بلوغ ، دوره نوجوانی را دوره طوفان و یک جهش ناگهانی می داند .

کودک و بزرگسال هرکدام یک نوبت بار کودکی و بزرگسالی را بر دوش می کشند ، ولی نوجوان مجبور است یک جا بار هر دو را بر دوش بکشد ، زیرا متعلق به هر دو دوره است .

روان شناسان می گویند ، نوجوان کسی است که می خواهد نسبت به آنچه تاکنون بوده تغییر شیوه دهد و برخلاف سابق ، آنچه را بزرگسالان می گوید ، نپذیرد . گاهی طرز راه رفتن خود را عوض می کند ، لهجه خود را تغییر می دهد ، نسبت به مسایل پیرامون خود با حساسیت بیشتر می نگرد و اندک اندک به دنیای درون خویش وارد می شود . نوجوان کم کم به قدرت تفکر و استدلال خویش پی می برد . مجموعه این حالات ، کوششی است که در پایان راه کودکی نمایان می شود . این حالات ، عموما" با واكنشهای روحی و روانی همراه است . والدین متوجه می شوند که کودک مطیع دیروز ، به کلی تغییر کرده و رفتارش متفاوت شده است . گاهی نوجوان در این دوره سنی ، ترش رو و یا گوشه گیر می شود و گاهی نیز تلاش می کند که توجه دیگران را حتی از طریق عصبانی کردنشان ، به خود جلب کند و این اطرافیان او هستند که باید عواقب رفتارهای او را تحمل کنند. رفتار والدین می‌تواند شرایط را بدتر کند.  رفتارهای زیر می تواند دردسر ساز باشد :

والدینی که حرف و عملشان یکی نیست و الگویی منسجم برای نوجوانان شان نیستند

کاری را که می‌گویم انجام بده اما کاری را که من می‌کنم، انجام نده. با این عمل، قطعا نوجوان به هیچ عنوان حرف‌های پدر و مادرش را باور نمی‌کند. زمانی که در خانه هستید، تلفن خانه به صدا در می‌آید و فرزندتان به شما می‌گوید که فردی پای تلفن با شما کار دارد، از او می‌خواهید بگوید که درخانه نیستید، در حالی که همیشه به او می‌گویید که دروغ گفتن کار درستی نیست. در مورد سیگار کشیدن برایش موعظه نکنید درحالی که خودتان در حال سیگار کشیدن هستید. نوجوانان در مورد عدالت از قوه ادراک بسیار بالایی برخوردارند و به سرعت یکی نبودن کلام و عملتان را تشخیص می‌دهند. با عمل، خیلی بیشتر از کلام می‌توانید به آنها آموزش دهید.

والدینی که اشتباهات خود را نمی‌پذیرند

همانطور که قبلا خاطرنشان کردیم، والدین باید همانند الگویی منسجم عمل کنند و حرف و عملشان یکی باشد اما از آنجایی که همه انسان‌ها دچار خطا و اشتباه می‌شوند، غیرممکن است تصور کنیم که می‌توان همواره منسجم ماند، از این رو باید آن قدر فروتن باشیم تا اشتباهات خود را بشناسیم و زمانی که در شرایطی کاملا معین دچار لغزش شدیم و به حرفی که زده‌ایم عمل نکردیم، به اشتباه خود نزد نوجوانمان اعتراف کنیم. نوجوانانمان بسیار تیزبین هستند و متوجه اشتباهات ما خواهند شد بنابراین سعی نکنیم آن‌را کتمان کرده یا خود را تبرئه کنیم.

لحظات عالی، پربار و سازنده تنها زمانی روی می‌دهند که مدت زمان زیادی را با فرزندانمان بگذرانیم

 والدینی که روی مسائل مهم تأکید نمی‌کنند بلکه به نکات فرعی اهمیت می‌دهند

به راحتی می‌توان از مدل موها و لباس پوشیدن نوجوانان ایراد گرفت. اگر از لباس و مدل موهای نوجوانتان خوشتان نمی‌آید و به‌نظرتان زننده می‌آید، به خود بگویید که این چیزهای ظاهری موقتی هستند و با گذشت زمان سلیقه آنها عوض خواهد شد. نوجوانان هم مانند ما حق دارند نظر شخصی خود را بگویند و برای آنکه عزت نفسشان به درستی افزایش یابد، مهم است که به سلیقه آنان احترام بگذاریم .عاقلانه‌تر آن است زمانی که نوجوانان به نکات مهم و ضروری توجهی نمی‌کنند، آنان را سرزنش کنیم؛ ارزش‌های اخلاقی چون احترام، عشق و استقامت، گذشت و... . در مورد مسائلی که اهمیت کمتری دارند مثل مرتب کردن اتاقشان یا سر وقت غذا خوردن و یا لباسی که انتخاب می‌کنند زیاد به آنها گیر ندهیم و سر به سرشان نگذاریم. یادمان باشد که خداوند به ظاهرمان نگاه نمی‌کند بلکه قلب‌هایمان را می‌بیند.

والدینی که قبول نمی‌کنند نوجوان حق دارد اشتباه کند

نوجوانی که اغلب اوقات درست رفتار می‌کند، با کوچک‌ترین اشتباهی تمام اعتماد پدر و مادرش را از دست می‌دهد و برای آنکه اعتماد آنها را دوباره جلب کند، باید از صفر شروع کند. در برابر توقعی اینچنین ناامیدکننده، نوجوان برای آنکه اشتباهش را پنهان کند سعی خواهد کرد به دروغ متوسل شود زیرا زمانی که مرتکب خطا می‌شود چیزهای زیادی را از دست می‌دهد. چنانچه پدر و مادر از فرزندشان توقع داشته باشند که هیچگاه مرتکب اشتباه و خطا نشوند، این عمل همچنین ممکن است موجب نوعی کمال‌گرایی در نوجوانان شود که در دراز مدت او را به نابودی می‌کشاند و از نظر معنوی نتیجه‌ای اسفناک در پی خواهد داشت. نوجوان حتی زمانی که به گناهش اعتراف کرده و از عمل خود اظهار پشیمانی کند و به راه راست برگردد، به سختی می‌تواند درک کند و بپذیرد که خداوند او را بخشیده است و این احساس گناه ممکن است به افسردگی شدید یا خودکشی منجر شود. از یاد نبریم همانگونه که خداوند نسبت به بندگانش بخشاینده و مهربان است ما نیز باید نسبت به فرزندانمان اینگونه باشیم.

نوجوانی و والدین

والدینی که برای فرزندانشان وقت صرف نمی‌کنند

گمان نکنید که می‌توانید با صرف اندکی وقت با فرزندتان، اوقات مفید و پرباری را با آنان داشته باشید. این طرز فکر نوعی سفسطه در جامعه ما به‌شمار می‌رود. برای ساخت هر دقیقه از یک فیلم، 20 ساعت وقت برای فیلمبرداری از صحنه‌ها لازم است، این اصل در مورد روابط خانوادگی نیز صدق می‌کند. لحظات عالی، پربار و سازنده تنها زمانی روی می‌دهند که مدت زمان زیادی را با فرزندانمان بگذرانیم. این لحظات که در ظاهر معمولی و پیش پاافتاده هستند، می‌توانند لحظات با معنا و ارزشمندی را برای نوجوانانمان بسازند. برای آنکه فردی را بشناسید، برای آنکه فضایی ایجاد کنید تا اعتماد فردی را جلب کنید و برای آنکه تجربیاتی با معنا در ارتباط با دیگران داشته باشید، این امر مستلزم آن است که برای آن وقت صرف کنید و راه میان‌بری وجود ندارد. رابطه والدین و نوجوانان نیز از این امر مستثنی نیست چراکه نوجوان فرزند خود شماست! زمانی که با آنان وقت می‌گذرانید، گوش به زنگ باشید و به حرف‌هایشان گوش دهید. این هوشیاری این امکان را فراهم می‌سازد تا تأثیری عمیق بر زندگی آنان بگذارید و اوقات پربار و مفیدی را با نوجوانتان صرف کنید.

 فرآوری: نسرین صفری

بخش خانواده ایرانی سایت تبیان


منبع: همشهری آنلاین

iran dari Radio

مقالات مرتبط

ورود آزاد ، عبور مشکل!

دوستی از جنس خودم

با فرزندتان در مورد بلوغ حرف بزنیم

مصائب نوجوانی

سرک کشیدن به رازهای نوجوانی

نوجوانی ؛ نوخواهی و نوجویی

چهارپله از خامی تا پختگی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.