قاچاق : چشم های دوخته شده به جاده طلایی

قاچاقچیان مواد مخدر مسیر میان افغانستان به پاکستان و جاده منتهی به شرق ایران را که مقادیر زیادی تریاک ، مشتقات آن و هروئین به بازار غرب منتقل می شود، جاده طلایی می نامند. در تمام طول این مسیر یک وحدت سیاسی برقرار است که سبب شده چشم ها روی این بازیگران و دلالان مواد مخدر بسته شود و این افراد از این مسیر برای تجارت شوم خود استفاده کنند.

این مسیر، محل درآمد طالبان محسوب می شد و سبب شده بود این گروه بتواند در افغانستان مقاومت کند. از سوی دیگر، این مسیر برای جنگجویان افغانی طرفدار امریکا و نیروهای ائتلاف شمال نیز که از هواداران اصلی امریکا در افغانستان هستند، مسیری حیاتی به شمار می آید.

افغانستان 87درصد تریاک دنیا (4هزار و 519تن در سال جاری ) را تامین کرده است. درحقیقت 5/4 میلیارد دلار از درآمد کشور از کشت و قاچاق تریاک فراهم می شود.

تا پیش از حمله نیروهای امریکا به افغانستان که در سال 2001انجام و منجر به سقوط رژیم طالبان شد، تولید تریاک روند عادی داشت و در دوران پس از طالبان، جنگجویان افغانی مسیر جاده طلایی را بستند. با این اقدام ، قاچاقچیان بین المللی مجبور شدند با جنگجویان افغانی تبانی کرده و اجازه حمل مطمئن مواد مخدر از این مسیر را تضمین کنند.

تا اواخر سال 2002، قاچاقچیان تریاک را به پاکستان حمل می کردند و سپس به افغانستان برمی گرداندند و از آن جا به بازار اروپا می رساندند.

یکی از مقامات ارشد پنتاگون که در کار سازماندهی نیروهای ائتلاف شمال در افغانستان علیه گروه طالبان نقش داشت ، معتقد است که اقتصاد مواد مخدر در افغانستان قوی تر از اقتصاد به معنای کل کلمه است.

وی می گوید: «تنها چیزی که نیروهای طرفدار طالبان و حامیان و جنگجویان جبهه ائتلاف شمال را به هم مرتبط می کرد، اقتصاد سیاه مواد مخدر بود که هزینه مقاومت نیروهای مخالف امریکا را در این کشور فراهم می کرد.»

اطلاعات منتشر شده از سوی آژانس کنترل مواد مخدر در واشنگتن نشان می دهد که قاچاقچیان مواد مخدر در پاکستان چندین تن محموله های مواد مخدر را به اروپا و امریکا ارسال می کنند. این قاچاقچیان از مناطق خاصی که محل سکونت قبایل است ، برای انتقال مواد مخدر استفاده می کنند. جالب آن که پیک هایی هم این مواد مخدر را تحویل گرفته و از طریق فرودگاه های بین المللی پاکستان و بندر کراچی از این کشور خارج می کنند.

بخشی از مواد مخدر نیز از خشکی و در امتداد سواحل دریای عرب در پاکستان به ایران، ترکیه یا به کشورهای آسیای میانه می رسد. مسیر کلی قاچاق تریاک تولیدی در افغانستان از طریق خشکی است.

در این مسیر مواد مخدر به پاکستان حمل می شود و از استان بلوچستان در پاکستان به مرزهای ایران وارد شده و پس از گذر از نواحی شمال غرب قلمرو کردنشینان وارد آزمایشگاه های ترکیه می شود.

در آزمایشگاه های ترکیه ، مرفین به هروئین تبدیل می شود و هروئین و حشیش به خریداران در ترکیه تحویل داده می شود و از آنجا نیز به بازارهای جهانی بویژه اروپا حمل می شود.

در کنار کمربند ساحلی مرکان در طول دریای عرب ، در استان بلوچستان پاکستان ، شهر کوچکی به نامند واقع شده است. در این شهر اسم زبیده جلال که مردم بومی منطقه او را به امام الدین می شناسند، برای همه شناخته شده است.

نفوذ امام الدین از شمال تا جنوب ، شرق و غرب این کمربند ساحلی را در بر گرفته است. امام الدین یکی از افرادی است که تحت تعقیب اداره ویژه مبارزه با مواد مخدر پاکستان است. این اداره در سال 2002و 2003پرونده ای علیه وی در دادگاه رسیدگی به تخلفات مواد مخدر، در مرکز بلوچستان تشکیل داد.

وی بدون هیچ واهمه ای در شهر مند که در قلب مسیر طلایی واقع شده ، زندگی می کند و کاروان مواد مخدر به ترکیه را رهسپار این کشور می کند. مواد مخدری که مقصدشان آزمایشگاه های ترکیه نیست ، به ازبکستان و تاجیکستان فرستاده می شوند.

البته این تریاک چندان مرغوب نیست و تریاک با کیفیت مرغوب تر به مقصد اروپا قاچاق می شود. در شمال افغانستان مواد مخدر عموما در اختیار نیروهای ازبک به سرکردگی سبقت الله در مزار شریف است.

مقامات امریکایی معتقدند علی رغم اختلاف شدید میان اقوام پشتون طرفدار طالبان و جبهه ائتلاف شمال ، تعدادی از گروههایی که در این دو دسته هستند با یکدیگر در ارتباطند.

اگرچه هیچ پیمانی دال بر حمایت از گروههای پشتون طرفدار طالبان وجود ندارد، اما تجارت مواد مخدر تنها عنصری است که مورد توجه هر دو گروه است و عاملی برای پیوند آنان محسوب می شود. ایران از هیچ یک از این دو گروه حمایت نمی کند.

اما مقامات امریکا شک دارند که آیا ایران که بخش انتهایی مسیر حمل مواد مخدر از افغانستان به پاکستان است ، از جنگجویان جنوب غرب افغانستان که دستشان با طالبان در یک کاسه است ، حمایت می کند یا خیر.

بزرگترین منطقه کشت تریاک در افغانستان که در سال 2005، 256هزار و 880 جریب وسعت داشت ، در مناطق جنوبی افغانستان بویژه در اطراف قندهار، پایگاه گروه از هم پاشیده شده طالبان ، واقع است.

هدف حمله گروه طالبان در افغانستان عموما ماشین های نظامی بود که غذا و اسلحه سربازان امریکایی و سایر نیروهای خارجی را تامین می کرد.

سایر وسایل نقلیه در جاده ها به ویژه ماشین های حمل مواد مخدر در امان بودند زیرا جنگجویان افغانی برای تضمین سلامت عبور این وسایل ، از قاچاقچیان پول دریافت می کنند. امریکا ظاهرا از جنگجویان افغانی حمایت می کند. برای مثال ملاروکتی ، یکی از فرماندهان گروه طالبان ، که به دلیل ربودن مهندسان ژاپنی شهرت بدی پیدا کرد، پس از سقوط طالبان دستگیر شد و در جناح نیروهای طرفدار امریکا قرار گرفت. وی ماه گذشته در انتخابات پارلمانی در افغانستان نامزد شد. با تمام این اوصاف روکتی یکی از قدرتمندترین جنگجویان در افغانستان است و هنوز هم اعتقاد بر این است که به طالبان گرایش دارد.

در شرق افغانستان نیز هزارت علی یکی از فرماندهان وفادار به گلبدین حکمتیار ساکن است. وی نیز در انتخابات پارلمانی یکی از نامزدها بود. وی کنترل بیشتر پستهای بازرسی در دره کونار را به عهده دارد.

فرد قدرتمند دیگر در افغانستان بارلئی ، برادر حاج دین محمد، فرماندار ننگر است که قدرت مطلق در منطقه جلال آباد است و تمام پست های بازرسی از جلال آباد تا کابل را در کنترل خود دارد.

این در حالی است که بدشان خان زردان ، فرماندار سابق خوست ، گردز و پکتیا که عموما در شمال وزیرستان در پاکستان مستقر است با دو تن از فرماندهان طالبان به نامهای مولانا جلال الدین حقانی و سیف الله منصور که افرادشان از قاچاقچیان پولهای کلانی می گیرند تا اجازه فعالیت در منطقه را داشته باشند، قرارداد همکاری دارد.

از طریق این شبکه ، جنگجویان پشتون پول زیادی به سوی طالبان که بسیاری از منابع مالی شان در نتیجه جنگ علیه تروریسم نابود شده ، سرازیر می کنند.

لازم به ذکر است که پس از تصرف کابل از سوی گروه طالبان در 26سپتامبر 1996، نیروهای غیرپشتون به جبهه ائتلاف شمال پیوستند. اعضای این گروه عموما ریشه تاجیک و ازبک دارند.

جبهه ائتلاف شمال تا زمان حمله نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا به افغانستان ، در اواخر 2001، سالها با نیروهای طالبان در نبرد بودند.

مترجم: جمیله گلکاران - منبع: آسیا تایمز/ 10 اکتبر