سیاره مشتری در آسمان ایران

از زمانی که گالیله تلسکوپ خود را متوجه سیاره مشتری کرد و منظومه آن را با چهار قمر بزرگ کشف کرد، انسان شیفته این سیاره درخشان آسمان شد. این شب ها فرصت بسیار مناسبیست تا سیاره مشتری را از هنگام غروب آفتاب تا اواسط شب در آسمان مشاهده کنید.

اگر این شب ها هنگام غروب آفتاب به سمت شرق آسمان نگاه کنید یک ستاره پرنور را می بینید که نوری فراتر از سایر ستارگان در آسمان دارد. این جرم درخشنده یک ستاره نیست بلکه همان سیاره مشتری است که به راحتی می توان آن را در آسمان تشخیص داد. اگر با یک تلسکوپ ساده یا یک دوربین دوچشمی به این سیاره نگاه کنید می توانید 4 قمر معروف آن را نیز ببینید.

مشتری معمولا چهارمین شی درخشان آسمان بعد از خورشید، ماه و سیاره زهره است که با چشم غیر مسلح چون شی پر نور زرد رنگی به نظر می آید. البته در بعضی مواقع سیاره مریخ نیز از مشتری پرنورتر دیده می شود.

روز 30ام شهریور ماه امسال این سیاره به حالت مقابله در آسمان رسید و همچنان در شرایط مساعدی برای مشاهده با چشم غیر مسلح قرار دارد. هنگامی که در آسمان زمین، یک سیاره و خورشید، درست در مقابل هم قرار بگیرند گفته می شود که سیاره در حالت مقابله است. به عبارت علمی تر، مقابله زمانی روی می‌دهد که دو سیاره در یک طرف خورشید به گونه‌ای قرار داشته باشند که مراکز جرم دو سیاره و خورشید روی یک خط قرار گیرد. وقتی سیاره ای در حالت مقابله باشد در نزدیک‌ترین فاصله با زمین قرار دارد و بنابراین اندکی بزرگ‌تر و درخشان‌تر به نظر می‌آید. اگرچه اکنون نزدیک به یک ماه از مقابله مشتری می گذرد اما همچنان علاقه مندان به آسمان می توانند این سیاره را از ابتدا تا اواسط شب به راحتی در آسمان ببینند.

مشتری(برجیس) پنجمین سیاره در منظومه شمسی است که در مداری بیضی شکل به دور خورشید گردش می کند. یک دور کامل مشتری به گرد خورشید معادل 4333 روز زمینی و یا تقریبا 12 سال زمینی است. برجیس سریع تر از دیگر سیارات به دور خود می چرخد به طوری که یک روز در مشتری معادل 9 ساعت و 56 دقیقه می باشد!

جرم این سیاره 318 بار بیش‌تر از جرم زمین و قطر آن 11 برابر قطر زمین است. مشتری می‌تواند 1300 زمین را در دل خود جای دهد. میانگین فاصله آن از خورشید در حدود 778 میلیون و 500 هزار کیلومتر یعنی بیشتر از 5برابر فاصله زمین از خورشید است.

مشتری حداقل دارای 63 ماه است که 16 ماه آن قطری بیش از 10کیلومتر دارند. چهار ماه از بزرگترین قمرهای مشتری به ترتیب فاصله از این سیاره عبارتند از: آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو. این چهار ماه را قمرهای گالیله‌ای می‌نامند زیرا ستاره‌شناس ایتالیایی گالیله آنها را در سال 1610 به وسیله اولین تلسکوپ کشف کرد.

اکثر مردم تصور می کنند رصد اجرام سماوی کار پیچیده ایست و حتما نیاز به تلسکوپ و یا دوربین دوچشمی دارد. اما می بینید که به راحتی می توانید غول منظومه شمسی را در آسمان بدون نیاز به ابزار خاصی مشاهده کنید.

جدول زیر مکان سیاره مشتری را در ساعات مختلف شب در آسمان نشان می دهد.

موقعیت در آسمان	توضیحات
	زمان: 17:25 (هنگام غروب آفتاب) مختصات: بین شرق و جنوب شرقی آسمان را مشاهده کنید. ارتفاع در آسمان:  در حدود 15 درجه سمت : در حدود 105 درجه
	زمان: 22:00 مختصات: رو به جنوب بایستید. مشتری دقیقا همانجاست! ارتفاع در آسمان :  در حدود 50 درجه سمت: در حدود 180 درجه
	زمان: 01:00 مختصات: به غرب و جنوب غربی آسمان توجه کنید. ارتفاع در آسمان :  در حدود 32درجه سمت: در حدود 237 درجه

تهیه و تنظیم برای تبیان: م.ح.اربابی فر