تبیان، دستیار زندگی
قرآن می‌فرماید: یا خوب خوب باشد، یا نیمه خوب. زلیخا وقتی آرایش كرده درها را قفل كرد و به یوسف گفت: من آماده هستم. «قالَتْ هَیْتَ لَكَ قالَ مَعاذَ اللَّهِ»(یوسف/23) یوسف قبل از اینكه گناه كند، یاد خدا بود. اما برخی ممكن است قبل از گناه ترمز نكنند ولی بعد ا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آثار یاد خدا

یاد خدا

قرآن ذکر و بیدارکننده است

یکی از دلایل غفلت ما انسان ها از یاد خدا ،انجام گناه و سرگرم شدن در این دنیای فانی است . به همین خاطر خداوند ، خود را به عنوان ذکر و یادآور معرفی می کند و می فرماید : ای بنده ی من ! حواست به من خالق هم باشد ، نکند که ظواهر دنیای فریبنده تو را فریب دهد و همه چیز را فراموش کنی ؟!

« إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ ؛همانا من ذكر ویادآوری برای شما  هستم.»1(حجر/9)

حتی معصومین نیز خود را از این مقوله جدا نکرده ودر درخواست هایشان از خداوند می خواهند که آنها را در هر شرایطی آگاه کند: « اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ نَبِّهْنِی لِذِكْرِكَ فِی أَوْقَاتِ الْغَفْلَةِ ؛ خدایا! یاد خودت را در لحظات غفلت ، لحظاتی که در عوامل دنیوی مشغول می شویم ،زنده کن که . »

خیلی از اوقات ما چنان در تکاپوی زندگی و کشف مسائل پیرامون غرق می شویم که وقتی لحظه ای به خود می آییم ، می بینیم که  خودمان را فراموش کرده ودرقافله ی دنیا غرق  شده ایم .

قبل از گناه یا بعداز گناه ؟!

وقتی هوای نفس بر زلیخا غلبه می کند ، وآن چنان خود را می آراید و درها را قفل می کند ، یوسف (ع) می فرماید :« قالَتْ هَیْتَ لَكَ قالَ مَعاذَ اللَّهِ »(یوسف/23) ؛ به عبارتی یوسف قبل از اینكه گناه كند ، خدا را یاد می کند و با یاد کردن خدا ، به نجات دست پیدا می کند .

اما در برخی اوقات ، ممكن است ترمز انسان ها کار نکند وقبل از انجام گناه ترمز نکنند ولی بعد از انجام آن پشیمان شوند ؛ « وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ»3

در نگاه الهی هردو مرتبه ی یاد خدا(قبل از انجام و بعد از انجام گناه) زیبا و پسندیده است وبرای هردو راه کارهایی ذکر شده است.

آثار یاد خدا

- یاد خدا عاملی برای یادآوری عدالت خدا ؛ « فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ »4

- یاد خدا به ما این نیرو و قوت را می دهد که اگر با خدا و به یاد او باشیم ، امدادهای غیبی او ما را تنها نخواهد گذاشت و در وقت نیاز به ما خواهد رسید ؛

به طور مثال در قرآن بیان شده که مردم مکه بدون داشتن هیچ نیرویی ، به وسیله ی امدادهای غیبی خداوند ، از خود دفاع کردند ؛ « تَرْمیهِمْ بِحِجارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ»

- یاد خدا امید را در دل ها زنده می کند و یاآور می شود که ناامیدی در درگاه الهی هیچ معنایی نخواهد داشت ؛

" زكریا درپیری و در حالی كه همسرش نازا بود ، دعاکردند و خداوند به آنها فرزندی عطا کرد ."

- یاد خداوند به ما یاد آور می شود که عالم و تاریخ بر پایه ی سنت ها و قوانین الهی می چرخد وباید از همه ی آنها عبرت گرفت .

قانون خدا این است كه كسی را كه تكبر كند ، پایین می‌آورد و كسی را كه تواضع كند ، بالامی برد و همه ی عالم در هر لحظه در حال آزمایش هستند .

به عبارتی خداوند شرح وظایف و كارنامه ‌ای برای خودش در رابطه با بندگان خود تنظیم كرده است . می ‌فرماید: « إِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدى ؛‏ بر ماست كه پیامبر(ص) بفرستیم و مردم را هدایت كنیم »6 ، « وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُها ؛ بر ماست كه روزی شما را بدهیم »7

خداوند می ‌فرماید: « وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْكاً ؛ كسی كه از یاد من اعراض كند و یاد خدا را فراموش كند، زندگی برای او سخت می شود و در مضیقه زندگی خواهد کرد»

تنها چیزی که حد و مرز ندارد!

گفتگو با خدا

هر چیزی دارای حد و مرزی است و تنها چیزی كه از این مقوله جدا می باشد ، یاد خداست . « وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثیراً »8

نعمت ها ی نور چشمی !

قرآن کریم نعماتی را به طور ویژه بیان می کند وبه بندگان سفارش می کند که آنها را یادآوری کنند ؛

1ـ نعمت آزادی ؛ « اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ أَنْجاكُمْ »9

2ـ نعمت وحدت ؛ « وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُمْ »10

3ـ نعمت قدرت ؛ « وَ اذْكُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلیلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِی الْأَرْضِ تَخافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآواكُمْ وَ أَیَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ »11

4 ـ نعمت جمعیت ؛ « وَ اذْكُرُوا إِذْ كُنْتُمْ قَلیلاً فَكَثَّرَكُمْ »12

6 ـ نعمت امداد غیبی ؛ « اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ جاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ ریحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها »13

7ـ نعمت هدایت ؛ « وَ اذْكُرُوهُ كَما هَداكُمْ »14

8 ـ نعمت رهبری ؛ « وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً »15

نتیجه ی اعراض از یاد خدا

خداوند می ‌فرماید: « وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْكاً ؛ كسی كه از یاد من اعراض كند و یاد خدا را فراموش كند، زندگی برای او سخت می شود و در مضیقه زندگی خواهد کرد.»16

شاید این موضوع به ذهن متبادر شود که خیلی از کسانی که یاد خدا نیستند و اصلاً خدا در زندگی آنان جایگاهی ندارد اما می بینیم که زندگی مرفهی دارند و وضعشان خوب است وفقیر نیستند !

باید بگوییم که ممکن در ظاهر چنین افرادی در رفاه باشند اما در زندگی از حرص رهایی نخواهند داشت ، حدیث داریم که مال دریا همچون آب دریا است که هرچه بخوری ، تشنه تر می شوید .

در حقیقت دچار وضیقه های روحی و روانی هستند و جز یاد خدا هیچ نیرویی نمی تواند آنان را نجات دهد .

بر عکس به تعبیر قرآن ،کسی که به یاد خدا باشد ، دل آرامی خواهد داشت ؛« أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ »17

چرا برای هر ساعتی ، ذکری خاص بیا ن شده است ؟

آیا این ذکرهای خاص در زمان های متفاوت بدین معنا است که باید در هر لحظه ذکری بخوانیم وتمام وقتمان را برای انجام اذکار و نمازها بگذرانیم ؟

جواب را با یک مثال پاسخ می دهیم ؛در ترمینال برای هر ساعتی اتوبوس وجود دارد ، آیا این به این معنا است که هر اتوبوس در هر باری که حرکت می کند ، ما باید با اوبرویم ؟!

وجود اتوبوس های متعدد در ساعات مختلف به این معنا است که مسافر در هرزمانی اراده کند که به مقصدی برود ، اتوبوس وجود دارد .

حج نمایشی از یاد خدا

 « لِیَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ یَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فی‏ أَیَّامٍ مَعْلُومات »18

باید به حج برویم تا ببینیم ابراهیم چه کرد ؟! چگونه توانست نفس خود را در برابر دستور معبودش ذبح کند !

به عبارتی می توان گفت :حج آزمایشگاه زندگی است ؛

مثل دانش آموزانی که  كه ابتدا در كلاس ، درس را تئوری می خوانند و بعد در آزمایشگاه به شکل عملی مشاهده می کنند .

فرآوری : زهرا اجلال – گروه دین واندیشه تبیان


پی نوشت ها:

1- حجر / 9

2- صحیفه سجادیه / دعای 20

3- آل عمران / 135

4- زلزال / 7

5- فیل / 4-5

6- لیل / 12

7- هود / 6

8- انفال / 45

9- ابراهیم / 6

10- آل عمران / 13

11- انفال / 26

12- اعراف / 86

13- احزاب / 9

14- بقره / 198

15- مائده / 20

16- طه / 124

17- رعد / 28

18- حج / 28