تبیان، دستیار زندگی
با دکتر قاسمی هم کلام شدیم که هم رئیس این رادیوست و هم متخصص اعصاب و روان است و هم از اشخاص صاحب نظر که سال هاست در رسانه ی ملی با فکر و نو آوری خود در پی ارتقا ی سطح سلامت خانواده
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مریم طالبی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

صدای سلامت

مصاحبه اختصاصی تبیان با مدیر شبکه سلامت رادیو

دکتر قاسمی


گاه به گاه در تبلیغات تلویزیونی تبلیغی به چشم می خورد که از شما دعوت می کند موج رادیو خود را روی نبض سلامت تنظیم کنید.از این رو با دکتر قاسمی هم کلام شدیم که هم رئیس این رادیوست و هم متخصص اعصاب و روان است و هم از اشخاص صاحب نظر که سال هاست در رسانه ی ملی با فکر و نو آوری خود در پی ارتقا ی سطح سلامت خانواده و اجتماع و نهایتا رسیدن به اصول زندگی سالم است.


تبیان: به دلیل اهمیتی که سلامت خانواده در سلامت اجتماع دارد شما به عنوان یک رسانه در خصوص ارتقاء سطح آگاهی جامعه در حوزه ی سلامت چه نقشی ایفا می کنید.

رسانه به خصوص در مملکت ما گاهی اوقات می تواند در حد اعجاز عمل کند. در جامعه ای که سیستم درمانی اش مشکلات عدیده ای دارد وقتی مردم در آن جامعه می خواهند اطلاعات دقیق پزشکی سلامت را کسب کنند به کتاب ها و رسانه ها مراجعه می کنند.

همان طور که می دانید کتابخوانی در کشور ما وضعیت خوبی ندارد. اینجا نقش رسانه ی دیداری و شنیداری پررنگ تر می شود. من منکر تاثیر روزنامه ها و سایت ها نیستم اما رسانه ی صدا و سیما خیلی می تواند کمک کننده باشد.

یادم می آید که چندین سال پیش یک نظرسنجی توسط سازمان انجام شده بود که نتیجه اش این بود که کلام و نظر کارشناسان رسانه تا 96% برای مردم ملاک عملکرد و حجت است. این موضوع هم نشان تاثیرگذاری رسانه است و هم رسالت ما را در آگاهی دادن به موضوع سلامت دراجتماع سنگین تر می کند .ما هر روز به موضوعاتی که با سلامت در ارتباط هستند باید حساسیت بیشتری نشان بدهیم تا بتوانیم اعتماد ملی مردم ومرجعیت رسانه را حفظ کنیم تا به این جایگاه خدشه ای وارد نشود.

تلفیق کردن علم و هنر کار سختی است و ما به شدت دنبال آن هستیم تا سلامت با زبان هنر به مخاطبان عرضه شود.

تبیان: یک رادیو مستقل به حوزه ی سلامت اختصاص داده شده است. چه نگرانی و چه دغدغه ای در این حوزه احساس شده یا بهتر بگویم چه نیازی که قرار شد به این شکل تخصصی روی این حوزه کار کنند؟

کلاً رسانه ها به سمت تخصصی شدن پیش می روند. شما نگاه کنید که سایت ها هم به این سمت دارند می روند. ما در رسانه همیشه نیاز مخاطب و مصلحت مخاطب را مد نظر قرار می دهیم. برخی موضوعات و شبکه ها جنبه ی مصلحت مخاطب را در نظر دارند و برخی دیگر جنبه ی نیاز مخاطب را. سلامت جزو نیازهای مخاطب است.

دکتر قاسمی

در هر شبکه ای و معاونتی به حوزه ی سلامت می پردازند اما به طبع اینکه ما کاملاً تخصصی تر و با مرجعیت بالاتری به این موضوع می پردازیم طبعاً برای مخاطبین ما خیلی می تواند دلنشین تر باشد.

تبیان: اهداف و عملکردهای شبکه در ارتقای سطح سلامت جامعه چیست؟

ما در این حوزه 3 استراتژی مطرح کرده ایم. استراتژی اول ، جذب مخاطب. اینکه مردم بدانند که چنین رادیویی وجود دارد و موضوعش و دغدغه اش هم سلامت است. اساس شبکه را گذاشته ایم بر روی شیوه ی زندگی سالم مردم. در واقع مردم بتوانند با شاخص های سلامت در هر حوزه ای آشنا شوند. به عنوان مثال، ما کفش می پوشیم، جوراب می پوشیم. ما باید به مردم آموزش بدهیم که یک کفش و جوراب سالم چه ویژگی هایی دارد. حتی عینک سالم چه ویژگی هایی دارد؟ یعنی کم کم داریم به سمت شیوه ی زندگی سالم سوق پیدا می کنیم واینکه مردم با شاخص های سلامت در هر حوزه آشنا شوند و متقاضی این شاخص ها در اجتماع باشند که حتی وقتی می خواهند بروند یک صندلی بخرند مشخصات یک صندلی سالم را بدانند که اصلاً کمردردی نگیرند که بعداً بخواهند دنبال درمان و مداوای آن بروند.این یعنی هم پیشگیری و هم ارتقای سلامت.

اگر ما به این سمت برویم که از منابع کامل ومتقن وعلمی ومورد وثوق استفاده کنیم و نخواهیم  فقط آنتن را پر بکنیم مردم از این سردرگمی در این حوزه نجات می یابند

اگر مردم متقاضی یک صندلی سالم باشند قطعاً تولید کننده هم به این سمت سوق پیدا می کند که صندلی سالم هم تولید کند چون می خواهد در بازار عرضه کند. اینکه روغن سالم چه روغنی است؟ حتی نور سالم و مطلوب خانه چیست؟

برای این کار ما باید ازابزارهنراستفاده کنیم.تلفیق کردن علم و هنر کار سختی است و ما به شدت دنبال آن هستیم تا سلامت با زبان هنر به مخاطبان عرضه شود.

استراتژی دوم، آرامش بخشی و نشاط در جامعه است یعنی نگاه مثبت به مسائل و ایجاد امید و آرامش در محیط جامعه.

یادتان هست اوایل پاییز درتهران بارندگی شدیدی شد. معضل ترافیک،مشکلات رفت و آمد، موضوع سرما خوردن از طریق رسانه های مختلف مطرح شد.

دکتر قاسمی

نگاه ما این بود که این باران نعمت الاهی است و باعث پاکی هوای کثیف ما شده است. این هم یک نگاه است. نگاه مثبت با ایجاد امید و آرامش در بین مخاطبان.

استراتژی سوم ، مرجعیت ما هست. ما دنبال این هستیم که جایگاه و شأن خود را به عنوان یک رسانه ی معتبر در حوزه ی سلامت حفظ کنیم.

من یادم هست که یک روز در یک بخش از رسانه مطرح می شد که خوردن گوجه فرنگی این فواید را دارد- چند وقت دیگر کارشناس دیگری می آمد و مطلب دیگری را بیان می کرد یا یک روز می گفتند چای خوب است و یک روز از مضرات آن داد سخن می دادند. این مطلب باعث شده بود که مردم دچار سردرگمی شوند چون یک سری مطالب که خیلی قطعی نبودند و حتی منابع آن هم مورد اطمینان و وثوق نبودند بیان می شد و مردم را که به رسانه اطمینان می کردند را دچار مشکل می کرد.

اگر ما به این سمت برویم که از منابع کامل ومتقن وعلمی ومورد وثوق استفاده کنیم و نخواهیم  فقط آنتن را پر بکنیم مردم از این سردرگمی در این حوزه نجات می یابند.برای این کار این هدف را دنبال می کنیم که از افراد برجسته ی علمی استفاده کنیم تا مرجعیت خود را در حوزه ی سلامت برای خانواده حفظ کنیم.

تبیان: با توجه به نظرات مخاطبان و مشکلاتی که بعضی با کارشناسان این شبکه مطرح می کنند و یا اینکه برنامه ریزی که در اتاق فکر این مجموعه انجام می شود برای برنامه سازی و تولید محتوا، اصلی ترین مشکل امروز خانواده ی ایرانی در حوزه ی سلامت چیست؟

من قبل ازاینکه به ریاست رادیوسلامت منصوب شوم معاون مشاور درامور جوانان سازمان بودم. در یک بررسی و آمارگیری دیدیم که در سالی که آمار ازدواج ما بالا رفته است آمار طلاق هم بالا رفته است. این حکایت می کرد که ما جوانان را ترغیب می کنیم واز آنها حمایت می کنیم و حتی به آنها وام می دهیم تا بالاخره پسر و دختر را به اصطلاح به خانه ی بخت بفرستیم اما به آنها در مورد زندگی و مهارت های آن هیچ آموزشی نداده ایم.

ما جوانان را ترغیب می کنیم و از آنها حمایت می کنیم و حتی به آنها وام می دهیم تا بالاخره پسر و دختر را به اصطلاح به خانه ی بخت بفرستیم اما به آنها در مورد زندگی و مهارت های آن هیچ آموزشی نداده ایم.

شاید حتی نحوه ی هم کلام شدن و صحبت کردن را هم با هم بلد نبودند. اتفاقاً بیشترین آمار طلاق هم درسال اول بود یعنی همان ماه های اول، این زوج ها از هم جدا می شدند و کارشان به اختلاف وسرانجام طلاق می کشید. تازه این آمارهای طلاق های رسمی بود اما آمار طلاق های عاطفی که در جای خودش قابل تأمل و بررسی است که البته ثبت دقیقی از آن وجود ندارد. ما در آن موقع یک شعاری دادیم و آن این بود که ازدواج به هنگام، آسان، آگاهانه و پایدار- یعنی این چهارعنوان، اضلاع مربع ازدواج سالم بود.

اینکه سن ازدواج بالا می رود ، اینکه جوان ها از زیر بار مسئولیت فرار می کنند مشکلی است که باید اصلاح شود.

اینکه در ورود به زندگی مشترک هزینه های گزاف برای زوج تحمیل می شود می بایست اصلاح شود.

اینکه به واسطه ی عشق های خیابانی و فشارهایی که جوانان ازناپختگی به خانواده می آوردند ازدواج های ناآگاهانه صورت می گیرد باید اصلاح شود.

اگر تمام این موارد درست باشد اما اینکه زن و شوهر وقتی وارد زندگی شدند چگونه با هم صحبت کنند،چگونه با هم تعامل کنند و یا مشکلات را حل کنند. اگر دچار یک بحرانی شدند چگونه آن را مدیریت کنند و یا در یک کلام مهارت های همسرداری را یاد بگیرند بسیار مهم است. اگر ما این چهارضلع را ببینیم زندگی های موفقی خواهیم داشت و این روندی که در آن آمار ازدواج سیر نزولی و آمار طلاق سیر صعودی پیدا کرده است تعدیل خواهد شد و متأسفانه جوانان امروزی بلد نیستند با هم چگونه زندگی کنند.مرد بلد نیست از چه مهارتی و از چه شیوه ای وبا چه هنری با همسرش صحبت کند. چه زمانی خاموش باشد، چه زمانی عرض اندام کند،چه زمانی نشنود، چه زمانی بشنود، چه زمانی چشمش را باز کند، چه زمانی چشمش را ببندد.

ازدواج به هنگام، آسان، آگاهانه و پایدار یعنی این چهارعنوان، اضلاع مربع ازدواج سالم بود.

اینها مباحثی هست که نیاز هست روی آن به طور علمی کار شود. به نظر من رسانه ها دراین زمینه ها غفلت زیادی کرده اند. ما خودمان به شدت دنبال این موضوع هستیم. یکی از اساسی ترین موضوعات همین بحث خانواده است که به اشکال مختلف باورهای غلطی که در خانواده وجود دارد را به نقد بکشیم وقسمت های مثبت آن را تقویت کنیم.

تبیان: حتی بحث سلامت جنسی خانواده؟

بله ،دقیقاً ما روی این موضوع برنامه ریزی مفصلی کرده ایم. با مراجع و سازمان های که در کشورروی این موضوع کارمی کنند رایزنی کرده ایم. بالاخره این موضوع حساسیت های خاص خودش را دارد. صحبت های اولیه شده وریزبرنامه ها هم تولید شده است.

دکتر قاسمی

تبیان:  یک نوع عدم برنامه ریزی ها و کارهیجانی در این حوزه به چشم می خورد. یک روز رسانه دنبال آقای وزیر راه می افتد که ایشان نوشابه را تحریم کردند و باید دوغ بخوریم و چند وقت روی این موضوع مانورمی دهند بعد می گویند قند نخرید و دنبال فلان آقا که ایشان کشمش و خرما مصرف می کنند در فلان اداره یا سازمان یا نهاد. چند وقت هم روی آن کار می کنند و برنامه و گزارش یا یک روز متولی ومبدع یک چیزی مثل سیب سلامت می شوند که دست پخت مشترک رسانه و وزارت بهداشت بود.

شما خودتان را بگذارید جای مصرف کنند؟ بالاخره دوغ بنوشد یا نوشابه، قند بخورد یا کشمش؟ علامت استاندارد یا پروانه ی ساخت را بررسی کند یا سیب سلامت و ... به نظرم نوعی بی برنامگی یا بگویم کارهیجانی، کارهای موجی، این باعث سردرگمی مخاطب می شود. این کارها نمی تواند رفتار تغذیه بر سلامت جامعه را تغییر بدهد نظر جنابعالی چیست؟

من فکر می کنم رسانه در این موضوعات مظلوم واقع شده است. ببینید علم در بیرون رسانه است.دانشگاه ها،اساتید،وزارت بهداشت واستاندارد و... اینها مراجع و اماکن علمی کشور هستند. اینها هستند که باید به رسانه ها خط بدهند و ما باید این محتوا را هنری  و جذاب کنیم و به سمع و نظرمخاطب برسانیم. یعنی کار در جای دیگری باید متولد شود و در جای دیگری پرورش پیدا کند.

ما موظف هستیم که شاخص های آگاهی مردم و سطح آگاهی مردم در حوزه ی سلامت آن قدر بالا ببریم که خود مردم به سمت مصرف مواد سالم بروند

ازاین قصه ها زیاد اتفاق می افتد یکی کار ناقص شروع می شود که شاید جنبه ی نمادین هم داشته باشد و ما را هم به عنوان رسانه به وسط میدان می آورند ولی سرانجام بی نتیجه می ماند. مثلاً من دنبال کالایی می گردم که روی آن سیب سلامت خورده باشد.اصلاً در بازار پیدا نمی کنم.

دکتر قاسمی

اگر رسانه این موضوعات را پخش نکند می گویند چرا پخش نمی کند اگر پخش کند سوال می شود که چرا پخش شد،اما باید این مطلب را هم در نظر داشت که مثلا در مثالی که گفتید سیر صعودی تند مصرف نوشابه مهار شده است و میانگین مصرف آن کنترل شده است و مصرف دوغ در خانواده ها خیلی بالا رفته است. نباید از این مساله غافل شویم. این اتفاق افتاده است. در مورد مصرف روغن جامد و مایع این کار انجام شده و در مورد سیگارهم این کار انجام شده است. این طور نیست که رسانه در حوزه ی سلامت جامعه اثر گذار نبوده است حتماً اثرات خود را می گذارد اما ما انتظار نمره ی صد را هم از خودمان نباید داشته باشیم.متاسفانه عوامل مختلفی در به نتیجه رسیدن یک پروژه موثر است که می تواند در روند آن خللی ایجاد کند.

در این مثال که درمورد نوشابه صحبت شد ما نمی توانیم که تمام کارخانجات نوشابه سازی کشوررا تعطیل کنیم چون آن کارهم درجای خودش باعث ایجاد اشتغال شده است و یک زنجیره ی بلند تولید و توزیع و پخش به آن وابسته است.

ما موظف هستیم که شاخص های آگاهی مردم و سطح آگاهی مردم در حوزه ی سلامت آن قدر بالا ببریم که خود مردم به سمت مصرف مواد سالم بروند و مثلاً خود کارخانجات نوشابه سازی برایشان تولید اقتصادی نباشد و به سمت تولید دوغ بود.

ادامه دارد ...

مصاحبه : مریم طالبی

بخش سلامت تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.