معرفی جاذبه های طبیعی استان تهران

مناطق حفاظت شده و پارک های ملی

منطقه تهران دارای مناطق حفاظت شده و پارک های ملی متعدد است. مهمترین آنها عبارت اند از :

منطقه حفاظت شده لار

این منطقهدر شمال و شمال شرقی تهران و در فاصله 90 کیلومتری آن قرار دارد و به دلیل وجود رودهای پر آب ، از مناطق آب خیز ایران به شمار می رود. طول دوران سرما و نبود شرایط مناسب کشاورزی در این بخش ، مانعی مهم برای شکل گیری و استقرار روستاها است. اما مراتع بسیار وسیع این منطقه در فصل تابستان از چراگاه های چادرنشینان اطراف تهران به شمار می رود.

منطقه لار به علت غنای ساختارهای طبیعی ، گونه های مختلفی از حیات وحش مانند قوچ ، میش ، پلنگ ، گراز ، روباه ، شغال و 97 گونه پرنده و انواع خزندگان را در خود جای داده و از گستره بسیار متنوع گیاهی نیز برخوردار است. عقاب طلایی ، گونه ای بی همتا ، تنها در این حوزه از ایران زیست می کند و بومی این منطقه است.

دریاچه 20 کیلومتری لار یکی از مراکز تفریحی این منطقه است. سد لار که ساخت آن از سال 1353 تا 1359 به طول انجامید، با ارتفاع 150 متر یکی از بلندترین سدهای خاکی ایران است.

منطقه حفاظت شده ورجین

شکارگاه حفاظت شده 28هکتاری ورجین در 15 کیلومتری شرق تهران قرار دارد و دسترسی به آن از مسیر جاده لشگرک امکان پذیر است.

پارک ملی کویر

پارک ملی کویردر 50 کیلومتری جنوب شرقی تهران و در غرب کویر مرکزی ایران و شرق دریاچه نمک قرار دارد. اراضی مسطح این پارک با پوشش گیاهی کویری و نیمه کویری ، زیستگاه پستاندارانی چون جبیر ، آهو و گونه های با ارزشی چون یوزپلنگ و گورخر است. در ناحیه کوهستانی بخش شمالی پارک ، کل و بز و قوچ و میش به سر می برند. پرندگانی چون کبک و تیهو بومی این منطقه هستند ولی هر سال پرندگان مهاجری چون فلامینگو، آنقوت، سرسبز و خوتکا به آب بندهای این منطقه می آیند.

علاوه بر آن در این پارک آثار فرهنگی و تاریخی مانند کاروانسرای قصر بهرام و باقی مانده آثار کاروانسرای عین الرشید نیز به چشم می خورد.

پارک ملی خجیر و سرخه حصار

پارک ملی خجیر و سرخه حصار در ارتفاع 1547متری از سطح دریا قرار دارد. میانگین حداکثر ارتفاع آن 2600 متر و حداقل آن 1450 متر است. تمام این ناحیه به غیر از بخش شمال شرقی آن ، جزو مناطق حفاظت شده هستند. مساحت پارک ملی سرخه حصار 9380 هکتار است که تحت کنترل و حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد.

جنگل و پارک های جنگلی

جنگل های طبیعی استان تهران در نقاط مختلف استان پراکنده اند ؛ جنگل های دامنه جنوبی البرز در کوه های تهران و کرج ( ورد آورد – دره وازگن ) را در بر می گیرد. در این مناطق گونه های گیاهی مانند زال زالک ، گوجه وحشی ، زرشک ، انجیر، شیرخشت ، پسته، بادام کوهی ، داغ داغان ، سنجد ، تنگرس ، گز ، ارزن ، سماق ، سیاه دلیک و ... به چشم می خورد. طی سال های اخیر فضاها و پارک های جنگلی جدیدی احداث شده که عمده ترین آنها عبارت اند از:

پارک جنگلی چیتگر

این پارک با 1450 هکتار زمین پردرخت،از شمال به زمین های چیتگر، از جنوب به اتوبان کرج، از غرب به پیکان شهر، و از شرق به منطقه خرگوش دره محدود می شود. پارک چیتگر از بزرگ ترین پارک های جنگلی استان است.

پارک جنگلی لویزان

این پارک با وسعتی معادل 1100 هکتار،از شمال به قوچک، از جنوب به شمس آباد، از غرب به ده لویزان، و از شرق به پادگان خاتم الانبیا محدود می شود.

پارک جنگلی وردآورد

پارک جنگلی وردآورد با 1020 هکتار وسعت دومین پارک جنگلی بزرگ استان است کهدر محدوده کوه های وردآورد در حد فاصل اتوبان کرج و پادگان سپاه قرار دارد.

در سطح استان چند پارک جنگلی دیگر نیز وجود دارد، از آن جمله است: پارک سوهانک با 200 هکتار در شمال شرقی ، سرخه حصار با 850 هکتار در شرق ، توسکا با 300 هکتار در جنوب شرقی و خجیر با 850 هکتار در شمال شرقی تهران. تنوع آب و هوایی استان موجب شده تا پوشش گیاهی نیز در هر منطقه با مناطق دیگر تفاوت داشته باشد. مهمترین گونه های گیاهی استان شقایق، زنبق، درمنه، تلخ بیان، شیرین بیان، ختمی، شنگ، کنگر صحرایی، اسپند، خاکشیر، چوبک و ... است.

ادامه دارد ...

در قسمت بعد به معرفی چشمه ها ، دریاچه ها و آبشارهای استان تهران می پردازیم.

منبع :کتاب سیمای میراث فرهنگی استان تهران
زهره پری نوش- سایت تبیان