پیامبری با 12 فرزند معصوم

از جمله سوالها و شبهاتی که گاهی ذهن و زبان برخی را به خود مشغول داشته است، موضوع نحوه رابطه ابوت(پدر بودن)و بنوت(فرزند بودن) میان رسول اکرم (ص) و ائمه معصومین علیهم السلام می باشد که نوشتار حاضر می کوشد به نحوی مستند و مستدل به این سوال پاسخ دهد:

سلام علیکم! احتراما درخواست می‌کنم به پرسش من پاسخ مستند به آیات الهی مرقوم فرمائید:

1 - خداوند در سوره نحل آیه 44 به پیامبر(ص) می‌فرماید آیاتی که برتو نازل می‌شود برای مردم بیان کن شاید فکرکنند.

2 - خداوند درسوره احزاب آیه 40 می‌فرماید محمد(ص) پدرهیچ یک ازمردان شما نیست ( به طورقطع هدف گوینده این کلمات علاوه بر داستان همسر فرزند خوانده رسول خدا ( زید ) تذکر وهشداربه سایر مؤمنان نیز بوده است وبه همین دلیل واثبات مفاد این آیه همه فرزندان ذکور پیامبر(ص) فوت کرده اند ).

3 - پیامبر(ص) در سوره نجم آیات 2و3و4 می‌فرماید محمد منحرف نشده وآنچه بیان می‌کنم از روی هواوهوس نیست بلکه وحی الهی است که به من نازل شده

4 - خداوند در سوره انعام آیه 15 به پیامبر (ص) می‌فرماید: بگو . اگر نا فرمانی پروردگارم را بکنم از عذاب قیامت می‌ترسم؛ اینک با توجه به دلایل فوق رسول خدا محمد خاتم (ص) پدرحقیقی هیچکدام از مردان نیست ولی برابر آیات دیگرقرآن پیامبر (ص) وهمسران ایشان پدر و مادر معنوی همه مسلمانان هستند حال : چگونه در مذهب شیعه اعتقاد براین است که حسن ابن علی و حسین ابن علی و9 نفر امامان شیعه(ع) فرزندان رسول الله هستند درحالیکه نسبت این افراد به علی ابن ابیطالب (ع) می رسد چه دلیل الهی برای نفی مفاد آیه 40 سوره احزاب و اثبات این ادعا ی خود دارید ؟ ( ضمنا عنایت دارید که به استناد سوره نجم حدیث نبوی وحتی حدیث قدسی که بعد از رحلت رسول الله جمع آوری شده؛ نمی تواند کلام صریح وآشکار الهی را تغییر یا تفسیر کند ) استدعا می کنم پاسخ من را مستند به آیات صریح وآشکار قرآن بدهید باتشکر - رضا 89/1/26

پاسخ:

از دیدگاه کتاب و سنت، شواهد فراوانی بر این حقیقت وجود دارد که برخی از آن ها عبارتند از:

1- قرآن مجید، در آیه ذیل، حضرت عیسی را از فرزندان ابراهیم خلیل می شمارد، در حالی که عیسی فرزند مریم است و از طریق مادر، به حضرت ابراهیم می رسد:

«وَ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَ یَعْقُوبَ کُلاًّ هَدَیْنَا وَ نُوحًا هَدَیْنَا مِن قَبْلُ وَ مِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَ سُلَیْمَانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسَی وَهَارُونَ وَ کَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَی وَعِیسَی؛ و ما به ابراهیم، اسحق و یعقوب را عطا نمودیم و همه را به راه راست هدایت کردیم و نوح را نیز پیش از ابراهیم و از فرزندان ابراهیم: داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را نیز هدایت نمودیم و این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم. و[همچنین از فرزندان ابراهیم] زکریا و یحیی و عیسی.»¹

دانشمندان مسلمان، آیه یاد شده را گواهی روشن بر این دانسته اند که امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) فرزندان رسول خدا و ذریه او هستند.

برای نمونه، به یکی از آن موارد اشاره می کنیم:

جلال الدین سیوطی نقل می کند که:

«روزی حجاج، به دنبال «یحیی بن یعمر» فرستاد و به وی گفت: برایم گزارش داده اند که تو می پنداری حسن و حسین، فرزندان و ذریه پیامبرند و این سخن را در کتاب خدا(قرآن) یافته ای، در حالی که من از آغاز تا پایان قرآن را خوانده ام و این سخن را نیافتم.

«یحیی بن یعمر» گفت: آیا این آیه از سوره انعام را نخوانده ای که می فرماید « وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ » تا آنجا که می فرماید «و یحیی و عیسی»؟ گفت: چرا، خوانده ام.

یحیی گفت: آیا در این سخن قرآن، حضرت عیسی به عنوان ذریه ابراهیم به شمار نرفته است در حالی که برای او پدری نبود [و از طریق مادر به ابراهیم می رسد؟] حجاج پاسخ داد: سخن تو، درست است.²

از مجموع آیه یاد شده و سخنان مفسران قرآن، به روشنی معلوم می گردد که نه تنها شیعه بلکه تمام دانشمندان مسلمان، امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) را ذریه و فرزندان رسول خدا می نامند.

2- یکی از آیات روشن قرآن که بر صحت گفتار یاد شده، گواهی می دهد، آیه مباهله در سوره «آل عمران» است. اینک نص آیه مباهله را همراه با سخنان مفسران می آوریم:

« فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ؛ هر کس با تو در مقام مجادله بر می آید، پس از آن که به وحی خدا آگاه گشتی، بگو: بیایید فرزندان ما و فرزندان شما، و زنان ما و زنان شما، و جان های ما و جان های شما را فراخوانیم، سپس یکدیگر را نفرین نماییم و لعنت خدا را نثار دروغگویان سازیم.»³

مفسران می گویند: آیه یاد شده که به آیه «مباهله» معروف است، در مقام مناظره پیامبر گرامی با سران مسیحیان نجران و پس از لجاجت ورزیدن آنان فرو فرستاده شد و آن حضرت به فرمان خدا، همراه با علی بن ابی طالب و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین – سلام الله علیهم – به منظور مباهله به راه افتادند و چون بزرگان نصاری، رفتار پیامبر و اهل بیت آن حضرت را مشاهده نمودند، بر جان خود بیم کردند و از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) درخواست کردند تا از مباهله و نفرین آنان صرف نظر نماید و آن حضرت هم پیشنهاد آنان را پذیرفت و با بستن پیمانی، این قضیه خاتمه یافت.

از آنجا که دانشمندان هر دو گروه شیعه و سنی، بر این نکته اتفاق نظر دارند که روز مباهله، امیرمؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) همراه پیامبر گرامی بودند، به روشنی معلوم می گردد که مقصود از «ابناءنا» [یعنی فرزندان ما] در سخن رسول خدا، امام حسن و امام حسین می باشند، و بدین سان روشن می گردد که حسن و حسین(علیهماالسلام) در آیه یاد شده، فرزندان پیامبر گرامی قلمداد شده اند.

لازم به ذکر است که مفسران، پس از نقل روایات بسیار در ذیل آیه مباهله، بر صحت این برداشت روشن، گواهی می دهند و ما به عنوان نمونه، به برخی از آن ها، اشاره می کنیم:

الف: جلال الدین سیوطی به نقل از حاکم و ابن مرودیه و ابو نعیم، از جابر بن عبدالله، چنین نقل می کند:

«انفسنا و انفسکم»: رسول الله(صلی الله علیه و آله) و علی، و ابناءنا: الحسن و الحسین و نساءنا: فاطمة؛ مقصود از «انفسنا»[جان های ما]، علی بن ابی طالب است و «ابناءنا»[فرزندان ما] حسن و حسین و «نساءنا»[بانوان ما] فاطمه.»⁴

ب: فخرالدین رازی در تفسیر خود، پس از بیان روایت یاد شده می گوید:

«واعلم ا ن هذه الروایة کالمتفق علی صحتها بین اهل التفسیر و الحدیث؛ بدان که این روایت، به عنوان حدیثی است که اهل تفسیر و حدیث، بر صحت آن اتفاق نظر دارند».⁵

آنگاه چنین می فرماید:

«المسألة الرابعة: هذه الایة دالة علی ان الحسن و الحسین(علیهماالسلام) کانا ابنی رسول الله (صلی الله علیه و آله) وعد ان بدعوا ابناءه فدعا الحسن و الحسین فوجب ان یکون ابنیه؛ آیه یاد شده گواه این معناست که حسن و حسین(علیهماالسلام) فرزندان پیامبر بودند؛ زیرا قرار بود رسول خدا(صلی الله علیه و آله)، فرزندان خود را فرا بخواند، پس حسن و حسین را فراخواند».⁶

ج: ابوعبدالله قرطبی نیز، در تفسیر خود، اینگونه آورده که:

«[ابناءنا] دلیل علی ان ابناء البنات یسمون ابناءاً؛ [ابناءنا] در سخن قرآن (در آیه یاد شده) گواه آن است که فرزندان دختر انسان، فرزندان انسان قلمداد می گردند.»⁷

3- سخنان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روشن ترین گواه است بر این که امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) فرزندان پیامبر گرامی اند.

و اینجا به دو نمونه از سخنان آن حضرت اشاره می کنیم:

الف: رسول خدا، در مورد حسن و حسین فرمود:

«هذان ابنای من احبهما فقد احبنی؛ حسن و حسین، دو فرزند من هستند، هر که آن دو را دوست بدارد، مرا دوست داشته است».⁸

ب: و نیز پیامبر گرامی(صلی الله علیه و آله) با اشاره به حسن و حسین(علیهماالسلام) فرمود:

«ان ابنی هذین ریحانتی من الدنیا؛ این دو فرزند من، دو ریحانه من از دنیا هستند».⁹

در ترجمه فیض الاسلام نیز آمده است:

نیست محمّد صلّی اللَّه علیه و آله پدر (نسبی و خویشاوندی) هیچیک از مردان (و زنان) شما (مانند زید ابن حارثه که آن سبب حرمت و ناروا بودن زن او گردد، و این حکم منافات ندارد با فرمایش پیغمبر اکرم که درباره حضرت امام حسن و امام حسین «صلوات اللَّه علیهما» فرموده: ابنای هذان امامان قاما او قعدا «این دو پسران من امام و پیشوایند، بایستند یا بنشینند یعنی امامت خود را آشکار سازند، یا تقیّه کنند و از دشمن بپرهیزند» زیرا اینان رجال آن حضرت بودند، نه رجال امّت) و لیکن او فرستاده خداست (و هر رسول و فرستاده خدای تعالی از روی مهربانی و پند دادن پدر امّت خود است، نه آنکه پدر اصلی ایشان باشد) و مهر پیغمبران (آخر آنان) است (که کتاب نبوّت و پیغمبری به او مهر شده و دیگری نتواند آن کتاب را گشود) و خدا به هر چیز (از مخلوقات و آفریده شدگان و چگونگی آنها) دانا است (پس از اینرو شایسته دانست که حضرت مصطفی صلّی اللَّه علیه و آله خاتم النّبیّین و مهر پیغمبران باشد)

ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیماً

شأن نزول:

بعد از تزویج زینب، منافقان زبان طعن دراز کرده و گفتند این مردمان می‏گویند که زنان پسران بر شما حرام است و خود زن پسر خود را اختیار نموده و حال آنکه زید پسر خوانده حضرت بود نه پسر حضرت، چون آنها در نظر خود پسر خوانده را مثل پسر می‏دانستند، لذا ایراد نمودند. حق تعالی آیه شریفه را در رد قول آنها نازل فرمود:

ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ: نیست محمد (صلّی اللّه علیه و آله) در حقیقت پدر هیچیک از مردان شما تا میان شما و حضرت مصاهرت (دامادی) متحقق گردد و بر او زن او حرام باشد بعد از طلاق، همچنانکه میان پدر و پسر می‏باشد.

تبصره: عمومیت این حکم منتقض به پسران صلبی حضرت: قاسم، طاهر، و ابراهیم علیهم السّلام نمی‏شود زیرا که ایشان به حد رجال نرسیدند و داخل نیستند و بر تقدیر بلوغ ایشان، از رجال حضرت بودند نه از رجال امت و خطاب راجع به امت است به جهت رد ابوت حضرت نسبت به زید که متبنّی او بود. و ایضا منتقض به حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السّلام نمی‏شود به جهت بالغ نبودن ایشان در زمان حیات حضرت، و بر تقدیر بلوغ، از رجال حضرت بودند نه از رجال امت. و دیگر آنکه مراد ولد است نه ولد ولد، و نیز ایشان را پسر فرموده: (ابنای هذان ریحانتان من الدّنیا) این دو پسر من دو ریحان منند از دنیا¹⁰ و نیز فرمود: (ابنای هذان امامان قاما او قعدا) این هر دو پسر من‏امامند، خواه نشسته خواه ایستاده. و مروی است که حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام در وقتی که در جنگ صفین به محمد بن حنفیه فرمود: (انت ابنی حقّا) تو پسر منی به حق. عرض کردند: یا علی حضرت حسن و حسین علیهما السّلام پسران تو نیستند؟ فرمود: (هما ابنا رسول اللّه) به جهت آنکه حضرت رسول فرمود (الا أنّ کلّ ابن بنت ینسبون الی ابیهم الّا اولاد فاطمة فانّی انا ابوهم) آگاه باشید هر پسر دختری را نسبت به پدرش کنند مگر فرزندان فاطمه که من پدر ایشانم.

پس در آیه، تمسکی نیست کسانی را که گویند حضرت حسنین علیهما السّلام فرزندان رسول خدا نیستند به جهت اضافه رجال به «کم»، و حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السّلام از رجال آن حضرتند نه از رجال امت. حاصل آنکه حق تعالی رد قول منافقان کرده فرمود که: حضرت محمّد صلی اللّه علیه و آله به حسب حقیقت پدر هیچیک از مردان شما نیست تا زید پسر صلبی او تواند بود. ¹¹

[1] . انعام، آیات 84-85.

[2] . درالمنثور: ج 3، ص 28، طبع بیروت، در ذیل آیه یاد شده از سوره انعام

[3] . آل عمران، آیه 61.

[4] . درالمنثور: ج 2، ص 39، ط بیروت، در ذیل آیه یاد شده.

[5] . تفسیر «مفاتیح الغیب»: ج 2، ص 488، ط 1، مصر، سنه 1308 ه.

[6] . همان.

[7] . الجامع الاحکام القرآن: ج 4، ص 104، ط بیروت.

[8] . تاریخ مدینه دمشق، نگارش ابن عساکر، ترجمة الامام الحسین(علیه السلام): ص 59، ح 106، ط 1 بیروت.

[9] . مدرک سابق: ص 62، ح 112.

[10] . «به این مضمون بحار الانوار، ج 43 صفحات 316 (از ابن عمر)، 275 ذیل ح 42، و 262 ذیل ح 5 و نیز ص 264 روایت 13.».

[11] . ترجمه فیض الاسلام جلد 3 صفحه 835