درس تفسیر آیت‌الله سبحانی

تفسیر سوره حشر در ماه مبارک رمضان 1431

(قسمت سوم)

نشست علمی تفسیر سوره حشر، توسط حضرت آیت ‌الله سبحانی، در ماه رمضان امسال (1431)، هر روز بعد از نماز ظهر و عصر با حضور طلاب و اقشار مختلف مردم در مجتمع عالی فقه (حجتیه) قم برگزار می گردد. گزیده ای از مطالب این مباحث را در ایام ماه مبارک رمضان، مرور می کنیم.

قسمت اول و قسمت دوم این مباحث گذشت. آن چه پیش روی دارید، بخش سوم است که مربوط به جلسات روز ششم، هفتم و هشتم ماه رمضان 1431 می باشد.

بسم الله الرحمن الرحیم

سیاست مسلمانان در قبال صهیونیزم

تاریخ نشان می دهد، صهیونیست‌ها هر نوع قرارداد و معاهده ای را که با مسلمانان منعقد کند، به راحتی زیر پا می‌گذارد و جامعه اسلامی باید از قرآن، حدیث و زندگی پیامبر‌صلی الله علیه و آله درس بگیرد و هرگز به آنها اعتماد نکند.

مسلمانان جهان باید اتحاد خود را در برابر صهیونیزم حفظ کرده و از خداوند بخواهند این لکه ننگین را از اراضی مسلمانان پاک و نابود کند.

سیاست را باید از پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه و آله آموخت که جمعیت ها و قبایل متفرق را با روش های مختلف حول محور حق یعنی اسلام جمع کرده و آنها را در مسیر صلح و هدایت قرار داد و یا حداقل کاری کردند که برای حکومت اسلامی سنگ اندازی نکنند.

داستان آیات اول سوره حشر

چند قبیله یهودی مدت ها قبل از ظهور اسلام به اطراف مدینه مهاجرت کرده و درآنجا ساکن شدند، تا به پیامبری که در کتب آنها نوید داده شده ایمان آورند، ولی با ظهور اسلام آنها از بیعت سر باز زده و ایمان نیاوردند.

بعد از آنکه یهودیان از ایمان به اسلام سر باز زدند، پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه و آله با آن ها عهدنامه ای بست که طبق مفاد آن نباید به مسلمانان ضرری برسانند و نیز به دشمنان مسلمانان کمک نکنند، ولی یهودیان این قبایل به عهد خود عمل نکرده و نقشه ترور پیامبر‌صلی الله علیه و آله را طراحی کردند که با مطلع شدن رسول اکرم‌ صلی الله علیه و آله، دستور اخراج آنها از مدینه صادر شد.

این قرارداد موجب شد امروز بسیاری از خاورشناسان کتاب های فراوانی نوشته و برای این سه قبیله اشک تمساح بریزند که چرا رسول خدا آن ها را از مدینه خارج کردند، در حالی که در مفاد عهدنامه آنها با رسول خد ا‌صلی الله علیه و آله قید شده بود که در صورت تخلف، پیامبر می تواند مردان آنها را کشته، زنانشان را به اسیری برده و اموالشان را تصاحب کنند که بخاطر رأفت و عطوفت نبوی به آنها تخفیف دادند و فقط اخراجشان کردند.

متن قرارداد پیامبر ‌صلی الله علیه و آله با این سه قبیله در کتاب بحارالانوار جلد 19 صفحه 119 است که علاقه مندان می توانند مراجعه کنند و بفهمند که اکثر خاورشناسان مطالب مسموم و ضد اسلامی را در کتب خویش نوشته اند و هرگز به خاطر اسلام مطلب ننوشته‌اند بلکه برای ایجاد اختلاف و تضعیف مسلمین به اظهارنظر های غیر کارشناسانه پرداخته‌اند.

صهیونیست‌ها برای همیشه خاورمیانه را ترک می‌کنند

یقین دارم صهیونیست‌ها توسط خدواند خلاق متعال، به زودی خار می شوند و این ذلت نه از راه نظامی، بلکه بخاطر ترس از امت اسلامی در وجود آنها نمایان خواهد شد و با وجود همین سلاح های هسته ای خار وذلیل می شود.

رعب و وحشتی که از مسلمانان جهان بر دلهای آنان خواهد افتاد، استحکامات، بمب ها و کلاهک های هسته ای آنها را تحت شعاع قرار خواهد داد و صهیونیست‌ها برای همیشه منطقه خاورمیانه را ترک خواهند کرد. قطعا همان گونه که خداوند کفار قریش را مغلوب مسلمین کرد، صهیونیست ها را به خاک ذلت خواهد کشید و مغلوب می کند.

راهبرد نظامی، تنها راه‌کار غلبه بر دشمنان نیست

با توجه به آیه «سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَکُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِینَ » (آل عمران / 151)  و آیه «هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِنْ دِیَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ یَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ یُخْرِبُونَ بُیُوتَهُمْ بِأَیْدِیهِمْ وَأَیْدِی الْمُؤْمِنِینَ فَاعْتَبِرُوا یَا أُولِی الْأَبْصَارِ» (الحشر : 2)؛ این دو آیه تصریح می کند که تنها راه غلبه بر دشمنان اسلام راه نظامی نیست، بلکه با استفاده از راه های معنوی مانند ایجاد رعب و وحشت در قلوب دشمنان از طریق اتحاد مسلمین، می‌توان در مقابل آنان ایستاد و پیروز شد.

هر قوم و جمعیتی که رعب و ترس آنها را فراگیرد، هرچند قوی ترین نیروی نظامی و مجهز ترین تجهیزات را داشته باشد، قطعاً مغلوب خواهد شد.

تاریخ مایه عبرت همگان به ویژه مسلمانان است. جنگ بدر نمونه آشکار و کاملی است که نشان داد با این که مسلمانان فقط 313 نفر بودند و چند شتر و دو اسب داشتند به خواست خدا بر لشکر کفار قریش که بیش از 900 نفر بودند غلبه کردند، چون خداوند در دل کفار رعب و وحشت انداخته بود.

قلعه های فدک که قوم بنی نضیر آنهارا احداث کرده بودند نیز بدون جنگ و خونریزی و حتی پرتاب یک تیر توسط مسلمانان فتح شد و این حادثه عبرتی شد تا مسلمانان بدانند قوی ترین استحکامات و قلعه ها به خواست خدا نمی توانند مانعی برای نفوذ مسلمین باشند.

از نظر نظامی پیروزی با صاحبان قلعه بود و مسلمانان نیز فکر پیروزی نبودند و باور نمی‌کردند بدون جنگ، قلعه ها را فتح کنند، ولی قرآن به آنها نشان داد که معنویت و اتکال به خداوند راه ها و محاسبات نظامی را از بین می برد.

بر اساس مطالعات تاریخی، یکی از عوامل مهم پیروزی مغول بر مسلمانان و ایرانیان همان رعب و وحشتی بود که با تبلیغات فراوان در دل مردم انداخته بودند و توانستند با استفاده از این نیروی معنوی از خوارزم تا بغداد را تصرف کرده و به خاک وخون بکشند.

قلعه فدک چگونه فتح شد؟

در آیه دوم سوره حشر «هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِنْ دِیَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ یَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ یُخْرِبُونَ بُیُوتَهُمْ بِأَیْدِیهِمْ وَأَیْدِی الْمُؤْمِنِینَ فَاعْتَبِرُوا یَا أُولِی الْأَبْصَارِ» (الحشر : 2)؛ «هو» ضمیر شأن است و منظور از آن، خداوند تبارک است؛ یعنی خداوند یهودیان بنی نضیر را که برای ایمان آوردن به پیامبر‌صلی الله علیه و آله در نزدیک مدینه ساکن شده بودند و بعد از ظهور اسلام زیر بار نرفته و کفر ورزیدند و به پیمان خود خیانت کردند را از خانه و کاشانه های خود که همان قلعه فدک است، خارج کرد و چون این واقعه بدون جنگ اتفاق افتاد تمام آن سرزمین از آن رسول خدا‌صلی الله علیه و آله است و نمی توان به عنوان غنیمت جنگی بین مسلمین تقسیم کرد.

در تفسیر«لِأَوَّلِ الْحَشْرِ»: «حَشر» در لغت به دو معنای اجتماع و کوچ کردن و«لام» در این آیه به معنای«فی» و «اول الحشر» صفت و موصوف است که با تاویل آیه «فی حشر الاول» معنا می شود.

برخی این آیه را «اولین خروج و کوچ کردن بنی نضیر از مدینه» و برخی «اولین اجتماع بنی نضیر در شام» ترجمه و تفسیر کرده اند که هر دو اشتباه است، چون اولین قوم یهودی که از سرزمین مدینه کوچ کرد قوم بنی قین وقاع بود که به شام مهاجرت کردند و قوم بنی نضیر دومین قوم بود که به آنها پیوست و در شام اجتماع کرد.

باید «اول الحشر» را به اولین خروج یهودیان از فلسطین تأویل کنیم، همان طور که تاریخ نیز گواهی می دهد یهودیان در طول تاریخ دوبار از سرزمین فلسطین اخراج شدند. یکی زمان بخت النصر و دیگری زمان پادشاهی رومی ها که در این صورت تفسیرو تاویل آیه صحیح می گردد.

صهیونیست‌ها، مشابه یهودیان بنی نضیر

یهودیان بنی نضیر زمانی که قلعه فدک و سرزمین خود را ترک می کردند، به خراب کردن خانه های خود پرداختند تا مسلمانان نتوانند از آنها استفاده کنند، این اقدام آنها درست مانند اقدام صهیونیست ها در فلسطین ولبنان بود که زمان خارج شدن از بخش هایی از این سرزمین به خراب کردن خانه های خود پرداختند تا به دست مردم لبنان و فلسطین نیفتد .

تاریخ همواره تکرار می شود و افرادی که دارای بصیرت و فکر هستند می توانند از این تکرار تاریخ درس و عبرت بگیرند و یقین کنند که صهیونیست ها هرگز خیر و نیکی را برای مسلمانان همراه نداشته و ندارند.

نکته ای درباره صلوات

برخی در صلوات بر پیامبر لفظ « و آله » را حذف کرده‌اند و یا « وَ صَحبِه » را به آن اضافه می کنند که این حذف و اضافات بر خلاف نص صریح حدیث نبوی است.

نباید از راه و روش پیامبر اکرم‌ صلی الله علیه و آله خارج شد و از آن تعدی کرد، ولی متاسفانه برخی بر خلاف نص حدیث نبوی رفتار می کنند.

فهم قرآن از حفظ آن اولی‌تر است

متاسفانه بسیاری فقط به حفظ آیات قرآن می پردازند و از فهم آن غافل هستند و تاملی بر آیات ندارند و چون قرآن را نفهمیده اند، دستورات آن را در زندگی عملی نمی کنند، این درحالی است که فهم قرآن از حفظ آن اولی تر است.

البته خداوند می توانست با بلاهای زمینی و آسمانی قوم بنی نضیر را عذاب کند، ولی دو چیز در جهان مانع از عذاب الهی می‌شود یکی استغفار و دیگری حضور پیامبر‌ صلی الله علیه و آله در میان امت است که در این جریان بخاطر حضور پیامبر عذابی برای نابودی قوم بنی نضیر نازل نشد.

اخراج این قوم یهودی و عذاب روحی آنها اتمام کار نیست و در آخرت عذاب خواهند شد چون اعمال یهودیانی که با پیامبر خدا ‌صلی الله علیه و آله مقابله کردند در آخرت مجسم می شود و همگی عذاب می گردند.

نتیجه دشمنی با خدا و پیامبرصلی الله علیه و آله، نابودی است

عذاب اخروی بی حساب و کتاب نیست و هرکسی که با خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله دشمنی کند قطعا نابود و عذاب خواهد شد و یهودیان قوم بنی نضیر از آنجا که پرچم جنگ علیه پیامبر بلند کردند و قصد ترور ایشان را داشتند، عذابشان طبق آیات قرآن قطعی است.

در بسیاری از آیات قرآن کریم لفظ رسول بعد از لفظ الله آمده که نشان دهنده تعظیم و تکریم از مقام رسول خدا‌ صلی الله علیه و آله است و این که برخی سر خود میان لفظ رسول و الله فواصلی ذکر می کنند و عطف این دو را حرام می دانند از قرآن و حقایق آن دور شده اند.

تنظیم و فرآوری برای تبیان: رهنما، گروه حوزه علمیه

منبع: حوزه نیوز