جایزه سرزمین ماتادورها

جایزه ادبی سروانتس

Cervantes prize

جایزه ادبی سروانتس به نوبل ادبیات اسپانیا معروف است. سال 1976 به ثبت رسید و با اهدای جایزه های چشمگیر با ارزش مالی زیاد جای معتبری به دست آورد. این جایزه یک جایزه بین المللی است و تنها شرط شرکت در رقابت نویسندگان، نوشتن به زبان اسپانیایی یا ترجمه اسپانیایی کتاب است.به همین دلیل در این چهل و چند سال تقریبا همه برندگان جایزه سروانتس، به جز اسپانیایی ها از آمریکای جنوبی هستند.

تبیلغ درباره شان جایزه سروانتس و جذابیت ویژه بخش مالی آن، این جایزه را در مدت کوتاهی سر زبان ها انداخت؛ طوری که اگر یک نویسنده بتواند جایزه سروانتس را به دست آورد، افتخاری استثنایی را تجربه کرده است. این جایزه کمی شبیه جایزه من بوکر است. چون زبان مبنا برای رقابت یکی است.

خانه تکانی دن کیشوت در ادبیات اسپانیا

میگل دو سروانتس – نویسنده معروف اسپانیایی – که در سال های 1574 تا 1616 میلادی برای تحول ادبیات اسپانیا می نوشت، توانست در روش های مختلف تغییر نوشتن را آزمون و خطا کند. سروانتس پس از 50 سالگی به فکر چاپ و انتشار نوشته هایش افتاد. این نویسنده را بیشتر با کتاب «دن کیشوت» می شناسند. پس از چاپ دوره اول به فکر نوشتن قسمت دوم افتاد و هر دو قسمت این رمان مخاطب زیادی پیدا کرد و بارها به زبان های مختلف چاپ شد.

توجه به محتوای داستان و روش رمان نویسی، ویژگی جدی نوشته های سروانتس است. به همین دلیل معتبرترین جایزه ادبی اسپانیایی زبان ها به نام میگل دو سروانتس ثبت شد که یک جایزه دولتی است و پشتیبانی مالی آن با وزارت فرهنگ اسپانیاست.

سروانتس هم مثل بیشتر جایزه های ادبی دیگر هیات داورانی دارد که به «آکادمی زبان» معروفند و نویسندگان برتر را به وزارت فرهنگ اسپانیا معرفی می کنند و تصمیم آخر با این نهاد دولتی است. جایزه های ادبی دولتی معمولا دو ویژگی دارند: اول میزان زیاد جایزه نقدی و دومین ویژگی تاثیر سیاست در انتخاب افراد و کتاب های برگزیده. جایزه سروانتس هر دو ویژگی را دارد. میزان جایزه نقدی 90450 یورو (معادل 133 هزار دلار) است و داوران اصلی وزیر فرهنگ، پادشاه و ملکه اسپانیا هستند. آکادمی زبان حق دارد نامزدها را پیشنهاد کند اما تصمیم اصلی برای معرفی برنده را سیاسی های اسپانیا می گیرند. این موضوع در رسانه ها مطرح می شود و کسی اصراری به پنهان کردن موضوع ندارد. اهدای جایزه سروانتس معمولا با برپایی جشن بزرگ و مراسم ویژه ای با حضور پادشاه و ملکه اسپانیا صورت می گیرد.

سابقه بعضی از این برندگان در سال های گذشته قبل یا بعد از برگزیده شدن وارد دنیای سیاست شدند و در جریان همسو با خانواده سلطنتی حرکت کردند.

سال 2008 جایزه سروانتس به خوان خلمن – شاعر آرژانتینی اهدا شد. به جز منتقدان، بقیه اهالی ادبیات اسپانیا هم می دانند این شاعر مجبور شده شعرهای سیاسی بگوید تا از مبلغ 133 هزار دلاری جایزه معتبر سروانتس بهره مند شود. شعر او - «جنگل کثیف» - درباره تجربه های خلمن در جنگ به عنوان یک فعال سیاسی است. خوان خلمن نویسنده و شاعر 77 ساله تا کنون 22 کتاب چاپ کرده و در فاصله سال های 1976 تا 1983 در مبارزه های انتخاباتی علیه چپ های آرژانتینی شرکت کرده است.

خوان مارسی، نویسنده ای است که در سال 2009 افتخار به دست آوردن جایزه سروانتس را تجربه کرد. او به دلیل نوشتن در فضای واقعی نظام های سوسیالیستی و کمونیستی به شهرت رسید.

جایزه سروانتس 23 آوریل در سالروز مرگ میگل دو سروانتس به یک شاعر یا نویسنده داده می شود.

برندگان قبلی سروانتس کسانی مثل خورخه لوئیس بورخس، کارلوس فوئنتس، ماریو بارگاس یوسا و مارگارت آتوود بوده اند.

ریحانه فاطمی

تهیه و تنظیم: مهسا رضایی – بخش ادبیات تبیان