تبیان، دستیار زندگی
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود: درهاى رحمت آسمانى در چهار وقت گشوده مى‏شود: 1- موقع بارش باران. 2- زمانى كه فرزند به چهره پدر و مادرش مى‏نگرد. 3- هنگام گشوده شدن در كعبه. 4- هنگام برپایى مراسم عقد و عروسى.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

چلچراغ 8(چهل حدیث موضوعی)

در میان پیروان ادیان بزرگ، مسلمانان، خاصه شیعیان، همواره این امتیاز ویژه را داشته و دارند که افزون بر کتاب آسمانی قرآن، از آبشخور دریای بی کرانه ی دیگری برخوردارند و این زلال همیشه جاری، هماره در کوران و تاریکنای زندگی، چراغ راه رشد و بالندگیشان بوده است، سخنانی گرانسنگ و انسان ساز از موسس مکتب جاوید اسلام، حضرت ختمی مرتبت (ص) و خاندان گرانمایه اش (ع).

راویان و حدیث پژوهان مسلمان از همان سده های نخستین طلوع اسلام در حفظ و پاسداری از این میراث پر ارج سعی وافر داشته اند. از همین روی یکی از سنت های حسنه ای که از دیرباز تا کنون در میان محدثان و دانشمندان اسلامی جریان داشته سنت نیکوی چهل حدیث نگاری است.

چنین می نماید که دانشمندان اسلامی در پاسداشت این سنت دیرینه مهم از روایت  نبوی بوده اند که فرمود: من حفظ من امتی اربعین حدیثا مما یحتاجون الیه من امر دینهم، بعثه الله یوم القیامه فقیها عالما. (خصال، الصدوق،319-302)

هر کس از امت من چهل حدیث از احادیث دینی مورد نیاز جامعه را حفظ کند خداوند متعال او را در روز قیامت به عنوان فقیه و دانشمند محشور خواهد کرد .»

امروز که دستاوردهای زندگی پیچیده ماشینی، مولود نافرخنده اضطراب را برای بشر جدید به بار آورده است، برای رسیدن به ساحل آرامش و ماندن در مسیر، به این سرمایه جاری و جاودان، محتاجیم بیش از همیشه.

همین بهانه، ما را برآن داشت تا در هر دیدار، چهل حدیثی راهگشا با اولویت موضوعات مبتلا به و کاربردی، به محضر عزیزتان عرضه بداریم.

از امروز، تک نگاره‌های دنباله دار "چلچراغ"، در هر سه شنبه منتظر شماست.

شکوری_گروه دین و اندیشه تبیان


چهل حدیث ازدواج

حلقه ازدواج

1. تاثیر ازدواج

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

اذا تزوج الرجل احرز نصف دینه.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

كسى كه ازدواج كند، نصف دینش را حفظ كرده است.

مستدرك الوسائل، ج 14، ص 154.

2. ازدواج در هنگام تنگدستى

قال الامام الصادق علیه السلام:

من ترك التزویج مخافة الفقر فقد اساء الظن بالله-عز و جل-، ان الله- عز و جل - یقول: «ان یكونوا فقراء یغنهم الله من فضله.» (2)

امام صادق علیه السلام فرمود:

هر كس از ترس فقر ازدواج نكند نسبت‏ به لطف خداوند بدگمان شده است. چرا كه خداوند مى‏فرماید: اگر آنان فقیر باشند خداوند از فضل و كرم خود بى نیازشان مى‏كند.

هر كه با زنى به خاطر مالش ازدواج كند، خداوند او را به مال وى واگذار مى‏كند، و هر كه با او به خاطر جمال و زیبائى‏اش ازدواج نماید، در او چیزى را كه خوشایند او نیست، خواهد دید، و هر كه با وى به خاطر دینش ازدواج كند، خداوند تمامى این مزایا را براى او جمع مى‏كند.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 251

3. ازدواج رحمت است

قال النبى صلى الله علیه و آله و سلم:

یفتح ابواب السماء بالرحمة فى اربع مواضع: عند نزول المطر، و عند نظر الولد فى وجه الوالدین، و عند فتح باب الكعبة، و عند النكاح.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

درهاى رحمت آسمانى در چهار وقت گشوده مى‏شود:

1- موقع بارش باران.

2- زمانى كه فرزند به چهره پدر و مادرش مى‏نگرد.

3- هنگام گشوده شدن در كعبه.

4- هنگام برپایى مراسم عقد و عروسى.

بحار الانوار، ج 103، ص 221

4. آفات بى همسرى

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

اكثر اهل النار العزاب.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

بیشترین اهل جهنم انسانهاى بى همسرهستند.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 251

5. تلاش در ازدواج بى همسران

عن الصادق علیه السلام قال:

من زوج اعزبا كان ممن ینظر الله- عز و جل-الیه یوم القیامة.

امام صادق علیه السلام فرمود:

كسى كه مجردى را تزویج كند و امكان ازدواج او را فراهم نماید از كسانى است كه در قیامت‏ خداوند به آنان نظر لطف مى‏كند.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 45

6. در سایه عرش

قال موسى بن جعفر علیه السلام:

ثلاثة یستظلون یظل عرش الله یوم القیامة، یوم لا ظل الا ظله: رجل زوج اخاه المسلم او اخدمه او كتم له سرا.

امام كاظم علیه السلام فرمود:

سه دسته در روز قیامت، روزى كه سایه و پناهى جزء سایه خداوند نیست، در سایه و پناه خدا هستند:

1- مردى كه زمینه ازدواج برادر مسلمانش را آماده نماید.

2- مردى كه (به برادر مسلمانش خدمت كند.)

3- كسى كه سر برادر مسلمانش را بپوشاند.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 46

7. منظور نظر حق

قال الامام الصادق علیه السلام:

اربعة ینظر الله الیهم یوم القیامة:

من اقال نادما او اغاث لهفان او اعتق نسمة او زوج عزبا.

امام صادق علیه السلام فرمود:

چهار كس در قیامت مورد نظر پروردگارند:

1-آنكه چون طرف معامله پشیمان شود، معامله را برگرداند.

2- كسى كه غم از دلى برگیرد.

3- كسى كه برده‏اى را آزاد كند.

4- كسى كه بى همسران را به ازدواج درآورد.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 46

8. بهترین وساطت

قال امیرالمؤمنین على علیه السلام:

افضل الشفاعات ان تشفع بین اثنین فى نكاح یجمع الله بینهما.

حضرت على علیه السلام فرمود:

از بهترین شفاعتها، شفاعت‏ بین دو نفر در امر ازدواج است تا اینكه خداوند آنان را مجذوب یكدیگر گرداند.

تهذیب، ج 7، ص 405، وسائل الشیعه، ج 20، ص 45

9. ازدواج با دینداران

عن النبی صلى الله علیه و آله و سلم قال:

من تزوج امراة لمالها وكله الله الیه، و من تزوجها لجمالها راى فیها ما یكره، و من تزوجها لدینها جمع الله له ذلك.

از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم نقل شده است:

هر كه با زنى به خاطر مالش ازدواج كند، خداوند او را به مال وى واگذار مى‏كند، و هر كه با او به خاطر جمال و زیبائى‏اش ازدواج نماید، در او چیزى را كه خوشایند او نیست، خواهد دید، و هر كه با وى به خاطر دینش ازدواج كند، خداوند تمامى این مزایا را براى او جمع مى‏كند.

وسائل الشیعه، ج 14، ص 31

10. دیدار قبل از وصلت

عن الصادق علیه السلام قال:

لا باس بان ینظر الرجل الى المراة اذا اراد ان یتزوجها. ینظر الى خلفها و الى وجهها.

امام صادق علیه السلام فرمود:

مانعى ندارد كه مرد قامت و صورت زنى را كه قصد ازدواج با او دارد، ببیند.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 88

11. دیدار عروس و داماد قبل از ازدواج

عن محمد بن مسلم قال: سالت ابا جعفر علیه السلام‏عن الرجل یرید ان یتزوج المراة، اینظر الیها؟ قال: نعم انما یشتریها باغلى الثمن.

محمد بن مسلم مى‏گوید: از امام باقر علیه السلام پرسیدم:

مردى كه مى‏خواهد با زنى ازدواج كند آیا حق دارد او را ببیند؟

امام علیه السلام فرمود: آرى، چون در برابر آن بهاى سنگینى مى‏پردازد.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 88

12. سؤال از اوصاف

قال على علیه السلام:

اذا اراد احدكم ان یتزوج فلیسال عن شعرها كما یسال عن وجهها فان الشعر احد الجمالین.

حضرت على علیه السلام فرمود:

هر وقت ‏یكى از شما، بخواهد، ازدواج كند، از اوصاف موى سر زن نیز سؤال كند همچنانكه از چگونگى رخسار او مى‏پرسد. چون كه موى زن یكى از دو زیبایى (مو و صورت) اوست.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 254

13. خواستگار مذهبى و خوش اخلاق

قال الامام الرضا علیه السلام:

اذا خطب الیك رجل رضیت دینه و خلقه فزوجه و لا یمنعك فقره و...

امام رضا علیه السلام فرمود:

هنگامى كه مردى از شما خواستگارى كرد كه از دین و اخلاق او راضى بودید به ازدواج با او رضایت دهید. و مبادا فقر او ترا از این رضایت‏باز دارد و...

میزان الحكمة، ج 4، ص 280

14. داماد هم شان

قال النبی صلى الله علیه و آله و سلم:

اذا جائكم الاكفاء فانكحوهن و لا تربصوا بهن الحدثان.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

وقتى كه اشخاص هم شان به خواستگارى دختران شما آمدند، به آنها دختر دهید و در كار آنها منتظر حوادث نباشید.

نهج الفصاحه، ص 37، ح 193

15. عروس شایسته

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

ما استفاد امرء فائدة بعد الاسلام افضل من زوجة مسلمة تسره اذا نظر الیها، تطیعه اذا امرها و تحفظه اذا غاب عنها فى نفسها و ماله.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم‏فرمود:

پس از اسلام، هیچ نعمتى براى مرد بهتر از زن مسلمانى نیست كه هر گاه به او بنگرد، مسرورش كند و هر گاه به او فرمان دهد، اطاعتش نماید و در غیاب او حافظ ناموس و مالش باشد.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 255

پنجم: انتخاب سرنوشت

16. دقت در انتخاب

قال الامام الصادق علیه السلام:

انما المراة قلادة فانظر ما تتقلد.

امام صادق علیه السلام فرمود:

زن همانا گردنبندى است، نیك بنگر كه چه گردنبندى را به گردنت آویزان مى‏كنى.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 33

17. وصلت نكردن با خانواده ناشایست

عن النبى صلى الله علیه و آله و سلم قال:

ایاكم و خضراء الدمن، قیل: یا رسول الله و ما خضراء الدمن؟ قال: المراة الحسناء فى منبت السوء.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

بپرهیزید از سبزه‏هایى كه در مزبله مى‏روید. عرض شد: یا رسول الله! سبزه‏هایى كه در مزبله مى‏روید چیست؟ حضرت صلى الله علیه و آله و سلم فرمود: زن زیبایى كه در خانواده پست و ناشایست ‏پرورش یافته باشد.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 256، مكارم الاخلاق، ص 205

18. ازدواج با دوشیزگان

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

تزوجوا الابكار فانهن اعذب افواها و ارتق ارحاما و اسرع تعلما و اثبت للمودة.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

با دختران باكره ازدواج كنید زیرا كه دهان آنان شیرین و رحمشان مناسبتر است و زود چیزى را یاد مى‏گیرند و محبتشان پایدارتر است.

بحار الانوار، ج 103، ص 237

19. رضایت داماد

سئل عن الصادق علیه السلام:

انى ارید ان اتزوج امراة و ان ابوى اراد غیرها. قال: تزوج التى هویت ودع التى هوى ابواك.

كسى از امام صادق علیه السلام سؤال كرد:

من مى‏خواهم با زنى ازدواج كنم ولى پدر و مادرم مایلند با دیگرى ازدواج كنم. امام علیه السلام فرمود: با زنى كه خودت مایل هستى ازدواج كن، و زنى را كه پدر و مادرت [بدون رضایت تو] انتخاب كرده‏اند، رها كن.

تهذیب، الاحكام، ج 7، ص 392

20. سهولت ‏خواستگارى

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

ان من یمن المراة تیسیر خطبتها.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

از نشانه‏هاى بركت زن آن است كه خواستگاریش بى تكلف و آسان انجام گیرد.

كنز العمال، ج 16، ص 322، ح 44721

21. آداب خواستگارى

قال النبی صلى الله علیه و آله و سلم:

لا یخطب احدكم على خطبة اخیه.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

هیچ یك از شما زنى را كه دیگرى خواستگارى مى‏كند، خواستگارى نكند. [تا اینكه با او ازدواج كند و یا اینكه منصرف شود. اگر منصرف شد خواستگاریش بلامانع است.]صحیح مسلم، ج 2، ص 1034، ح 56

22. خواستگار شرابخوار

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

شارب الخمر لا یزوج اذا خطب.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

شرابخوار اگر تقاضاى ازدواج كرد قبول نكنید.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 79

23. مراسم عروسى در شب

قال الامام الرضا علیه السلام:

من سنته [رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم]التزویج باللیل، لان الله تعالى جعل اللیل سكنا و النساء انما هن سكن.

امام رضا علیه السلام فرمود:

مراسم عروسى در شب، سنت پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم است، چرا كه خداوند شب را مایه آرامش قرار داده و زن هم آرامش خاطر است.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 91

24. سور عروسى

قال النبى صلى الله علیه و آله و سلم:

لا ولیمة الا فى خمس: عرس او خرس او عذار او وكار او ركاز.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

سور و ولیمه در پنج مورد است:

1- عروسى 2- تولد اولاد 3- ختنه كردن نوزاد 4- خریدن خانه 5- بازگشت از سفر مكه.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 263

25. ولیمه در عروسى

قال الامام الصادق علیه السلام:

ان رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم حین تزوج میمونة بنت الحارث اولم علیها و اطعم الناس الحیس.

امام صادق علیه السلام فرمود:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم در هنگام تزویج «میمونه‏» دختر «حارث‏» ولیمه داد و با غذاى معجون خرما از حاضرین پذیرایى فرمود.

فروع كافى، ج 5، ص 368.

26. طعام دادن در عروسى

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

ان من سنن المرسلین الاطعام عند التزویج.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

سور دادن و اطعام در ازدواج، از سنت پیامبران است.

فروع كافى، ج 5،ص 367

27. برترین زنان امت

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

افضل نساء امتى اصبحهن وجهان و اقلهن مهرا.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

بهترین زنان امت من زنانى هستند كه خوشروتر و مهریه ایشان كمتر باشد.

من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 252

28. كمى مهریه بركت زن

قال الامام الصادق علیه السلام:

ان من بركة المراة قلة مهرها.

امام صادق علیه السلام فرمود:

از بركات زن كمى مهریه اوست.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 254

29. سنگینى مهریه

قال امیرالمؤمنین على علیه السلام:

لا تغالوا بمهور النساء فتكون عداوة.

حضرت على علیه السلام فرمود:

مهریه زنها را سنگین نگیرید كه موجب كدورت و دشمنى گردد.

وسائل الشیعه، ج 15، ص 11

30. جهیزیه بى منت

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

لو ان جمیع ما فى الارض من ذهب و فضة حملته المراة الى بیت زوجها ثم ضربت على راس زوجها یوما من الایام، تقول: من انت؟ انما المال مالى، حبط عملها و لو كانت من اعبد الناس الا ان تتوب و ترجع و تعتذر الى زوجها.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

اگر تمام چیزهایى كه در روى زمین از طلا و نقره وجود دارد و زن آنها را به خانه شوهرش بیاورد. آنگاه یك روز از روزها بر سر شوهرش منت‏بگذارد و بگوید تو كیستى؟ این اموال مال من است. در این صورت اجر و عمل زن از بین مى‏رود اگر چه از عابدترین مردم باشد. مگر اینكه توبه كند و برگردد و از شوهرش عذرخواهى كند.

مكارم الاخلاق، باب 8، ص 202

31. مهریه چیست؟

عن ابى جعفر علیه السلام قال:

الصداق ما تراضیا علیه من قلیل او كثیر فهذا الصداق.

امام باقر علیه السلام فرمود:

مهریه همان چیزى است كه طرفین بر آن توافق مى‏كنند، كم باشد یا زیاد.

فروع كافى، ج 5، ص 378

32. ندادن مهریه

عن ابى عبدالله علیه السلام قال:

من امهر مهرا ثم لا ینوى قضاءه كان بمنزلة السارق.

امام صادق علیه السلام فرمود:

كسى كه مهریه‏اى (براى زن قرار دهد) و قصدش این باشد كه به او ندهد او همانند دزد است.

فروع كافى، ج 5، ص، 383.

33. خانه دوست داشتنى

قال الامام الصادق علیه السلام:

ان الله یحب البیت الذی هو العرس.

امام صادق علیه السلام فرمود:

خداوند خانه‏اى را كه در آن عروسى انجام گرفته، دوست مى‏دارد.

وسائل الشیعه، ج 22، ص 7

هنگامى كه مردى از شما خواستگارى كرد كه از دین و اخلاق او راضى بودید به ازدواج با او رضایت دهید. و مبادا فقر او ترا از این رضایت‏باز دارد و...

34. بیدارى در شب عروسى

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم:

لا سهر الا فى ثلاث: متهجد بالقرآن، او فى طلب العلم، او عروس تهدى الى زوجها.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:

شب بیدارى روا نیست، مگر در سه مورد:

1-تلاوت قرآن.

2-تحصیل علم.

3-بردن عروس به خانه داماد.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 92

35. بدرقه عروس

امر النبی صلى الله علیه و آله و سلم بنات عبدالمطلب و نساء المهاجرین و الانصار: ان یمضین فى صحبة فاطمة علیها السلام و ان یفرحن و یرجزن و یكبرن و یحمدن و لا یقلن ما لا یرضى الله.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلم امر فرمود، دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار در شب عروسى حضرت فاطمه علیها السلام به همراه او بروند و شادى كنند، شعر و سرود بخوانند، تكبیر و حمد بگویند. و از گفتن حرفهایى كه خدا بدان راضى نیست، بپرهیزند.

مستدرك الوسائل، ج 14، ص 198

36. زفاف و مهمانى

عن الصادق علیه السلام قال:

زفوا عرائسكم لیلا و اطعموا ضحى.

امام صادق علیه السلام فرمود:

مراسم عروسى را در شب و مهمانى را در روز انجام دهید.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 262

37. دعاى شب زفاف

قال الصادق علیه السلام:

اذا دخلت علیك اهلك فخذ بناصیتها و استقبل بها القبلة و قل: اللهم... فان قضیت لى منها ولدا فاجعله مباركا سویا.

امام صادق علیه السلام فرمود:

چون همسرت به خانه تو آمد، دست‏بر پیشانیش بگذار، و رو به قبله‏اش برگردان و [دعا كن و] بگو: خداوندا!... اگر از این همسرم، فرزندى براى من تقدیر نمایى، فرزند مبارك و سالم عنایت فرماى.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 263

38. هفته عروسى

سئل عن ابى عبدالله علیه السلام فى الرجل یتزوج البكر، قال:

یقیم عندها سبعة ایام.

از امام صادق علیه السلام سؤال شد در مورد مردى كه با دختر باكره‏اى ازدواج مى‏كند، امام علیه السلام فرمود:

شوهر یك هفته در پیش او باشد.

وسائل الشیعه، ج 21، ص 339

دهم: زن و شوهر خوشبخت

39. آب دادن زن به شوهر

قال الامام الكاظم علیه السلام:

ما من امراة تسقى زوجها شربة من ماء الا كان خیرا لها من عبادة سنة.

امام كاظم علیه السلام فرمود:

هر زنى كه به شوهرش قدرى آب آشامیدنى بدهد، پاداش آن از عبادت یك ساله بالاتر است.

وسائل الشیعه، ج 20، ص 172

40. محبت ‏به زن

قال الامام الصادق علیه السلام:

العبد كلما ازداد للنساء حبا ازداد فى الایمان فضلا.

امام صادق علیه السلام فرمود:

هر چه محبت مرد بر زن بیشتر گردد، بر فضیلت ایمانش افزوده مى‏شود.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 251

پى‏نوشت‏ها:

1) زیارت جامعه كبیره.

2) سوره نور، آیه 32.


نویسنده: محمد رحیم بیگ‏ محمدى

فرآوری: شکوری_گروه دین و اندیشه تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.