تقویم به روایت عربستان

بسیاری از مردم فکر می کنند که تقویم عربستان صحیح است و همیشه با رویت واقعی هلال ماه منطبق است و در بسیاری از مواقع از آن برای اثبات یا رد شروع ماه قمری در کشور استفاده می کنند. اما در سال های اخیر، نه تنها کارشناسان بلکه برای افرادی که اطلاعات اندکی در زمینه رویت هلال ماه دارند ثابت شده است که تقویم عربستان (ام القری) با رویت هلال مطابقت ندارد.

در تقویم ام القری از ملاک های مختلفی برای پیش بینی رویت هلال ماه استفاده شده است:

از سال 1393 تا 1419 هجری قمری معیار به این صورت بود که اگر مقارنه ماه و خورشید قبل از ساعت صفر گرینویچ رخ داده باشد، فردای آن اول ماه خواهد بود.

از سال 1420 تا 1422 ملاک دیگری تعیین شد. بدین صورت که اگر در روز 29 ماه قمری در شهر مکه، ماه پس از خورشید غروب کند آنگاه روز بعد اول ماه خواهد بود. اگرچه این معیار بهتر از ملاک قبلی است ولی بر اساس رویت ماه نخواهد بود. چرا که ممکن است ماه پس از خورشید غروب کند ولی هنوز مقارنه رخ نداده باشد.

از سال 1423 معیار جدیدی توسط یکی از منجمان کشور عربستان سعودی مطرح شد که بر اساس دو شرط به پیش بینی رویت پذیری هلال ماه می پردازد.

بدین شکل که اگر در زمان غروب خورشید روز 29 ماه قمری در شهر مکه دو شرط زیر برقرار باشد آنگاه روز بعد ابتدای ماه خواهد بود.

1- مقارنه زمین مرکزی قبل از غروب خورشید باشد.

2- ماه پس از خورشید غروب کند.

این معیار که امروزه در تقویم ام القری از آن استفاده می شود تا حدی مشکل معیار قبلی را رفع کرده است اما همچنان در بسیاری از موارد بر اساس رویت واقعی هلال ماه نخواهد بود.

نتایج بررسی انجام شده توسط نگارنده بر روی هلال ماه رمضان سال های 1400 تا 1430 در زیر خلاصه شده است.

( در متن زیر:

منظور از تقویم ام القری، تاریخ ذکر شده برای شروع ماه مبارک رمضان بر اساس تقویم های منتشر شده است.

منظور از اعلام رسمی، تاریخ اول ماه رمضان بر اساس اعلام رسمی کشور عربستان سعودی است.

منظور از رویت پذیر بودن هلال، تاریخ شروع ماه رمضان بر اساس پیش بینی معیار یالوپ برای رویت با چشم غیرمسلح است. )

تاریخ شروع ماه مبارک رمضان در سال های مختلف

* در طی سال های 1400 تا 1430 هجری قمری فقط در سال گذشته (1430) بین تقویم ام القری و رویت پذیر بودن هلال توافق وجود داشت.

* در سال های 1403، 1407، 1409، 1412 و 1427 تاریخ رسمی اعلام شده با تقویم ام القری متفاوت بوده است.

* در سال های 1404، 1424 و 1430 تاریخ اعلام شده با پیش بینی رویت پذیری تطابق دارد.

* ماه مبارک رمضان در سال های 1401، 1405، 1406، 1407، 1409، 1410، 1412، 1415، 1418 و 1420 در شامگاه روز قبل از تاریخ های مذکور در شرایطی اعلام شد که هنوز مقارنه ماه و خورشید (ماه نو) اتفاق نیافتاده بود!

* تاریخ شروع ماه مبارک رمضان در سال های 1414 و 1427 به گونه ای بوده است که در زمان غروب خورشید در شهر مکّه مکرمه، هلال ماه زیر افق بوده است!

* هلال ماه مبارک رمضان در سال های 1402، 1403، 1408، 1411، 1413، 1416، 1417، 1421، 1422، 1425، 1426 و 1429 در شامگاه روز قبل از تاریخ های اعلامی ذکر شده، در هیچ نقطه ای از کشور عربستان حتی با تلسکوپ نیز قابل رویت نبوده است.

* هلال ماه مبارک رمضان در سال های 1423 و 1428 در شامگاه روز قبل از تاریخ های اعلامی ذکر شده، با چشم مسلح قابل رویت بوده است.

*  در بسیاری از سال ها توافق بالایی بین تقویم ام القری و اعلام رسمی وجود دارد. به نظر می رسد شهادت شهود مبنی بر رویت هلال و تایید و اعلام رسمی آن تحت تاثیر تقویم بوده، هر چند که در اکثر موارد هلال ماه قابل رویت نبوده است.

امیر حسن زاده _ کارشناس ارشد مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

به نقل از ماهنامه آسمان شب

تنظیم برای تبیان: م.ح.اربابی فر