تبیان، دستیار زندگی
در نگاه نخست شاید به نظر برسد که قلم گولد به خطا رفته است، ولی مطمئناً، اگر به کودکان (نه به والدین) مخدر تلویزیونی داده شود، آنها به طرز عجیبی دچار سکون می شوند. او در حقیقت، قلب مشکل را قبل از آنکه کاملاً نمایان شود، یافته است. خیلی قبل از موقعی که فکرش
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تلویزیون؛ عامل رکود یاخلاقیت کودکان؟

تلویزیون

 

بخش ارتباطات_طبق بررسی هایی که محققان در شهرک کوچک ناتل کانادا در نیمه دوم قرن بیستم انجام دادند، مشخص شد که ورود تلویزیون به این شهر، خلاقیت کودکان ساکن آن را تقلیل داده است. اما در مورد اینکه دقیقاً کدام عوامل هنگام مشاهده تلویزیون وارد عمل می شوند و بر خلاقیت تأثیر می گذارند، باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد.

بسیاری از روان شناسان و جامعه شناسان عقیده دارند که ارتقای محتوای برنامه های تلویزیونی، به جای اینکه مشکل را حل کند، آن را پیچیده تر می کند، زیرا رشد ذهنی و احساسی و اندامی کودکان به فعالیت هایی نیاز دارد که مشاهده طولانی مدت تلویزیون، دیگر وقتی را برای انجام این فعالیت ها باقی نمی گذارد.

نگرانی هایی که درباره تأثیرات تلویزیون بر روی کودکان وجود دارد، تقریباً به طور انحصاری بر روی مضامین برنامه هایی متمرکز شده است که کودکان آنها را می بینند. در همین راستا، محققان آزمایش های پیچیده و ابتکاری را طراحی کردند تا از طریق آنها مشخص کنند که آیا مشاهده برنامه های خشونت آمیز، کودکان را پرخاشجوتر می کند یا کودکان با مشاهده بعضی برنامه های تلویزیونی، آن طور که دانشمندان علوم اجتماعی طرح می کنند، رفتار اجتماعی تری از خود بروز می دهند و یا... همچنین مطالعاتی صورت گرفته تا معلوم شود که آیا آگهی های تجاری تلویزیون، کودکان را حریص و مادی، آن طور که برخی مطرح می کنند، یاسخی و روحانی بار می آورد. محققان تلاش می کنند تا مشخص نمایند که آیا تقلیدپذیری از تلویزیون، شیوه های اندیشیدن کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث می شود که آنها نسبت به مسائل پیش داوری کنند یا باعث آزاد اندیشی و یا هر چیز دیگری می شود.

در این میان، طبیعت تماشای تلویزیون، جدای از برنامه هایی که دارد، به ندرت مورد توجه قرار می گیرد. شاید تصاویر و صداهای منظم و در حال تغییری که از این ماشین بیرون داده می شوند - یعنی تنوع تعریف نشده ای از تصاویر که چشم آنها را می بیند و رگبار صداهای انسانی و غیرانسانی که به گوش می رسد - باعث گردد که تخیل انسان تقویت شود، اما در این میان، یک حقیقت ساده به راحتی و البته رندانه نادیده گرفته می شود: فردی که همیشه تلویزیون تماشا می کند، تا وقتی که به این کار مشغول است، کار دیگری نمی تواند انجام دهد.

همه برنامه های تلویزیونی در یک چیز مشترک هستند و آن اینکه، چشم و گوش و مغز انسان، با مکانیسم های مشخص روان شناختی بدون توجه به محتوای علمی و آگاهی بخش برنامه ها، پاسخ می دهند. این شیوه، کنش یک طرفه ای است که لازمه اش، پذیرش اشیای مشخص و قابل حس، به طریق خاص است. در حقیقت، در زندگی کودک، غیر از تلویزیون، هیچ تجربه دیگری وجود ندارد که تا این اندازه نیرویش را تماماً جذب کند و در همان حال، برای برون داد و بازده آن، مطالبه اندکی وجود دارد.

نگرانی ها

کودکان زیر پنج سال، یعنی همان گروه سنی که بیشترین آسیب پذیری را از تأثیرات محیطی دارد، بیشترین استفاده کنندگان از تلویزیون نیز هستند. طبق آخرین گزارش تحقیقی نیلسون، کودکان گروه سنی ۲ تا ۵ سال، به طور میانگین ۸/۲۱ ساعت را در هفته به تماشای تلویزیون می پردازند، در حالی که کودکان گروه سنی ۶ تا ۱۱ سال، ۳/۱۸ ساعت به تلویزیون نگاه می کنند. دیگر بررسی ها هم چیزی بیشتر از زمان های ذکر شده را برای بینندگان کم سن و سال ذکر می کنند. حتی برآوردهای خیلی محافظه کارانه نیز نشان می دهد که کودکان آمریکایی ماقبل دبستان، بیش از یک چهارم کل ساعات بیداری خود را تلویزیون می بینند.

به هر حال، بیشترین سؤالات از سر نگرانی در مورد این کودکان کم سن و سال، کمتر به محتوای برنامه های تلویزیون مربوط می شود: سپری کردن بخش مهمی از اوقاتی که متعلق به فعالیت های خاص کودک است، در مقابل تلویزیون، بر روی ارگانیسم در حال شکل گیری انسان چه تأثیراتی دارد؟ تماشای تلویزیون چه تأثیری بر روی تکوین زبان کودک دارد؟ این مشاهده روی تخیل در حال ظهور کودک چه تأثیری دارد؟ برخلاقیت وی چطور؟ آیا قوه درک واقعیت ها توسط کودک، تحت تأثیر تداوم دریافت تصاویر غیرواقعی از تلویزیون قرار می گیرد؟

نگرانی هایی که در مورد کودکان سنین مدرسه وجود دارد، ضرورتاً بر روی تماشای مشاهده زیاد تلویزیون بر موفقیت های درسی، رشد بدنی و ذهنی، تقویت روابط اجتماعی و آماده شدن آنها به عنوان شهروندان فعال در یک نظام دموکراسی متمرکز است. چرا که ساعات مشاهده تلویزیون، در حقیقت خیلی زیاد بوده و طی دهه های گذشته هم حالت فزاینده ای به خود گرفته است. در حالی که در سال ۱۹۸۲، ۳۹% کودکان ۹ ساله، ۳ تا ۵ ساعت روز را به تماشای تلویزیون می پرداختند؛ تا سال ۱۹۹۹، این رقم به بیش از ۴۷% رسید. به هر حال، این سؤالات همچنان باقی است که آیا مطالعه و یا درس خواندن کودکان هم، با توجه به افزایش تماشای تلویزیون، کاهش یافته و یا شکل دیگری به خود گرفته است؟ آیا به خاطر ساعات ها نشستن در مقابل صفحه تلویزیون، تناسب اندام آنها به هم خورده است؟ آیا زمان استراحت آنها تغییری پیدا کرده و آیا فعالیت آنها در این اوقات کمتر شده است؟

اثرات این افزایش زمان مشاهده تلویزیون بر خانواده چیست؟ تأثیر تلویزیون بر شیوه هایی که والدین برای پرورش کودکانشان به کار می گرفتند، چه بوده است؟ آیا راهبردهای جدید پرورش کودک، با این شرایط منطبق هستند و راهبردهای قدیمی رها شده اند، فقط بدین خاطر که دستگاه تلویزیون می تواند جانشین این راهبردها شود؟ مشاهده چند ساعت تلویزیون در روز، چه تأثیری را بر توانایی های ایجاد روابط انسانی کودک دارد؟ به خاطر درگیر شدن اعضای خانواده با تلویزیون، برای زندگی خانوادگی چه اتفاقی می افتد؟

کودکان گروه سنی ۲ تا ۵ سال، به طور میانگین ۸/۲۱ ساعت را در هفته به تماشای تلویزیون می پردازند، در حالی که کودکان گروه سنی ۶ تا ۱۱ سال، ۳/۱۸ ساعت به تلویزیون نگاه می کنند.

اینها سؤالاتی هستند که اهمیت زیادی دارند. با این حال، حقیقت این است که چنین سؤالاتی کمتر طرح می شوند و پیامدهای چنین تجربه ای ندرتاً مورد توجه قرار می گیرد. اینها همه نشان می دهند که والدین آمریکایی نسبت به تأثیر تلویزیون بر کودکان و خانواده خود، نگرشی غیرواقعی دارند.

محتوای برنامه ها و کودکان مستعد

ساده انگارانه است اگر بگوییم که محتوای برنامه هایی که کودکان می بینند، ابداً اهمیت ندارند. واضح است که کودکان هر آنچه را که در صفحه تلویزیون می بینند، یاد می گیرند. برخی از چیزهایی که آنها یاد می گیرند، مفید و خوب هستند؛ برخی از آنها نیز تأثیر زیادی بر کودکان ندارند و برخی هم تأثیر منفی دارند. البته در رابطه با این مسایل بحث و جدل های زیادی شده است، اما به خاطر اوقات زیادی که بیشتر کودکان برای تماشای تلویزیون سپری می کنند، این سؤال پیش می آید که فراگیری این حجم از موضوعاتی که کودکان از برنامه های تلویزیونی می آموزند، برای آنها مفید و یا مضر است؟ این فراگیری اگر با خود تماشای تلویزیون و وقتی که به آن اختصاص می یابد مقایسه شود در این صورت چه باید گفت؟ آیا مفید و یا مضر است؟

به عنوان مثال، ممکن است کودکان اطلاعات مفیدی را درباره زندگی وحوش از طریق تماشای برنامه های طبیعت در تلویزیون کسب کنند، اما اگر همین ساعات مفید تماشای فیلم های مستند درباره طبیعت، بر روابط کودکان و زندگی حقیقی و طبیعی آنها اثر بگذارد چطور؟ اگر قدم زدن در یک زیستگاه جنگلی، در مقایسه با مشاهده فیلم حمله شیرها به گورخرهای در دشت کمی خسته کننده به نظر برسد، در این صورت، دیگر باید این برنامه ها را جزو برنامه های غیرمفید اعلام کرد.

به علاوه، غیرواقعی است اگر تأکید شود که همه کودکان توسط تلویزیون به طور یکسان تحت تأثیر قرار می گیرند. بدون شک، برخی از کودکان در مقایسه با دیگران، بیشتر تحت تأثیر تلویزیون قرار می گیرند. برای کشف چنین فرضیه ای، لازم است تحقیقاتی صورت گیرد. علاوه بر ویژگی های شخصیتی که کودکان به طور مشترک دارند، عناصر خاص شخصیتی هم در کودکان وجود دارد. در همان حال که همه کودکان از تماشای تلویزیون لذت می برند، احتمالاً برخی از کودکان، بیشتر از دیگران به تلویزیون علاقه دارند و به نظر می رسد که آنها مایلند بیشتر وقت خود را به تماشای تلویزیون بگذرانند.

یک دکتر در اسکار سدال نیویورک که مادر چند کودک است، می گوید: من سه کودک دارم و هر کدام از آنها رابطه کاملاً متفاوتی با دستگاه تلویزیون دارند. من مجبورم که رفتار کوچک ترین آنها را شدیدتر کنترل کنم؛ زیرا او اگر بتواند، همه اوقاتش را به تماشای تلویزیون می گذراند. در صورتی که دو کودک بزرگ تر من، وقت خود را برای دیدن تلویزیون شخصاً تنظیم می کنند. در چنین شرایطی، مشکلات خانواده برای کنترل کودکان خود بیشتر است.

رسانه و کودکان

چه چیزی اتفاق نمی افتد

بدون شک، در ارتباط با تماشای تلویزیون، عوامل ادراکی بی نظیری وجود دارند که بر نحوه پاسخ بینندگان این رسانه اثر می گذراند؛ ممکن است همین عوامل ادراکی، تا حدودی علت خواب مصنوعی بسیاری از مردم و مشکلی که آنها در جدا کردن خود از این دستگاه دارند، باشد، اما بسیاری از عوارض تلویزیون، مستقیم نیستند. زمانی که کسی تلویزیون تماشا می کند، چیزی که او می بیند، خیلی اهمیت ندارد، بلکه مهم چیزهایی هستند که در خلال سپری شدن اوقات در مقابل صفحه تلویزیون و به خاطر همین اتفاق (تماشای تلویزیون) برای بیننده اتفاق نمی افتند. ثابت شده است که خیلی از مشکلات کودکان، میراث تلویزیون است.

به عنوان مثال، غنای زبانی کودک محصول تعداد کلماتی نیست که کودک طی تماشای تلویزیون از این دستگاه می شنود بلکه این فراگیری بیشتر به صورت غیرمستقیم و محصول تجارب شفاهی متفاوت وی خواهد بود. صدها یا هزاران کلمه از تلویزیون شنیده می شوند که توسط هیچ کس دیگری در گفت وشنود به کار نمی روند، در این میان، سؤالاتی هستند که نه پرسیده می شوند و نه پاسخ داده می شوند، گفت وگوهایی که مورد نظر مخاطب است رخ نمی دهند. تقریباً همه اثرات تلویزیون بر کودکان و زندگی خانوادگی، در همین مقوله قرار می گیرند.

اوری برونفن برنر جامعه شناس، این جنبه از تأثیر تلویزیون را این چنین توصیف می کند: «دستگاه تلویزیون، همچون یک جادوگر پیر، طلسم خود را می پراکند؛ صحبت کردن و فعالیت را متوقف می سازد؛ و تا زمانی که جادویش دوام یابد، زندگی را به حالت سکوت و سکون در می آورد. خطر اولیه صفحه تلویزیون، خیلی به رفتاری که تولید و عرضه می کند، ربط ندارد - هر چند آن هم خطر است - بلکه به رفتاری ربط پیدا می کند که تلویزیون جلوی بروز آن را گرفته است: سخن گفتن ها، بازی ها، شادمانی خانوادگی و بحث و جدل هایی که کودک توسط آنها، بسیاری از چیزها را یاد می گیرد و شخصیت کودک به وسیله آنها شکل می گیرد. روشن کردن دستگاه تلویزیون، می تواند روند تبدیل شدن کودک به یک انسان بالغ را خاموش کند.»

از جمله روشن ترین توضیحاتی که برای این روند داده شده، مطالعه و بررسی بی نظیری است که تحت عنوان «تأثیر تلویزیون: یک آزمون طبیعی در سه جامعه» منتشر شده است. این تحقیق، اثرات ورود تلویزیون به یک شهر کوچک در کانادا (ناتل) را به عنوان سند آورده است؛ ناتل شهری است که به مدت یک دهه در عصر تلویزیون[به خاطر عوامل جغرافیایی]بدون تلویزیون بوده است.

محققان دانشگاهی، در پی ورود تلویزیون به جامعه، کودکان و خانواده های بدون تلویزیون را مورد مطالعه قرار دادند و آنها را در وجوه مختلف، با مردم دو شهر که از لحاظ جمعیتی مشابه هم بودند، مقایسه کردند. در یک شهر، مردم تنها از یک کانال تلویزیونی قابل دسترس در خلال دهه گذشته استفاده می کردند و مردم شهر دیگر، شبکه های زیادی را تماشا می کردند.

یافته ها اعجاب آور بود؛ قبل از آنکه تلویزیون وارد شهر ناتل شود، از کودکان این شهر در مورد مهارت های مختلف امتحان به عمل آمد و معلوم شد که آنها به طور قابل ملاحظه ای برتر از کودکان دو شهر دیگر هستند، اما یک سال پس از ورود تلویزیون، از آنها دوباره امتحان به عمل آمد؛ نمرات کودکان ناتل تنزل پیدا کرد و به سطح نمرات کودکان شهرهای دیگر رسید.

اما محققان این کاهش و تنزل را به تماشای تلویزیون مربوط نکردند. آنها این پدیده را بیشتر این گونه توضیح دادند که تماشای تلویزیون جای تجارب ارزشمند دیگر را گرفت. به عنوان مثال، قبل از ورود تلویزیون به ناتل، محققان از کودکان این شهر آزمون خلاقیت به عمل آوردند و دریافتند که آنها به طور قابل ملاحظه ای از کودکان شهرهای دیگر جلوتر هستند. دو سال پس از ورود تلویزیون به ناتل، نمرات خلاقیت کودکان این شهر تنزل پیدا کرد و به سطح کودکان شهرهای دیگر رسید. بدین ترتیب، آیا می توان نتیجه گرفت که چیزی در تلویزیون وجود دارد که باعث می شود خلاقیت کودکان کمتر شود؟ این توضیحات گویا است: از آنجا که محققان رابطه متقابل مهمی را میان نمرات بالای خلاقیت و مشارکت بیشتر کودکان در دیگر فعالیت های اوقات فراغت یافتند؛ و از آنجا که این فعالیت ها از زمان ورود تلویزیون به ناتل به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت، می توان نتیجه گرفت که علت تغییر در نمرات، تماشای تلویزیون به جای فعالیت های دیگر بوده است؛ و این علاوه بر تأثیرات مستقیمی است که مشاهده تلویزیون بر بینندگان می گذارد. دو سال پس از ورود تلویزیون به ناتل، مطالعاتی مشابه صورت گرفت و محققان متوجه شدند که مشاهده تلویزیون بر روی توانایی خواندن کودکان تأثیر منفی داشته است. چطور می توان این یافته را توضیح داد؟ «ما شک داریم که یک روند جایگزین، چنین نتیجه ای داده باشد... از نگاه ما، فقدان تمرین مطالعه، مهم تر از تماشای خود تلویزیون است.» واضح است، اوقاتی را که کودک برای تماشای تلویزیون صرف می کند ساعاتی است که ممکن بود او به مطالعه بگذراند.

این یک حقیقت تأسف آور است که در سال هایی که تلویزیون هنوز یک رسانه جدید بود، دانشمندان علوم اجتماعی چنین آزمایش هایی را در جوامع مختلف، قبل و پس از ورود تلویزیون، ترتیب ندادند. اگر نتایج این آزمایش ها با مطالعاتی که در کانادا به عمل آمد یکسان می بود، در این صورت، دلیل قاطعی در ارتباط با علّی بودن رابطه تماشای تلویزیون و تنزل حوزه های مختلف آکادمیکی، خلاقیت و کاهش همه انواع مشارکت اجتماعی، به دست می آمد. آزمایش کانادا یکی از موارد کوچک و مفید چنین مطالعاتی است و تنها همین مورد است که در این قاره انجام گرفت. متأسفانه چنین مطالعاتی دیگر هرگز نمی تواند در کانادا و یا ایالات متحده (و در حقیقت، در بسیاری از کشورهای جهان) تکرار شود. دلیلش ساده است: در یک بررسی از جوامع قبل و بعد از تلویزیون، اگر بخواهیم جوامعی را به عنوان جوامع «قبل» در نظر بگیریم، این جوامع دیگر موجود نیستند.

چرا والدین روی محتوای برنامه متمرکز می شوند؟

والدین اغلب در مورد تلویزیون و تأثیراتش بر روی کودکانشان شدیداً دل نگران شده، توجه شان را قبل از هر چیز بر روی موضوعات برنامه هایی که کودکانشان می بینند، متمرکز می کنند؛ به جای اینکه خود تماشای تلویزیون را در نظر داشته باشند. طبق بررسی جامعی که اخیراً صورت گرفته است، از هر ۱۰ والدین، هفت نفرشان نگران محتوای چیزی هستند که کودکشان تماشا می کند، نه نگران مقدار وقتی که برای این می گذرانند.

رسانه و کودکان

در همین اواخر، بسیاری از این والدین دل نگران، به سازمان «اقدام برای تلویزیون کودکان» (ACT) ملحق شدند، سازمان ذی نفوذی که در خلال سال های ۱۹۶۸ تا ۱۹۹۲ تأثیرگذار بود. ACT که توسط گروهی از مادران شهر بوستون بنیاد گذارده شد، تلاش هایش را ابتدائاً متوجه محتوای برنامه های کودکان، به ویژه حذف خشونت و تجارت گرایی تلویزیون کرد و تولید برنامه های سرگرم کننده و خوب را برای کودکان تشویق نمود.

ACT در طی دوران اعتلای خود، هواداران بسیار زیادی داشت و توسط والدین و تحصیل کرده ها مورد استقبال و قدردانی قرار می گرفت. آیا آنها که از ACT می خواستند برای ارتقای برنامه های کودکان تلاش کند، فکر نمی کردند که به جای کم کردن مشکلات خانواده های آمریکایی با تلویزیون احتمالاً این مشکلات را پیچیده تر خواهند کرد؟

سفسطه موجود در رویه ACT را می توان در جملات یکی از خانم های بنیان گذار آن دید؛ موقعی که وی می خواست اهداف این سازمان را تشریح کند، چنین گفت: «ما گرد آمدیم تا این موضوع را بپذیریم، دستگاهی ساخته شده که برنامه های آن برای کودکان طراحی نشده است؛ والدین کاملاً حق دارند تا از مسؤولان ذیربط در رابطه با برنامه هایی که برای کودکان ساخته می شود سؤال کنند، برنامه هایی که کودکان طی حداقل یکی دو ساعت در روز، با نیازهای ویژه خود آشنا شوند.»

وقتی که والدین متقاضی برنامه سازی بهتر می شوند، آیا این نیازهای ویژه کودکان نیست که در معرض خطر قرار می گیرد؟ مطمئناً، این حقیقت دارد که تماشای خیلی زیاد تلویزیون توسط کودکان کم سن و سال، نیازها والدین به یافتن یک منبع سرگرمی مناسب برای کودکانشان و لحظات آرام و توأم با سکوت را برای خودشان منعکس می کند. وقتی والدین می کوشند، برنامه سازی کودکان را ارتقا بخشند، این نیاز والدین است که می خواهند دل نگرانی های خودشان را در مورد اثرات احتمالی آن چند ساعت سکوت، تسکین بخشند و تأثیر منفی مشاهده تلویزیون بر کودکانشان، در ذیل اقدامات آنها قرار می گیرد. این باعث می شود که والدین وقتی می بینند ساعات مشاهده تلویزیون، حالت «آموزشی» به خود گرفته است، کمتر احساس گناه بکنند. در صورتی که نیازهای کودکان کم سن و سال کاملاً متفاوت است:

کودکان نیاز دارند که ظرفیت خود اتکایی را ارتقا دهند تا خودشان را از وابستگی آزاد سازند، اما، تماشای تلویزیون این وابستگی را دائمی می کند.

کودکان نیاز دارند توانایی ها و ضعف های خود را کشف کنند تا زمینه های تکامل خویش را هم در کار و هم در بازی، همچون بزرگسالان بیابند. تماشای تلویزیون آنها را به سمت چنین کشفیاتی رهنمون نمی سازد؛ تلویزیون در حقیقت برای درگیر شدن کودکان با فعالیت های زندگی واقعی، فقط محدودیت ایجاد می کند؛ فعالیت هایی که برای توانایی های کودکان، احتمالاً اسباب و زمینه های یک آزمون ناب را فراهم می کنند.

کودکان به عنوان یک موجود اجتماعی، نیاز به اکتساب مهارت های اساسی مثل آموزش خواندن، نوشتن و بیان احساسات خود را دارند. تماشای تلویزیون نمی تواند برای رشد زبانی کودک مؤثر باشد. زیرا تلویزیون نیاز به هیچ گونه مشارکت شفاهی را از جانب کودک نمی پذیرد و وی صرفاً یک دریافت کننده منفعل است.

کودکان به ارتقای توانایی های خود در عرصه خانوادگی نیاز دارند تا خودشان روزی بتوانند به والدینی موفق تبدیل شوند. این مهارت ها محصول تجارب روزمره آنها به عنوان عضوی از خانواده و مشارکت فعال آنها در زندگی خانوادگی است. دلایلی وجود دارد که نشان می دهد، تلویزیون تأثیر مخربی بر زندگی خانوادگی دارد و غنا و تنوع آن را تقلیل می دهد.

نیاز کودکان کم سن و سال به امور تخیلی، به جای آنکه محصول خیالات بزرگسالان باشد و از طریق تلویزیون به خورد آنها داده شود، باید محصول فعالیت های فکری خود کودکان باشد و این برای آنها راضی کننده تر و لذت بخش تر است.

«ما گرد آمدیم تا این موضوع را بپذیریم، دستگاهی ساخته شده که برنامه های آن برای کودکان طراحی نشده است؛ والدین کاملاً حق دارند تا از مسؤولان ذیربط در رابطه با برنامه هایی که برای کودکان ساخته می شود سؤال کنند، برنامه هایی که کودکان طی حداقل یکی دو ساعت در روز، با نیازهای ویژه خود آشنا شوند.»

کودکان کم سن و سال به محرک های ذهنی نیاز دارند و به جای اینکه کودکان صرفاً مشاهده کننده منفعل باشند، باید بتوانند از طریق دستکاری، لمس کردن و انجام دادن بیاموزند. این محرک های ذهنی خیلی مؤثرتر است.

● خموشی و سکون شگفت انگیز

از آنجا که تلویزیون به طرز شگفت انگیزی در دسترس است و می تواند یک کودک را سرگرم نماید و یا وی را از حرکت باز دارد و می تواند با فشار ناچیز و بی خطر انگشت یک کودک سه ساله روشن شود، والدین در زندگی روزمره خود بدان متکی می شوند، اما همان طور که زمان به پیش می رود، نقش تلویزیون عوض می شود. تلویزیون از یک منبع ساده سرگرم کننده، در زمانی که والدین نیاز دارند خودشان را از مراقبت کودک رها سازند، به تدریج حضور قدرتمند و نفاق افکنی را در زندگی خانواده پیدا می کند. والدین به جای رنجش روزافزون خود از دستورالعمل های مختلف تلویزیون و با وجود احساس گناه قابل ملاحظه ای که به خاطر عدم توانایی شان در کنترل کودکان خود دارند، قدمی را برای رها کردن خود از سلطه تلویزیون بر نمی دارند. آنها دیگر نمی توانند از عهده این کار برآیند.

در سال ۱۹۴۸ جک گولد نخستین منتقد تلویزیون در نیویورک تایمز، تأثیر این رسانه جدید را بر خانواده های آمریکایی چنین توصیف می کند: «ساعت ها با تلویزیون سپری کردن توسط کودکان، مسلماً برای والدین یک ماده مخدر وسوسه کننده است: کودکانی که در کف اتاق، مقابل دستگاه گیرنده، تماشاچی هستند.»

در نگاه نخست شاید به نظر برسد که قلم گولد به خطا رفته است، ولی مطمئناً، اگر به کودکان (نه به والدین) مخدر تلویزیونی داده شود، آنها به طرز عجیبی دچار سکون می شوند. او در حقیقت، قلب مشکل را قبل از آنکه کاملاً نمایان شود، یافته است. خیلی قبل از موقعی که فکرش را بکنیم، روزی می آید که کودکان بیشتر ساعات بیداری خود را به جای انجام هر گونه فعالیت خاص دیگری، به تماشای تلویزیون خواهند گذرانید. در حقیقت، تلویزیون برای والدین یک موادمخدر قوی است، نه به خاطر اینکه خودشان آن را مشاهده می کنند، بلکه والدین با یک فاصله و از طریق فرزندانشان، که در مقابل این دستگاه در یک وضعیت سکون عجیب قرار می گیرند، معتاد می شوند. مطمئناً این اقدام والدین، به اندازه خوراندن مواد مخدر به یک فرد، وسوسه کننده است، زیرا از طریق آن، شما با دیگران کاری را می کنید تا از این بابت چیزی را برای خودتان کسب کنید.

منبع:سایت آفتاب/محسن داوری

برگرفته از:فصلی از کتاب the plug in drug

ماهنامه سیاحت غرب،شماره۴۱

تنظیم برای تبیان/سمیه حدادی