تبیان، دستیار زندگی
پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که در آن روی پوست برخی قسمت‌های بدن مثل قسمت‌های خارجی دست و پا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پسوریازیس؟! خونسردیتان را حفظ کنید

پسوریازیس؛ بیماری پوستی آزاردهنده

پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که در آن روی پوست برخی قسمت‌های بدن مثل قسمت‌های خارجی دست و پا، ضایعات قرمز رنگی به ‌وجود می‌آید که پوسته‌های بسیار ظریف و نقره‌ای رنگ دارند. این بیماری ممکن است محدود به یک نقطه باقی بماند و یا به شکل بسیار منتشر دربیاید و بر اساس وسعت درگیری، مشکلاتی را از نظر ظاهری برای بیمار ایجاد می‌کند.

پسوریازیس می‌تواند از بدو تولد تا پایان عمر، در هر سنی آغاز شود، اما بیشتر در دو فاصله زمانی 16 تا 22 سال و 57 تا 60 سال آغاز می‌شود. البته در این زمینه آمار دقیقی در دست نیست، اما بیشترین مراجعه به درمانگاه‌های پوست، زمانی است که افراد جوان تا میانسال هستند، حداقل به این دلیل که در این سنین اهمیت بیشتری به ظاهر خود می‌دهند.

این بیماری جنبه ارثی دارد، ولی این بدان معنا نیست که هر کس مبتلا به پسوریازیس شد، افراد دیگری هم قبلا در خانواده او گرفتار بوده‌اند؛ گاه بیماران هیچ زمینه خاصی برای این بیماری در خانواده ندارند.

گفت‌وگو با دکتر فرهاد ملک‌زاد، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را درباره این بیماری بخوانید.

پسوریازیس بیشتر بیماری زنانه‌ است یا مردانه؟

از این نظر آمار خاصی برای ایران نداریم، اما در کتاب‌های خارجی نوشته شده که پسوریازیس هر دو جنس را به یک میزان مبتلا می‌کند. در این میان یک چیز مسلم است و آن این‌که خانم‌ها از نظر ظاهری بیشتر در اجتماع تحت فشار هستند.

مثلا چه نوع فشارهایی؟

خوب، شرایط خانم‌ها و آقایان در جامعه تفاوت می‌کند، در خیلی از مواقع می‌بینیم آقایی مبتلا به پسوریازیس بسیار وسیع است و به‌راحتی به زندگی خانوادگی‌اش ادامه می‌دهد، اما خانم‌هایی که پسوریازیس دارند، گاه درگیر مشکلات خانوادگی و حتی طلاق می‌شوند.

از سوی دیگر خانم‌ها نسبت به ظاهر خود حساس‌ترند و پوشش آن‌ها در محیط منزل کمتر از آقایان است، به همین دلیل برخی از خانم‌ها حتی بهبودی نسبی را نمی‌پذیرند و تمایل دارند به بهبودی کامل دست پیدا کنند؛ در حالی که آقایان و خانواده آن‌ها با بهبودی نسبی نیز کنار می‌آیند.

از خانواده که بگذریم، این بیماران در جامعه نیز دچار مشکلاتی می‌شوند، مثلا ممکن است دوست یا همکار آن‌ها از دست دادن با آن‌ها امتناع کند، یا در مکان‌های عمومی مثل استخرها به غلط تصور کنند که بیماری واگیر دارد و از ورود آن‌ها جلوگیری کنند. به این ترتیب ممکن است بیمار کم کم از اجتماع کناره‌گیری کند.

و این کناره‌گیری به مشکلات بیمار بیشتر دامن می‌زند؟

البته. جدا ماندن این افراد از اجتماع نهایتا موجب بروز عوارض روانی و گوشه‌گیری در آن‌ها می‌شود. این موضوع خود باعث ایجاد یک چرخه معیوب برای بیمار می‌شود، زیرا یکی از پایه‌های اصلی درمان در این بیماری، داشتن آرامش روحی است.

پس چه باید کرد؟

ما باید به اجتماع آموزش دهیم که پسوریازیس آلوده کننده و مسری نیست. در این صورت اگر فردی به اطرافیان خود نام بیماری را بگوید، برخورد راحت‌تر و مراوده معمولی‌تری با او خواهند داشت. همین موضوع باعث خواهد شد که بیماران آسایش روانی بیشتر و زندگی پربارتری در اجتماع داشته باشند.

مبتلایان به برخی بیماری‌ها نظیر دیابت، برای خودشان انجمن‌ها و گروه‌های خاصی دارند که در آن جمع می‌شوند، یکدیگر را ملاقات می‌کنند، فعالیت‌های آموزشی و تفریحی انجام می‌دهند و حتی خبرنامه، مجله و بروشورهای آموزشی چاپ می‌کنند؛ آیا افراد مبتلا به پسوریازیس هم چنین تجمع‌هایی دارند؟

در کشورهای خارجی بله. انجمن‌هایی وجود دارد که بیماران را عضو می کنند و برای آن‌ها اطلاعات دارویی جدید و مطالب مفید آموزشی را می‌فرستند و حتی پانسیون‌هایی که بیماران را به صورت گروهی درمان می‌کنند؛ ولی در ایران فعلا چنین امکاناتی برای بیماران پسوریازیسی وجود ندارد.

درمان پسوریازیس سخت است؟

این بیماری درمان‌های موضعی و یا خوراکی و تزریقی دارد و برخی انواع آن به درمان بسیار مقاوم هستند، تا جایی که ممکن است پسر مبتلا به پسوریازیس از نظام وظیفه معاف شود، چون همان‌طور که گفتیم بیماری در شرایط پراسترس تشدید می‌گردد.

چه موقع از درمان‌های موضعی استفاده می‌شود و چه کسانی باید به صورت خوراکی یا تزریقی درمان شوند؟

اگر بیماری محدود و خفیف باشد، با درمان‌های موضعی به‌ راحتی کنترل می‌شود، اما در انواع شدید بهتر است از درمان‌های خوراکی و تزریقی استفاده کرد، اما آنچه که به تجربه ثابت شده این است که اگر بیمار بتواند با شرایط موجود اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی خود کنار بیاید و آرامش خود را حفظ کند، 90 درصد مسائل او حل خواهد شد.

روی آرامش روح و روان تاکید زیادی می‌کنید، منظور شما از شرایط پراسترس و حفظ آرامش در آن زمان چیست؟

استرس بیش از حد نه‌ تنها برای افراد مبتلا به پسوریازیس، بلکه برای افراد سالم هم مضر است. زمانی که فرد مبتلا به پسوریازیس با مشکلی جدی مانند ورشکستگی یا از دست دادن نزدیکان مواجه می‌شود، ممکن است استرس بیش از حد، بیماری را شعله‌ور کند و باعث انتشار بیشتر آن در بدن شود.

درمان پسوریازیس هزینه‌های هنگفتی هم دارد؟

خوشبختانه نه. بسیاری از داروهای مورد استفاده در درمان این بیماری تحت پوشش بیمه هستند.

خیلی از بیماران می‌پرسند پسوریازیس بهبود قطعی دارد یا نه. شما به این سؤال چه جوابی می‌دهید؟

ما نمی‌توانیم به بیمار بگوییم آینده بیماری او چه می‌شود. ممکن است بیماری به ‌طور ناگهانی بهبود پیدا کند و برای سال‌های طولانی اصلاً عود نکند، یا این‌ که بیمار ناگزیر باشد کم و بیش با آن مدارا کند، یا این‌که به دنبال بروز یک مشکل، ناگهان گسترش پیدا کند.

فرض کنیم دختر جوانی برای نخستین بار متوجه بیماری خود شده و از آینده خود نگران است، در کنار آن از پزشک می‌پرسد که به نامزدش درباره بیماری چه باید بگوید؟

بیمار باید با صداقت برخورد کند، چون اگر همسر بیمار، وی را به همین صورت بپذیرد، بعدا هم اگر مشکل وسعت پیدا کند، فکر نمی‌کند که خانواده بیمار چیزی را از او مخفی نگه داشته‌اند، در حالی که اگر چنین چیزی گفته نشود و بعدا بیماری گسترش یابد ممکن است به مشکلات خانوادگی منجر شود. متأسفانه در اغلب موارد این موضوع مخفی نگه داشته می‌شود و حتی پزشکان را نیز تحت فشار قرار می‌دهند که وانمود کنند این بیماری پس از ازدواج بروز کرده است؛ اما در نهایت به نظر من صداقت حرف اول را می‌زند و کسی که به طرفش علاقه‌مند باشد به خاطر یکی دو ضایعه قرمز پوسته‌دار، وصلت را بر هم نمی‌زند!

با توجه به این‌که پسوریازیس جنبه ژنتیکی دارد، سؤال دیگر بیماران این است که آیا اگر ما بچه‌دار شویم، فرزندمان هم به بیماری مبتلا می‌شود؟

پاسخ ما به این بیماران آن است که شما می‌توانید بچه‌دار شوید و دلیلی ندارد هر کودکی که متولد می‌شود پسوریازیس بگیرد. ممکن است این بیماری در نسل بعد از شما وجود نداشته باشد و در دو یا سه نسل بعد خودش را نشان دهد، به همین دلیل در ابتدای بحث گفتیم بیماران پسوریازیسی گاهی فرد دیگری را که مبتلا به این بیماری باشد، در خانواده پیدا نمی‌کنند.

بیماران مبتلا به پسوریازیس برای بهبود بیماری چه تغییراتی را باید در سبک زندگی خود ایجاد کنند و از چه چیزهایی اجتناب کنند؟

خوشبختانه بیماران مبتلا به پسوریازیس به دلیل کثرت مراجعه به پزشک، آموزش خوبی درباره بیماری خود دریافت می‌کنند و کم کم مدیریت صحیح بیماری را یاد می‌گیرند. اما از سوی دیگر همین موضوع گاه آن‌ها را خسته می‌کند و دیگر به پزشک مراجعه نمی‌کنند و در درمان، خودسرانه عمل می‌کنند.

این خودسری‌ها گاه برای بیمار بسیار گران تمام می‌شود، مثلا ما بیمارانی داشتیم که ماهیانه چند تیوب پماد کلوبتازول را بر روی پوستشان استعمال کرده بودند و متأسفانه در درازمدت دچار عارضه‌های جدی مثل دیابت، فشار خون و از کار افتادن غده فوق کلیه شده بودند. بنابراین بیماران باید به‌طور منظم با پزشک خود در تماس باشند و نحوه مصرف صحیح داروها را یاد بگیرند.

نکته دیگر این‌که بسیاری از بیماران به دلایل متعدد، مثلا این‌که دوست ندارند لباسشان چرب شود، یا حوصله مالیدن پمادهای موضعی را بر روی پوستشان ندارند و یا کسی نیست که نواحی پشت را برایشان چرب کند، از مصرف پمادهای موضعی خسته می‌شوند و خواهان استفاده از داروهای خوراکی هستند. این انتخاب درست نیست.

چرا؟

زیرا پسوریازیس یک بیماری مزمن است که ممکن است سال‌ها با بیمار همراه باشد. استفاده از داروهای خوراکی در درازمدت عوارض بیشتری نسبت به داروهای موضعی دارد.

از باید و نبایدهای زندگی با پسوریازیس می‌گفتید.

از بیماران خواهش می‌کنیم استرس خود را کم کنند. در صورتی که به مشاوره با روان‌پزشک نیاز دارند، حتما این کار را انجام دهند. از آفتاب و فضای باز مثل کوه و دشت و استخر یا دریا تا حد امکان استفاده کنند، یا در صورت امکان از بالکن یا پشت بام منزل برای آفتاب گرفتن بهره ببرند. ورزش مناسب و کار مناسب داشته باشند. غذاهای دریایی مصرف کنند و در نهایت از همسر بیمار می خواهیم رفتار مناسب و برخورد صحیحی با بیماری داشته باشد تا آرامش روحی همسر خود را فراهم کند.

درباره داروها چه‌طور؟

در این مورد، نخست پزشک وظیفه دارد دارو را طوری به بیمار بدهد که مصرف درازمدت آن عوارضی ایجاد نکند. وظیفه بیمار هم این است که کمترین مقدار داروها را مصرف کند و این موضوع حتی در مورد پمادهای موضعی هم صدق می‌کند، زیرا مصرف بیش از حد پمادها هم همان‌طور که اشاره شد می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد.

برای مراقبت از قسمت‌های درگیر پوست، به‌ جز مصرف دارو چه کارهایی باید کرد؟

این قسمت‌ها نباید تحت فشار زیاد قرار بگیرند و یا دچار آسیب‌هایی مانند بریدگی، زخم و ضربه مثل کیسه کشیدن شدید در حمام و یا خاراندن شدید شوند. پس از خوب شدن هر ناحیه از پوست نیز حتما باید آن را با یک کرم معمولی به‌ طور مرتب چرب نگه داشت، حتی اگر هیچ ضایعه‌ای روی پوست دیده نشود، باید مرتب چرب شود تا از عود بیماری در آن قسمت پیشگیری گردد.

آیا آفتاب تأثیری در بهبود یا تشدید بیماری دارد؟

نور آفتاب در 80 تا 90 درصد بیماران پسوریازیسی موجب بهتر شدن پوست می‌شود و چنانچه یک بیمار متوجه شود که آفتاب پوستش را بهتر می‌کند، مثلا در تابستان بهتر می‌شود، باید از این موهبت خدادادی استفاده کند.

در پایان، آیا به‌ تازگی تحولاتی در حیطه درمان پسوریازیس اتفاق افتاده است؟

جدیدا داروهایی به بازار عرضه شده که بسیار گران هستند و دوره درمان آن‌ها چند میلیون تومان تمام می‌شود و هنوز عوارض احتمالی آن‌ها معلوم نیست، به همین دلیل نمی‌توان نام آن‌ها را تحول درمانی گذاشت و فعلا استفاده از آن‌ها را به همه ی بیماران توصیه نمی‌کنیم.

آذین محبی‌نژاد - همشهری

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.

* مطالب مرتبط :

پسوریازیس؛ بیماری پوستی آزاردهنده

درماتیت تماسی

راه خلاصی از درماتیت تماسی

درماتیت سبوره، عود کننده است

اگزما در کمین دست‌ شماست!

اگزما را خودتان درمان کنید

اگزما و روش مقابله با آن

اگر پوست شما حساس است

عوامل موثر در حساسیت پوستی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.