تبیان، دستیار زندگی
امام رضا(ع) از این شیوه مؤثر تربیتى به شكلهاى‏گوناگون بهره مى‏گرفت. گاهى اوج محبت‏خود را در قالب جمله زیباى «بابى‏انت و امى‏» (پدر و مادرم به فدایت) نشان مى‏داد و زمانى او را در آغوش‏مى‏گرفت، به سینه خود مى‏فشرد و مى‏بوسید
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شیرین عسل زندگی ما

کودک

ارائه شیوه های تربیتی سالم و مفید باید توسط کسانی باشد که بر  جنبه های وجودی انسان و کودک واقف بوده و بر  اثرات خوب و بد روش ها احاطه داشته باشد. در این میان امامان معصوم می توانند معلمین خوب و بجایی باشند که مسیر سازندگی را برای ما روشن تر ترسیم کنند. آنچه در پی می آید رهنمودهای امام رضا (ع) در باب تربیت فرزندان می  باشد .

 محبت

محبت‏بجا، در هر مكان و زمان و در هر مقطع و سن، وسیله‏اى كارآمد و مؤثر است. همگان، در هر سن و موقعیت، به عاطفه و محبت نیازمندند؛ اما كودكان،نوجوانان و جوانان بیش از دیگران تشنه جام زلال محبتند. رفتار نابجا وناقصشان را محبت اصلاح مى‏كند و ناسازگارى و پرخاشگرى نابجایشان را داروى محبت‏از میان مى‏برد. آرى، با محبت مى‏توان بسیارى از گره‏ها را گشود و راههاى‏ناهموار را هموار كرد. امام رضا(ع) از این شیوه مؤثر تربیتى به شكلهاى‏گوناگون بهره مى‏گرفت. گاهى اوج محبت‏خود را در قالب جمله زیباى «بابى‏انت و امى‏» (پدر و مادرم به فدایت) نشان مى‏داد و زمانى او را در آغوش‏مى‏گرفت، به سینه خود مى‏فشرد و مى‏بوسید. محبت كلید حل بسیارى از مشكلات تربیتى است. گاهى والدین در مقابل اصرارزیاد كودكان بر خواستهاى غیر معقول یا غیر ممكن، رفتارى تند و نامناسب‏ابراز مى‏كنند؛ ولى حتى در چنین موقعیتى رفتار محبت آمیز مناسبتر و مؤثرتراست.

منطقى بار آوردن فرزند سبب مى‏شود درست‏بیندیشد، منطقى تصمیم بگیرد، منطقى‏رفتار كند و در صورت لزوم، بى‏هیچ هراسى از دیدگاهها و رفتارهاى خود دفاع‏كند.

 احترام

بى‏شك هر انسانى در هر مقطع سنى، با توجه به برداشتى كه از ارزش ومنزلت‏خویش دارد، براى خود احترام و شخصیت قایل است. هر انسانى خود رادوست دارد و دوست دارد كه مورد احترام دیگران واقع شود. كودك و نوجوان نیزهر چند به رشد اجتماعى و عقلانى كافى نرسیده است؛ اما براى خود احترام قایل‏است. بدین جهت رفتار احترام‏آمیز والدین و مربیان نقش مؤثرى در تربیت و رشداو دارد. امام رضا(ع) براى جواد(ع) احترام بسیار قایل بودند و از این شیوه‏مؤثر در تربیت فرزند بسیار بهره مى‏برد.

کودک

تشویق

تشویق در تربیت كودك و نوجوان بسیار مؤثر است. تشویق بجا و مناسب‏در فرزندان ایجاد انگیزه و شوق مى‏كند و آنان را براى انجام كارهاى بزرگترآماده مى‏سازد. در واقع تشویق نردبان پیشرفت و موفقیت آنهاست. بدین جهت این‏شیوه نیز مورد توجه حضرت رضا(ع) بود.

نظارت والدین

زندگى صحنه درس‏و تجربه است. آنانكه بیشتر عمر خود را در كسب تجارب صرف كرده‏اند، در رویارویى با دشواریها ازتوان فزونتر برخوردارند. كودكان و نوجوانان بهره كمترى از تجربه دارند وبدین سبب به نظارت و كمك والدین نیازمندترند. نظارت مستمر و حساب شده بروضعیت اخلاقى، تحصیلى و رفتارى فرزند یك ضرورت انكارناپذیر در امر تربیت است؛البته این نظارت باید منطقى و حتى‏الامكان غیر مستقیم و بجا باشد. نكته مهم‏این است كه نظارت به مواقع حضور والدین، به ویژه پدر، در كانون خانواده‏اختصاص ندارد؛ بلكه حتى وقتى پدر براى مدتى از كانون خانواده فاصله مى‏گیرد وحضور فیزیكى ندارد، باید همچنان از وضعیت فرزندانش آگاه باشد و بر كار آنها نظارت كند. سفارشهاى پیش از مسافرت و مكاتبه با فرزند در طول سفر، امرى‏ضرورى و كارساز است. حضرت رضا(ع) كه به سبب ستم فرمانروایان ناگزیر مدتى دوراز وطن و خانواده به سر برد، به شكلهاى گوناگون همچون نامه و پیامهاى‏شفاهى از دور بر وضعیت فرزندش جواد(ع) نظارت مى‏كرد و راهنماییهاى لازم را به‏وى ارائه مى‏دادند. چنانكه پیش از رفتن به خراسان درباره فرزندانش آنچه‏شایسته مى‏نمود، سفارش كرد.

والدین باید ضمن نظارت صحیح و حساب شده‏به تدریج زمینه استقلال و خوداتكایى را در فرزندانشان به وجود آورند و با واگذارى مسوولیت ‏بدانان قدرت اداره زندگى را در آنها تقویت كنند.

خود اتكایى

توجه به استقلال و خوداتكایى از نكات‏مهم تربیتى است. همگام با رشد جسمانى و افزایش سن، توقعات و انتظارات‏مردم از كودك افزایش مى‏یابد و او باید خود را براى ایفاى نقش در جامعه آماده‏سازد. از طرفى وابستگى فرزند به والدین، به ویژه پدر، نه مطلوب است و نه‏همواره ممكن. زیرا امكان پیش آمدن موقعیت ویژه و محروم شدن فرزند از كمك‏والدین انكارناپذیر است. بنابراین، والدین باید ضمن نظارت صحیح و حساب شده‏به تدریج زمینه استقلال و خوداتكایى را در فرزندانشان به وجود آورند و با واگذارى مسوولیت ‏بدانان قدرت اداره زندگى را در آنها تقویت كنند. از نكات‏بسیار زیباى سیره تربیتى امام رضا(ع) توجه به این امر مهم است. آن حضرت به‏خوبى براى فرزندش جواد(ع) آینده‏نگرى فرمود و چون مى‏دانست فرزندش در نوجوانى‏مسوولیت‏بزرگ رهبرى جامعه اسلامى را به عهده مى‏گیرد با واگذاردن مسوولیتها به‏وى قدرت مدیریت و رهبرى را در او تقویت كرد. امام هشتم(ع)، هنگامى كه درمدینه بود، اداره امور خویش را عملا به فرزندش وا نهاد و حضرت جواد(ع)، بااینكه كودك و نوجوان بود، به خوبى از عهده این امر برآمد.

پرورش بعد عقلانى

تربیت‏باید همه جانبه باشد. پرورش بعد عقلانى و شكوفاساختن استعداد منطق و استدلال در فرزند یكى از مهمترین ابعاد تربیت است. منطقى بار آوردن فرزند سبب مى‏شود درست‏بیندیشد، منطقى تصمیم بگیرد، منطقى‏رفتار كند و در صورت لزوم، بى‏هیچ هراسى از دیدگاهها و رفتارهاى خود دفاع‏كند.

نویسنده: على همت‏بنارى

سایت  بلاغ

تنظیم برای تبیان: کهتری

اگر تمایل دارید در زمینه تربیت فرزند اطلاعاتی کسب کنید در بانک صوت تبیان کلیک کنید .

مقالات مرتبط

بچه‌های بد زبون

امون از لجبازی بچه ها

پاسخ به کنجکاوی های جنسی

تربیت فرزند با ادب

نخستین هدیه به فرزندم

فرزند دلخواه من

به راحتی هوش را کم کنید

آرزوهای والدینی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.