تبیان، دستیار زندگی
مثنوی عاشورایی که بربندید محمل‌ها حاوی اشعار شعرای قدیم و معاصر است
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مثنوی‌های عاشورایی

که بربندید محمل‌ها

«که بربندید محفل‌ها» عنوان مجموعه‌ای از مثنوی‌های عاشورایی است که با گزینش و پژوهش جواد هاشمی(تربت) و میثم کریمی منتشر شده است.

به گزارش ایبنا، کتاب مجموعه مثنوی‌های عاشورایی با عنوان «که بربندید محمل‌ها» به نوعی ادامه دفتر «جرس فریاد می‌دارد» به حساب می‌آید که دربرگیرنده 720 غزل عاشورایی‌ست.

در مقدمه این کتاب گستره موضوعی و زمانی این گزیده اشعار هم‌چون کتاب «جرس فریاد می‌دارد» آغاز حرکت قافله امام حسین(ع) از مدینه و بازگشت آن‌ها به این شهر عنوان شده است.

تعداد اشعار این مجموعه 373 مثنوی است که حدود 10400 بیت شعر را شامل می شود. این دفتر سروده‌های 106 شاعر متقدم و متاخر را شامل می‌شود که در انتهای کتاب نیز فهرست الفبایی آن‌ها ارائه شده است.

آیت‌الله وحید خراسانی، افسر سبزواری، علی انسانی، حسین اسرافیلی، پرتو اصفهانی، محمود شاهرخی، خباز کاشانی، خوشدل تهرانی، بابک دولتی، رفعت سمنانی، ساکت اصفهانی، سرباز بروجردی، صابر همدانی، عبرت نایینی، فیض ثانی‌کاشانی، عبدالجبار کاکایی، سیدعلی موسوی گرمارودی، محمد‌سعید میرزایی، احمد نعمتی، واصل کابلی، رضاقلی‌خان هدایت، وهاج خوانساری و وصال شیرازی برخی از شاعرانی هستند که مثنوی‌های عاشورایی آن‌ها در این کتاب گنجانده شده است.

هاشمی و کریمی در مقدمه کتاب آورده‌اند که در گزینش و پژوهش این اشعار بیش از 1000 جلد دیوان، تذکره و مجموعه شعر دیده و بررسی شده و انتخاب اشعار با دقت‌نظر صورت گرفته است. به عبارت دیگر پس از انتخاب هر مثنوی، باتوجه به قوت ادبی و سیر داستانی، ابیات، یکی پس از دیگری برگزیده و پیاپی چیده شده‌اند.

مراثی و مصائب گوناگون واقعه عاشورا و مطالب مرتبط با آن همانند کتاب «جرس فریاد می‌دارد» در 40 دفتر طرح‌ریزی شده تا علاوه بر آن‌که از عددی کامل حکایت می‌کند، قافله‌سالاری حضرت سجاد(ع) و حضرت زینب(س) را یادآور شود.

چینش اشعار در هر منزل به ترتیب حروف الفبایی تخلص یا شهرت شاعر صورت گرفته است.

مدح حضرت حسین‌بن علی(ع)، حرکت از مدینه، حرکت از مکه، هلال محرم و عزاداری، ورود به کربلا، سرزمین عشق؛ کربلا، اصحاب‌الحسین(ع)، حضرت مسلم(ع) و حضرت هانی(ع)، فرزندان حضرت مسلم(ع) و حضرت حر(ع) 10 منزل نخست این دفتر هستند.

حضرت جون(ع)، برخی از یاران امام(ع)، فرزندان حضرت زینب(ع)، حضرت قاسم ‌بن‌‌الحسن(ع)، حضرت عبدالله‌بن‌الحسن(ع)، عطش، حضرت علی اصغر(ع)، حضرت علی اکبر(ع)، حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) و شب عاشورا عنوان 10 منزل بعدی این مجموعه است.

وداع، اتمام حجت و مناجات با پروردگار، مصائب شهادت حر، بازگشت ذوالجناح، شام غریبان، تنور خولی، حضرت زینب کبری(ع)، عبور قافله از قتلگاه و حرکت از کربلا عنوان‌های 10 منزل دیگر این کتاب هستند.

دفن شهدا و بنی‌اسد، دروازه کوفه، مصائب اسارت، دیر راهب، ورود به شام، مجلس یزید، حضرت رقیه(ع)، اربعین، بازگشت به مدینه، حضرت ام‌البنین(ع) و حضرت رباب(ع) و حضرت علی‌بن‌الحسین(ع) عنوان‌های 10 منزل آخر این دفتر هستند.

این مجموعه در شمارگان 10 هزار نسخه و قیمت 10.000 تومان منتشر و راهی بازار کتاب شده است.

داستان دوستان

داستان دوستان

همچنین كتاب «داستان دوستان» نوشته محمد محمدی‌اشتهاردی که مجموعه‌ای از حكایت‌های حكمت‌آموز در عرصه‌های گوناگون معارف دینی، تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را در بر دارد، به تازگی تجدید چاپ شده است.

این كتاب با هدف بالا بردن سطح افكار و اخلاق نوشته شده و تاكید بر جنبه‌های اخلاقی را هدف قرار داده است.

نویسنده این كتاب در بخش «ضابطه‌شناسی» صفات اخلاقی و اجتماعی نیك و بد را یادآور شده و معتقد است كه گاهی مرز بین برخی صفات نیك و بد، در ظاهر به قدری باریك‌اند كه انسان ناخودآگاه، آن مرز را ویران می‌كند و كار زشتی را به عنوان كار نیك انجام می‌دهد، یا كار نیكی را به پندار این كه بد است ترك می‌كند؛ بنابراین باید ضابطه‌ها و مرزها را شناخت.

امیر مومنان علی(ع) به كمیل فرمودند: «ای كمیل! هیچ حركتی نیست، مگر این كه تو در آن، نیاز به شناخت داری». لذا چهارچوب‌ها، معیارها و مرزها را باید شناخت و در عمل، آن مرزها را حفظ كرد و در نتیجه، ناخودآگاه به دره هولناك گناه و صفات زشت اخلاقی نیفتاد یا كار نیك را به عنوان كار بد ترك نكرد.

بسیاری از گناهان كبیره، در برخی موارد، جایز، بلكه واجب است یا موضوع واجبی در بعضی از شرایط حرام یا مكروه است. بنابراین انسان مومن باید آن استثناها را بشناسد، تا هنگام عمل، حرام را به جای حلال و به عكس انجام ندهد.

برای نمونه قسم دروغ از گناهان كبیره است، اما اگر حفظ جان مظلوم به دست ظالم، بستگی به این داشته باشد كه او یا مومن دیگر سوگند دروغ بخورد، در این مورد سوگند دروغ واجب می‌شود. همچنین نظیر این آموزه كه غیبت و بدگویی افراد از گناهان كبیره است، اما در برخی از موارد، غیبت كردن جایز و بلكه واجب است.

مطلب دیگری كه در فرهنگ اسلامی، مهم است شناخت عناوین اولی و ثانوی احكام‌اند كه آن هم بیشتر مربوط به قانون «اهم و مهم» هستند. برای نمونه گاهی عمل نیكی آنچنان مهم است كه كارهای ناشایست دیگر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، در صورتی كه باید به آن كارهای ناشایسته نیز توجه شود تا با ترك آنها، پاداش بیشتری نصیب انسان شود.

در حقیقت تاریخ و سرگذشت انسان‌ها، یكی از منابع شناخت علمی و عملی‌اند. در قرآن نزدیك به 26 بار سخن از «قصه» به میان آمده است.

در سوره اعراف آیه 176، پس از آن كه سخن از دانشمند دنیاپرست و درباری به نام «بلعم باعورا» به میان آمده، خداوند به پیامبر(ص) فرموده‌اند: «فاقصص القصص لعلهم یتفكرون؛ این داستان‌ها را بازگو كن، شاید بیندیشند و بیدار شوند».

واژه «قصه» در اصل به معنای پی‌گیری آثار تاریخ است، بنابراین علاوه بر توجه به داستان‌ها و پندهای تاریخ، باید به نتایج آنها نیز توجه كنیم و در عمل آن را پی‌ بگیریم. در حقیقت، استفاده از تاریخ، استفاده از تجربیات و آزموده‌های پیشینیان است.

همچنان كه در این كتاب نیز اشاره شده است، امیر مومنان علی(ع) در این زمینه فرموده‌اند: «عبادالله ان الدهر یجری بالباقین كجریه بالماضین؛ ای بندگان خدا! روزگار بر باقیماندگان، همان‌سان می‌گذرد، كه بر پیشینیان گذشت».

گفتنی است چاپ سوم كتاب «داستان دوستان» در شمارگان 900 نسخه، 968 صفحه و بهای 150000 ریال راهی بازار نشر شده است.


گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی