رضاشاه، شاه بی‌سواد
مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در کتب تازه خود به بررسی سیر تحولات انقراض قاجاریه و برآمدن پهلوی، نقش انگلیس در اداره حکومت رضاشاه، روزشمار تاریخ معاصر ایران، مستند یک گروه سیاسی چریکی و احزاب ایران در دوران پهلوی دوم پرداخته است.
به گزارش خبرآنلاین، کتاب «رضاشاه و بریتانیا» اثر تازه‌ای است که مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی از دکتر محمدقلی مجد پژوهشگر ایرانی مقیم آمریکا با ترجمه مصطفی امیری منتشر کرده‌است. این کتاب مجموعه‌ای است که براساس اسناد وزارت امور خارجه آمریکا به ویژگیهای رفتاری و اخلاقی رضاشاه در دوران حکومت بر ایران پرداخته است.
این کتاب که در 12 فصل تهیه و تنظیم شده، اختناق سیاسی و اجتماعی عصر وی، زمین‌خواریهای رضاشاه، عملکرد وی در ارتباط با نفت، موضوع خرید اسلحه، وخامت اقتصادی ایران در عصر رضاشاه و بالاخره سیر تحولات مربوط به اشغال ایران و سقوط نامبرده را به شکل مستند مورد بحث و بررسی قرار داده است.
سفیر آمریکا در تهران، رضاشاه را در زمان سلطنتش چنین توصیف کرده است: پسر بی‌سواد یک روستایی بی‌سواد، مردی که تنها مقدار ناچیزی با توحش فاصله دارد
کتاب حاضر در حقیقت ترجمه‌ای است از «Great Britain Reza Shah» اثر دکتر محمدقلی مجد که توسط انتشارات دانشگاه فلوریدا در سال 2001 منتشر شده است. متن انگلیسی دارای 15 فصل است که به پیشنهاد آقای دکتر مجد از ترجمه فصل دوم، سوم و چهارم به دلیل تکرار مطالب آن در کتاب «از قاجار به پهلوی» که همزمان با این اثر توسط این مؤسسه منتشر شده، خودداری شده است.
کتاب «قحطی بزرگ» که به نقش انگلیس در ایجاد قحطی در ایران طی سال‌های جنگ اول جهانی می‌پردازد و کتاب «تاراج بزرگ» که به تاراج میراث باستانی ایران در دوره رضاشاه می‌پردازد، دو نمونه از کتابهای قبلی محمدقلی مجد بوده است.
نکته حائز اهمیت آن است که دکتر مجد اولین کسی است که به شکل گسترده از اسناد علنی شده آمریکا برای بررسی تاریخ ایران در طول سال‌های 1941 ـ 1921 استفاده کرده است. گزارش‌های قید شده در این اسناد، ایران را سرزمینی معرفی می‌کند که بیست سال به غارت رفته، با وحشی‌گری سرکوب شده و به شدت آسیب دیده است.
فقر، ستم، قتل در زندان، سانسور و جالب‌تر از همه کمبود مواد غذایی در این کشور بیداد می‌کرد. در واقع، ایران‌نوینی که «رضاشاه کبیر» معمار آن بود، یک دیکتاتوری بی‌رحم و خشن نظامی بود که در آن قانون اساسی و مجلس به شوخی شباهت داشت. «ایران نو» یکی از فقیرترین و عقب‌مانده‌ترین کشورهای جهان زمان خود بود که نود درصد جمعیت آن بی‌سواد بودند؛ از جمله خود رضاشاه.
سفیر آمریکا در تهران، رضاشاه را در زمان سلطنتش چنین توصیف کرده است: «پسر بی‌سواد یک روستایی بی‌سواد»، مردی که «تنها مقدار ناچیزی با توحش فاصله دارد». ولی در یک چیز با آنها متفاوت بود: او یکی از ثروتمندترین مردان جهان زمان خود به شمار می‌رفت. کتاب «قاجار به پهلوی» نیز مستند به اسناد وزارت امورخارجه آمریکاست؛ اسنادی که طی 30 سال اخیر در اختیار محققان بوده ولی چندان مورد استفاده قرار نگرفته بود.
تهیه و تنظیم: گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی
