تسهیل ازدواج جوانان بعد از5سال

بر اساس قانون تسهیل ازدواج جوانان که سال 84 به تصویب مجلس رسید تعهداتی همچون تاسیس صندوق ذخیره و افتتاح حساب ذخیره ازدواج و اعطای مسکن موقت به زوجها به عهده دستگاههای دولتی نهاده شد اما با وجود گذشت پنج سال هنوز خبری از اجرای این قانون نیست.

به گزارش خبرنگار مهر، قانون 13 ماده ای تسهیل ازدواج جوانان آذرماه سال 84 توسط نمایندگان مجلس به تصویب رسید و دی ماه همان سال این قانون از سوی دولت ابلاغ شد اما سرنوشتی جز فراموشی توسط مجریان به دنبال نداشت.

علی رغم اینکه دولت در سالهای اخیر بر سیاستهای خود در تسهیل ازدواج تاکید دارد و عمده وقت جلسات شورایعالی جوانان نیز به این موضوع اختصاص داده شد ولی مهمترین قانون حمایتی دراین زمینه پس از حدود پنج سال هنوز بلا تکلیف است.

تهیه آیین‌نامه اجرایی این قانون نیز به تصویب اساسنامه صندوق توسط مجلس منوط شد به گونه ای که پیش بینی شده بود این آیین نامه حداکثر در مدت سه ماه پس از تصویب اساسنامه صندوق تهیه و به تصویب هیئت وزیران برسد.

این در حالی است که با گذشت حدود پنج سال، نه از صندوق ازدواج جوانان خبری هست و نه از قانون تسهیل ازدواج. اگر چه در جلسات شورایعالی جوانان که در دو دولت اخیر برگزار شده ازدواج جوانان در دستور کار شورا قرار داشت ولی به این قانون توجهی نشد.

در قانون تسهیل ازدواج، دولت مکلف شد هر 6 ماه یکبار گزارش اجرای آن را تهیه و به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ارایه کند و وزرای امور اقتصادی و دارایی، مسکن و شهرسازی و کشور در مواد این قانون مسئول حسن اجر در برابر مجلس هستند.

تکالیف دستگاهها در قانون تسهیل ازدواج

قانون تسهیل ازدواج جوانان دارای 13 ماده است که در بخشهای عمده آن تسهیلات و حمایتهای مالی برای جوانان پیش بینی شده البته در این قانون به فرهنگسازی و ارایه خدمات مشاوره در زمینه همسرگزینی و ترویج ازدواجهای آسان و گروهی نیز توجه شده است.

در ماده ای از این لایحه آمده دولت مکلف است علاوه بر استفاده از منابع بودجه سنواتی پیش‌بینی شده، از محل "صندوق اندوخته ازدواج جوانان" به مزدوجان نیازمند به اجاره مسکن، حسب تشخیص کمیته سامان ازدواج با توجه به امکانات صندوق وام ودیعه مسکن پرداخت کند.

در این قانون احداث واحدهای ساختمانی به عنوان "مسکن موقت" و در اختیار قرار دادن آنها به زوجهای جوان با اجاره مناسب پیش بینی شده بود.

همچنین در این قانون تمامی دستگاههای دولتی، نهادهای عمومی و شهرداریهای دارای تسهیلات رفاهی فرهنگسرا و تالار، باشگاه و اردوگاه موظف شدند با هماهنگی کمیته سامان ازدواج، فضاهای مذکور را برای برگزاری جشن و مراسم ازدواج در اختیار زوجهای واجد شرایط قرار دهند.

در قانون تسهیل ازدواج جوانان آمده است باید به هر یک از خانواده‌های جوان عضو صندوق که هیچیک از زوجها اشتغال به کار یا منبع درآمدی نداشته باشند، حداکثر تا مدت دو سال پس از تاریخ ازدواج مبلغی به عنوان کمک هزینه زندگی به صورت قرض‌الحسنه پرداخت شود.

همچنین نمایندگان مجلس در قالب این قانون تکلیفهای فرهنگی و آموزشی را نیز برای دولت مشخص کردند به گونه ای که بر اساس آن دولت موظف شد با استفاده از امکانات رسانه ملی و دستگاههای فرهنگی و آموزشی برای تصحیح باورها و آداب و رسوم مانع و مزاحم ازدواج جوانان در مناطق کشور، تشویق جوانان و خانواده‌ها به برپایی جشنهای گروهی و طرح مباحث مربوط به چگونگی تشکیل خانواده و روشها و آداب همسر گزینی و ازدواج آسان و شرعی از طریق رسانه‌های گروهی، صدا و سیما، کتب درسی مقطع متوسطه (سال سوم و پیش‌دانشگاهی) و آموزش عالی اقدام کند.

همچنین وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مکلف به اقداماتی مانند تعیین محل خدمت سربازان متاهل در نزدیکترین پادگان و مرکز نظامی محل سکونت و پرداخت مستمری به میزان حداقل دو برابر سربازان مجرد به سربازان متاهل که میزان افزایش مستمری متاهلان از محل صندوق اندوخته ازدواج جوانان تامین می شود، شد.

در این قانون وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر موسسه های اداری مرکز آموزشی، موظف شدند در چارچوب بودجه سنواتی نسبت به ساخت و واگذاری خوابگاهها برای متاهلان اقدام لازم را انجام داده و همچنین نسبت به پرداخت کمک هزینه تحصیلی به دانشجویان متاهل به میزان دو برابر دانشجویان مجرد که افزایش آن از محل صندوق اندوخته ازدواج جوانان تامین می‌شود اقدام کنند.

با وجود اینکه تکالیف متعددی برای دستگاههای مختلف در قانون تسهیل ازدواج جوانان پیش بینی شد ولی تا کنون اجرای این قانون معطل مانده است.

با اجرای این قانون بسیاری از مشکلات جوانان رفع می شود

نماینده ادوار مجلس با انتقاد از اجرا نشدن قانون تسهیل ازدواج جوانان می گوید: قانون تسهیل ازدواج جوانان یکی از اولین مصوبه های مجلس هفتم بود ولی تا کنون هیچ اقدامی برای اجرا شدن و تدوین آیین نامه اجرایی آن انجام نشده است.

شهربانو امانی ادامه می دهد: قرار بود دولت آیین نامه قانون تسهیل ازدواج جوانان را در مدت سه ماه تهیه کند و هر 6 ماه یکبار در این زمینه به کمیسیون فرهنگی مجلس گزارش دهد ولی اکنون دو سال از مجلس هشتم می گذرد و هنوز این آیین نامه نوشته نشده است.

وی می افزاید: با اجرای این قانون بسیاری از مشکلات جوانان در حوزه ازدواج رفع می شود. همچنین در این قانون تسهیلات و مشوقهایی برای اینکه جوانان ازدواج کنند پیش بینی شده است ولی هنوز خبری از اجرای این قانون نیست.

نماینده ادوار مجلس می گوید: در قانون تسهیل ازدواج جوانان تسهیلات و کمک مالی، استفاده از امکانات دولتی برای ازدواج و راهکارهای فرهنگی برای کاهش سن ازدواج پیش بینی شد و نمایندگان دوره هفتم مجلس تلاش زیادی برای تهیه و تصویب آن انجام دادند.

سخنگوی فراکسیون زنان مجلس نیز در مورد قانون تسهیل ازدواج جوانان می گوید: قانون تسهیل ازدواج جوانان که در مجلس هفتم به تصویب رسید هنوز در دولت اجرایی نشده است.

لاله افتخاری ادامه می دهد: بر اساس این قانون دولت می بایست آیین نامه اجرایی این قانون را تهیه و به مجلس ارائه می کرد ولی هنوز اقدامی در این زمینه انجام نشده است.

وی با بیان اینکه قانون تسهیل ازدواج جوانان با نگاه فرهنگ سازی و زمینه سازی ازدواج پایدار و آسان در کشور به تصویب رسیده است می گوید: با اجرای این قانون بسیاری از مشکلات در حوزه ازدواج جوانان حل می شود. به طور نمونه در این قانون در زمینه مهریه، مشوقهایی برای تعیین مهریه های پایین تر برای جوانان در نظر گرفته شده است.

ورود مجلس برای بررسی دلیل اجرا نشدن قانون تسهیل ازدواج جوانان

تاخیر در اجرای قانون تسهیل ازدواج جوانان توسط دولت به جایی رسید که به تازگی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی گزارشی را در مورد اجرا نشدن این قانون بعد از چهار سال ارائه کرد.

در گزارش دفتر مطالعات فرهنگی این مرکز آمده است که قانون تسهیل ازدواج جوانان به منظور حل مسائل و مشکلات مربوط به ازدواج جوانان در تاریخ 27/9/1384 به تصویب مجلس رسید و در تاریخ 7/10/1384 مورد تائید شورای نگهبان قرار گرفت و اکنون چهار سال از زمان تصویب این قانون می‌گذرد اما هنوز هم اجرای آن معطل ایجاد صندوق اندوخته ازدواج جوانان (ماده 1) و تدوین آیین‌نامه اجرایی آن (ماده 11) است.

در این گزارش تاکید شده طی این چهار سال اقدامات متعددی از سوی دستگاه‌های مختلف انجام شده که بسیاری از آنها در مواد قانون تسهیل ازدواج جوانان هم آمده و البته هر کدام از این اقدامات مصوبه‌های مستقلی دارد. در حالی که اگر آیین‌نامه قانون تسهیل ازدواج نهایی می‌شد نیازی به این مصوبه‌ها که وقت و هزینه‌های گزافی را در بر می‌گیرد نبود، اما اینکه دستگاه‌های مورد اشاره این قانون خود را ملزم به اجرای مفاد آن می‌دانند یا خیر آن هم با توجه به اینکه آیین‌نامه اجرایی آن تصویب نشده و در واقع هنوز چیزی برای دستگاه‌ها ابلاغ نشده و البته این نکته که چرا این قانون تاکنون اجرا نشده موضوعی است که نیاز به بررسی دارد.

اجرای قانون تسهیل ازدواج  در گرو تشکیل صندوق ذخیره جوانان

در ماده 11 قانون تسهیل ازدواج، تهیه آیین نامه اجرایی این قانون منوط به تدوین و تصویب اساسنامه صندوق ذخیره ازدواج جوانان شد. در واقع به دلیل اینکه اساسنامه این صندوق تا کنون تصویب نشده است اجرای قانون نیز معطل مانده است.

مدیر کل ساماندهی امور جوانان در مورد علت تهیه نشدن آیین نامه اجرایی قانون تسهیل ازدواج جوانان به خبرنگار مهر می گوید: در این زمینه مقصر دستگاه متولی است چرا که به سازمان مدیریت وقت ابلاغ شده بود، البته هم اکنون آیین نامه صندوق ذخیره ازدواج در صحن کمیسیون اجتماعی دولت در حال بررسی است.

علیرضا مختاری با اشاره به اینکه آذرماه سال گذشته دولت مصوبه ای را به تصویب رساند که براساس آن  سازمان ملی

جوانان به عنوان متولی تدوین آیین نامه اجرایی قانون تسهیل ازدواج جوانان معرفی شد می افزاید: قانون تسهیل ازدواج زمانی اجرایی می شود که ماده یک آن به اجرا در بیاید و در ماده یک نیز تصریح شده است که باید اساسنامه صندوق اندوخته جوانان شامل ماهیت، ارکان و منابع صندوق به مجلس ارائه شود.

وی ادامه می دهد: ماده 1 این قانون می گوید آیین نامه اجرایی قانون تسهیل ازدواج پس از تدوین اساسنامه صندوق ازدواج توسط دولت تهیه شود و به نوعی از نظر حقوقی مواد دیگر این قانون ماهیت اجرایی ندارد تا زمانی که اساسنامه صندوق تدوین شود.

مختاری می گوید: البته استعلامی از معاونت حقوقی رئیس جمهور گرفته ایم و منتظر جواب نامه هستیم که آیا اجرای بقیه مواد قانون منوط به تدوین و تصویب اساسنامه است یا خیر. البته منوط بودن این مسئله در متن صریح قانون آمده ولی با این حال استعلام را گرفته ایم و اگر منوط شود باید قطعا ابتدا ماده 1 اجرایی شود.

صندوق مهر رضا سنگ زیر پای اجرای قانون تسهیل ازدواج

در حقیقت صندوق مهر امام رضا با ارایه وامهای ازدواج، بر خلاف قانون تسهیل ازدواج به نوعی جایگزین این صندوق شد. بعد از آن سازمان ملی جوانان پیشنهاد داد صندوق ذخیره ازدواج ذیل صندوق مهر امام رضا تشکیل شود که مدیران جدید این صندوق با آن مخالفند.

در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در مورد علل اجرا نشدن قانون تسهیل ازدواج جوانان آمده است: آنچه که در رابطه با قانون تسهیل ازدواج جوانان و عدم اجراشدن این قانون در وهله اول نمایان است آنکه صندوق مهر امام رضا (ع) دقیقا پنج ماه بعد از تصویب قانون تسهیل ازدواج جوانان با مصوبه شورای عالی اداری تشکیل شده و مهمترین اقدام آن ارائه تسهیلات ازدواج در قالب وام‌های 20 میلیون ریالی بوده است.

در این گزارش تاکید شده است: حال آنکه اگر از ایجاد این صندوق اجتناب می شد - همان گونه که نمایندگان این تقاضا را داشتند - و همان صندوق اندوخته ازدواج جوانان وفق ماده 1 قانون تسهیل ازدواج تشکیل می‌شد مشکل آیین‌نامه اجرایی این قانون نیز وجود نداشت و امروز بیش از سه سال بود که این قانون به اجرا درآمده بود.

علیرضا مختاری در این زمینه ادامه می دهد: پیشنهاد سازمان ملی جوانان این بود که با توجه به ظرفیتی که صندوق مهر رضا در کشور ایجاد کرده این صندوق مبنای اجرای قانون تسهیل قرار بگیرد و از طرفی ملحق به قانون تسهیل شود. در جلسات قبلی با صندوق مهر امام رضا مسئولان این صندوق از این موضوع استقبال کردند ولی متاسفانه با تغییر مدیریت دوستان جدید مخالف این هستند که صندوق مهر مبنای اجرای قانون قرار بگیرد که دلیل آن را نمی دانیم.

مختاری اضافه می کند: قرار است بدون در نظر گرفتن صندوق مهر رضا، سازمان اساسنامه ای برای صندوق ازدواج جوانان پیشنهاد بدهد که در صحن اجتماعی دولت و کارگروه تخصصی در حال بررسی است. سازمان پیشنهاد خود را فرستاده و پیگیری می کند تا به نتیجه برسد اگرچه ما اصرار داریم سریع تر به نتیجه برسد ولی در نوبت رسیدگی است.

وی تاکید می کند که تهیه اساسنامه و راه اندازی صندوق جدید در کشور مشکل است اما اظهار امیدواری می کند که در مراحل بعدی از صندوقهایی موجود در کشور برای اجرای قانون تسهیل ازدواج جوانان استفاده شود چرا که تاسیس صندوق جدید کار ساده ای نیست و ممکن است دولت با آن موافقت نکند.

آیا قانون برای بایگانی شدن در کتابخانه است؟

بیژن شهبازخانی نماینده دوره هفتم مجلس یکسال پس از تصویب و ابلاغ قانون تسهیل ازدواج جوانان تذکری را نسبت به ارایه نشدن آئین نامه اجرایی و اجرا نشدن این قانون در مجلس مطرح کرد.

نماینده ملایراظهار داشت: در ردیف 503865 بودجه،‌ به صورت شفاف اشاره شده که بودجه صندوق اندوخته ازدواج جوانان مصوب مجلس، 320 میلیارد تومان است، اما اکنون در پایان ماه چهارم سال هستیم و این 320 میلیارد تومان که کمک اساسی برای ازدواج و مسکن جوانان است متوقف شد.

وی افزود: حتی شنیده ام که یکی از مدیران دولتی می خواهد این اعتبار را به جای دیگر منتقل کند که خلاف مصوبه قانون بودجه مجلس است. برای ما بسیار مهم است که از رئیس مجلس و رئیس کمیسیون فرهنگی سؤال کنیم که این قانون چه شده؟ ما چرا باید قانون تصویب کنیم؟ آیا قانون برای بایگانی شدن در کتابخانه است یا برای اجرا؟ آیا چیزی از اقتدار مجلس باقی خواهد ماند اگر قوانین مجلس بایگانی شود؟

حساب ذخیره ازدواج همسو یا مقابل حساب آتیه؟

طرح افتتاح حساب ذخیره ازدواج از دیگر طرحهای ذیل قانون تسهیل ازدواج جوانان است. در این طرح هر فرد متولد و یا جوان کمتر از 25 سال می تواند حسابی افتتاح کند که سهمی از سوی دولت به این حساب واریز می شود. فرد در صورت ازدواج در سنین کمتر از 30 سالگی می تواند از این حساب برداشت کرده و تسهیلاتی نیز دریافت کند.

اگر جوانی بعد از این سن ازدواج کند مبالغ واریزی به این حساب توسط دولت کسر می شود و فقط او می تواند سهم خود را برداشت کند. البته افتتاح این حساب و اجرای این طرح منوط به تاسیس صندوق ذخیره ازدواج است ولی جایگاه آن مشخص نیست چرا که طرحی به نام حساب آتیه با کارکردی مشابه به تازگی اجرایی شده است.

مدیر امور ساماندهی جوانان در این زمینه می گوید که حساب آتیه جوانان از ابتدا پیشنهاد این سازمان بوده که بعدا توسط وزارت رفاه به دولت ارایه شد و حساب ازدواج طرحی کامل تر از حساب آتیه است. پرویز کرمی معاون فرهنگی آموزشی سازمان ملی جوانان نیز در این زمینه اعلام کرد که حساب ازدواج در راستای حساب آتیه است.

منبع:مهر

تنظیم برای تبیان:سیدابراهیمی