تبیان، دستیار زندگی
فكر در مفاسد اخلاقی، عامل تهذیب مرحوم نراقی دركتاب معراج السعادة در مورد دوای هریک از عیب های اخلاقی می فرماید : دوای این رذیله ی اخلاقی در درجه اول این است که آدمی فكر كند كه این صفت چقدر زشت و ناپسند است ، زیرا که فكر در مفاسد اخلاقی ، خود عامل ت
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چرا سر نماز حواسمان پرت می شود؟

تفکر

اگر در عاقبت کار ها بیاندیشیم ، هر کاری را انجام نخواهیم داد !

فكر در عاقبت گناه از عواملی است كه اگر آدمی به آن توجه داشته باشد ، در بازداشتن از گناه می تواند بسیار مؤثر باشد، البته این موضوع مشروط به این است که انسان برای خودش میدان فکری باقی گذاشته باشد .

گاهی از اوقات ما در زندگی خود رادر یک سری از حركات و تحریكات وهیجاناتی قرار می‌دهد كه اصلاً فكری برای خود باقی نمی گذاریم که بخواهیم فکر کنیم . خود را در لبه ی پرتگاه گناه قرار می دهیم که دیگر جایی برای تصمیم گیری و فکری برای انتخاب باقی نمی ماند .

همه گناهان مثل نفت نیستند كه لازم باشد ، برای روشن شدنش کبریت بزنیم تا بسوزاند ، بعضی گناهان حالت  بنزین رادارد ، از یك متری هم آتش می‌گیرد وهمه چیز را می سوزاند .

لذا اگر كسی بخواهد از انجام گناه مصون بماند ، باید از مقدمات گناه دوری كند وتا می تواند شرایط انجام گناه را به صفر برساند .

چرا سر نماز حواسمان پرت می شود؟

گاهی اوقات می بینیم که در حال نماز به همه چیز فکر می کنیم جز به نماز .

یکی از دلایل عمده اش این است که  تا لحظه ی آخر در حال صحبت از دنیا بوده ایم ، اصلاً زمینه ای برای یک اتصال خوب را فراهم نکرده ایم.

اگر یك تکه طلا را در یك گونی ذغال بگذاریم ، طلا سیاه خواهد شد . اگر بخواهیم سیاه نشود باید اطراف آن را از پنبه پر کنیم ؛ كسی كه ‌بخواهد سر نماز حواسش پرت نشود ، حداقل چند دقیقه قبل از نماز باید بنشیند ، فكر كند و زمینه ای برای ورود به بخش دیگری از عالم را کسب کند ، باید فکر کنیم که می خواهیم نماز بخوانیم  ؛ به عبارتی نهایت کوچک می خواهد با نهایت بزرگی و کرم هم کلام شود .

فكر در عاقبت گناه ، عاملی برای توبه کردن

فکر کند که این چه گناه و لذت کوتاهی بود که انجام دادم ، کیفش تمام شد و عذابش باقی مانده .

فكر در مورد فانی بودن دنیا ،عاملی برای کسب زهد

سرانجام کسانی که دنیا را با تمام زرق و برق آن داشتند ، چه شد ؟!غیر از این است که تمام آنچه را که با هزاران مشقت به دست آورده اند ، گذاشتند و تنها چند تکه پارچه ی سفید بی ارزش را به خود همراه کردند و بردند ؟!

فكر درباره مرگ ، عامل كنترل هوس ها است ؛ « اذْكُرُوا هَادِمَ اللَّذَّاتِ »1

فكر در تاریخ  ،عامل عبرت

امیر المؤمنین علیه السلام می ‌فرماید: گرچه من عمر پیشینیان را نكرده ام اما در تاریخ آنها غور كردم و فكر كردم ، وچون تاریخ گذشتگان را مطالعه کرده ام و می دانم ؛« قَدْ صِرْتَ كَأَحَدِهِمْ ؛ گویی من هم یکی از آنان هستم.»2

فكر در تاریخ عامل عبرت است و عبرت از تجربه بسیارمهم تر و با ارزش تر می باشد .

فرق تجربه و عبرت چیست؟

در تجربه انسان خودش باید بسوزد تا دفعه دوم یاد بگیرد که چه كند  ، اما در عبرت دیگران می سوزند ومافقط ازآن عبرت می گیریم و استفاده می کنیم .

امیر المؤمنین علیه السلام می ‌فرماید: گرچه من عمر پیشینیان را نكرده ام اما در تاریخ آنها غور كردم و فكر كردم ، وچون تاریخ گذشتگان را مطالعه کرده ام و می دانم ؛« قَدْ صِرْتَ كَأَحَدِهِمْ ؛ گویی من هم یکی از آنان هستم.»

فكر در مخلوقات ،عامل ایمان

انسان وقتی در مورد مخلوقات فکر می کند ، ایمانش قوی تر و مستحکم تر می شود ؛ « وَ یَتَفَكَّرُونَ فی‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْض رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ »3

 زیربنای ایمان علم و فكر است ؛ 

قرآن می فرماید : اول در آفرینش فكر می‌كنند و در انتها ایمانشان قوی تر شده و جهان را بیهوده و باطل نمی پندارند.

اگر ما به این نکته باور حقیقی داشته باشیم که عالم بیهوده آفریده نشده است ، بسیاری از معضلات رفتاری و اخلاقیمان حل خواهد شد و به زندگی با دیدی متفاوت خواهیم نگریست .

تفکر

تقاضای شایسته در کنار فکر خوب

روزی پیامبر خدا (ص) غلام خود راکه سال ها در کنار ایشان خدمت کرده بود را صدا زد و فرمود : تو سال ها در خانه ی ما کار می کنی ، از من چه تقاضایی داری که برایت انجام دهم ؟ خادم اجازه خواست که فکر کند و بعد درخواستش را بیان کند .

بعد از چند روز خدمت حضرت رسید و به حضرت عرض کرد : می خواهم از خدا بخواهی  وقتی عمرمن تمام شد ، در بهشت در محضر و جوار شما باشم . حضرت فرمود : این درخواست را چگونه بدست آوردی ؟

عرض کرد : بسیار فکر کردم و دیدم که بهترین چیزی می تواند سعادت دو دنیای من را اجابت کند ، جز این درخواست نمی باشد . حضرت فرمود : تو در قیامت در جوار من خواهی بود مشروط بر اینکه سجده‌های طولانی انجام بدهی ؛ « أَعِنَّا بِطُولِ السُّجُود »4

قرآن می فرماید : اول در آفرینش فكر می‌كنند و در انتها ایمانشان قوی تر شده و جهان را بیهوده و باطل نمی پندارند.

اگر ما به این نکته باور حقیقی داشته باشیم که عالم بیهوده آفریده نشده است ، بسیاری از معضلات رفتاری و اخلاقیمان حل خواهد شد و به زندگی با دیدی متفاوت خواهیم نگریست

فكر در مفاسد اخلاقی، عامل تهذیب

مرحوم نراقی دركتاب " معراج السعادة " در مورد دوای هریک از عیب های اخلاقی می فرماید : دوای این رذیله ی اخلاقی در درجه اول این است که آدمی فكر كند كه این صفت چقدر زشت و ناپسند است ، زیرا که  فكر در مفاسد اخلاقی ، خود عامل تهذیب است .

در آموزه های دینی برای لحظه ای فکر کردن پاداش های فراوانی قرارداده شده که این ،خود می تواند گواه و سندی بر اهمیت این موضوع باشد .

عبادتی بی ریا و بدون وسیله

نکته ی جالب این جا است که بدانیم فکر کردن ، عبادتی بی ریا وبی وسیله است چرا که در حال فکر کردن ، هیچ کس متوجه این امر نخواهد شد وبرای این عبادت به هیچ ابزارو وسیله ای احتیاج نخواهیم داشت .


پی نوشت ها :

1- غرر الحکم / ص 162

2- نهج البلاغه / نامه 31

3- آل عمران / 191

4- کافی / ج 3 / ص 266

فرآوری : زهرا اجلال

 گروه دین و اندیشه تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.