سیاهپوشی نگارخانه ها در تهران

با گذشت دهه اول محرم، فضای هنری کشور همچنان متاثر از واقعه بزرگ عاشوراست.

هنرمندان عرصه تجسمی نیز همپای سایر هنرمندان در طول تاریخ رویکرد خاصی به یکی از بزرگ ترین آئینهای معنوی و سنتی تاریخ شیعه داشته اند و در دوره های مختلف، آثار فراوانی را با این مضمون خلق کرده اند.

آثاری که به عنوان یکی از مهم ترین سبکهای نقاشی کلاسیک ایران مطرح است و هنرمندان نامی بسیاری از درون آن به وجود آمده اند.

نقاشی قهوه خانه ای نمونه ای درخشانی در این زمینه است که باید آن را نوعی نقاشی روایی رنگ روغنی با مضمونهای رزمی، مذهبی و بزمی دانست. این سبک نقاشی در دوران جنبش مشروطیت بر اساس سنت‌های هنر مردمی و دینی و با اثرپذیری از نقاشی طبیعت گرایانه مرسوم آن زمان، به دست هنرمندانی مکتب ندیده پدیدار شد.

خاستگاه و زمینه ساز این هنر نقاشی، سنت کهن قصه خوانی و مرثیه‌سرائی و تعزیه‌خوانی در ایران بوده است و پیشینه‌اش به قرن‌ها پیش از پدید آمدن قهوهخانه می‌رسد. این هنر اگر چه همچنان مورد بی مهریهای فراوان قرار می گیرد، اما همچنان حضور خود را در عرصه هنری ایران حفظ کرده است.

نگارخانه «ایست» این روزها میزبان نقاشیهای قهوهخانهای است. در این نمایشگاه 30 تابلو نقاشی از پیشکسوتانی مانند محمد مدبر، حسین قوللر آقاسی، عباس بلوکی فر، حسن اسماعیل زاده (چلیپا)، محمد حمیدی، حسین همدانی، محمد فراهانی، محمد رحمانی، علی اکبر لرنی و مصطفی حمیدی به نمایش گذاشته شده است. در این نمایشگاه علاوه بر نقاشی های قهوه خانهای ، عکسهایی هم با موضوعهای مذهبی و رزمی به تماشا گذاشته شدهاند.نمایشگاه یاد شده تا 10 دی برپاست.

اماکن مقدس با نگاهی خاص

نمایشگاه عکس های «محمد خوشرو» از نجف اشرف، کربلای معلی و حرمین شریفین در شهر مقدس کاظمین تا 15 دی ماه در گالری شکوه برپاست و علاقه مندان می توانند با دیدن این آثار، با حال و هوای این مکان های مقدس در ایام عزاداری سالار شهیدان مواجه شوند.

خوشرو 12 قطعه عکس را در ابعاد 100 در 160 و 38 قطعه عکس کوچک را در این نمایشگاه به نمایش گذاشته است. او این عکسها را تاسوعا و عاشورای سال گذشته در این مکانها گرفته است.

مشخصه این نمایشگاه ارایه عکسهایی از نماهای داخلی حرمهای مطهر حضرت علی (ع)، امام حسین(ع)، حضرت ابوالفضل(ع) و امام موسی کاظم(ع) برای اولین بار است. اتفاقی که با هماهنگیهای این هنرمند با مراجع ایران و عراق به دست آمده است.

او در این نمایشگاه عکسهای بزرگ خود را روی بوم چاپ کرده است، اتفاقی که به همراه نگاه سوررئال او به این وقایع این آثار را به شکلی دیگر مقابل روی بیننده قرار میدهد و حالتی انتزاعی به آنان میبخشد.

خوشروه به خبرآنلاین می گوید:«برای من حرکت جمعیتی که در اطراف این مکان های مقدس مشغول زیارت هستند، اهمیت بیشتری داشت، چندان تمایلی نداشتم تا احساسات شخصی این افراد را به نمایش بگذارم،به همین خاطر است که این عکسها را نمیتوان مستند اجتماعی دانست، حرکت دوربین من با حرکت آنان هماهنگ شدهاست و به همین خاطر خودم آنان را سوررئال قلمداد میکنم.»

او می گوید که برای خود به عنوان یک عکاس این حق را قایل نبوده است که ذوق و شوق عارفانه زایران را به همان شکلی که بوده به نمایش بگذارد: «من پیش از این نمایشگاه 6 نمایشگاه انفرادی دیگر نیز برگزار کرده بودم که در آنها نیز میشد عکاسی آرت و مستند را مشاهده کرد. در این جا نیز همان انتزاع را مد نظر قرار داده ام و همان زاویه نگاه را حفظ کردهام. به خصوص این که این مکانهای مقدس ،فضای خاصی دارند و نمیتوان نگاهی واقع گرایانه به آنان داشت.»

شاید همین نگاه اوست که این تصور را ایجاد میکند که بر روی این عکسها کارهای گرافیکی انجام شده است، در حالی که او می گوید:« تنها برخی اصلاحات بر روی رنگ و سایه ایجاد شده که جزو کارهای معمول در عکاسی است.»

خوشرو همچنین اضافه میکند: «این پروژه بیشتر برای من یک کار حسی و اعتقادی بود و همین محترم و عزیزش میکرد. این با عکاسی در هر پروژه دیگری تفاوت داشت، زمانی که امکان عکاسی از داخل حرمین را پیدا کردم، احساس دینی میکردم که باعث میشد، تمام تلاشم را صرف کنم تا کار با بهترین کیفیت انجام شود.»

این نمایشگاه تا 15 دی ماه در گالری شکوه برپاست.

گنجینه فرهنگستان هنر

از روز یک شنبه - 28 آذر ماه - فرهنگستان هنر میزبان نمایشگاهی از آثار عاشورایی نقاشی‌های گنجینه فرهنگستان هنر و آثاری از مجموعه شخصی فریال سلحشور و جهانگیر کازرونی شدهاست.

این دو مجموعه دار که در عین حال مدیریت گالری " دی" را نیز بر عهده دارند، بخشی از آثار خود را در اختیار فرهنگستان هنر قرار داده اند تا به مدت 10 روز در معرض دید علاقه مندان قرار گیرد. در کنار این رخداد، منصور وفایی و محمد فراهانی نیز کارگاه نقاشی قهوه خانه ای برپا میکنند و حبیب نقاش نیز نقاشی پشت شیشه را آموزش میدهد. در این میان تلاش میشود تا حد امکان جلوه‌ای فراگیر از هنر عاشورایی معاصر و نگاه هنرمندان در بخش‌های مختلف به نمایش گذاشته شود.

همچنین در موزه‌ی‌ هنرهای معاصر فلسطین، نمایشگاه «سوگواره‌ پوسترهای عاشورایی» برپا شده است که در آن 43 اثر از هنرمندانی چون مسعود نجابتی، پژمان رحیمی‌زاده، کوروش پارسانژاد، مصطفی گودرزی، محمد خزایی و ... با موضوع عاشورا و محرم به نمایش درآمده است.

احسان عمرانی در این باره میگوید:«در این نمایشگاه هر هنرمند نگاه خود را به نمایشگاه داشته است و به همین خاطر است که می توان نگاههای متفاوتی را نسبت به این واقعه مشاهده کرد.»

خبرآنلاین، سما بابایی

تنظیم از سیما مهاجری