تبیان، دستیار زندگی
از راه های جلوگیری از فرار مالیاتی استقرار نظام پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است.....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

لزوم اجرای مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده

بخش اقتصادی- محمدعلی خطیب در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با بیان اینكه سیستم مالیاتی ایران در حال حاضر سیستمی نیست كه بتواند از فرار مالیاتی جلوگیری كند اظهارداشت: برداشتهای مختلفی از مالیات بر ارزش افزوده و نیز توقعات متفاوتی از این نوع مالیات انتظار می رفت، و تلقی نسبت به آن ایجاد كرد به طوری كه مالیات بر ارزش افزوده به مثابه مالیات بر دارایی ها محسوب شد، بنابراین از سوی مالیات دهندگان مورد مقاومت قرار گرفت و مالیات گیرندگان را در ادامه كار با مشكل روبرو كرد.

وی افزود: برای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده نیاز به محاسبه این ارزش در هر مرحله از تولید نیاز است. تا زمانی كه چنین امكانی وجود نداشته باشد، اجرای این قانون نیز در عمل با مشكل مواجه خواهد بود. چرا كه این مالیات، براساس استفاده ای از امكانات برای ایجاد ارزش افزوده شده، تعیین می شود.

خطیب افزود: علت انتخاب مالیات بر ارزش افزوده، جلوگیری از فرار مالیاتی بود كه تاكنون نتوانسته به شكلی كه مدنظر قانون بوده اجرا شود و جایگاه خود را در نظام بیابد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، با بیان اینكه مالیات بر ارزش افزوده با هدف جلوگیری از فرار مالیاتی در 150 كشور به اجرا در آمده و موفق نیز بوده، گفت: با توجه به مقاومتهای صورت گرفته، این قانون در ایران بلاتكلیف مانده و به صورت آزمایشی تنها در برخی بخشها به اجرا در می آید تا نتایج حاصل آن مورد بررسی قرار گیرد.

وی با بیان اینكه باید در هر مرحله از تولید مشخص باشد داده ما به تولید و ستاده آن چیست، افزود: آمار و ارقام و منابع آماری ما تا حدود زیادی در خصوص مالیات بر ارزش افزوده ضعیف است كه خود یك مشكل اساسی در این رابطه است. به طور مثال ما در بخش كشاورزی فاقد آمار و ارقام دقیق هستیم . در بخش صنایع نیز علی رغم برخی حركتها، آمار حاصله از دقت بسیاری پایینی برخوردارند.

خطیب در خصوص راهكارهای لازم برای جلوگیری از فرار مالیاتی گفت: علاوه بر اجرای مالیات بر ارزش افزوده، ما باید شرایطی ایجاد كنیم كه تمام مالیات دهندگان این تفكر را بپذیرند كه دریافت مالیات كمك می كند به اینكه دولت توانایی ارائه خدمات بیشتری داشته باشد.

وی افزود: تا زمانی كه این تفكر حاكم نیست كه مالیات به معنای پرداخت هزینه خدمات دریافت شده از دولت است، انتخاب هر روش مالیاتی دیگری، این زمینه را فراهم می كند كه مالیات دهندگان تلاش كنند قانون را دور بزنند.

این اقتصاددان گفت: مالیات بر درآمد نیز به معنای واقعی آن اجرا نمی شود. چرا كه در این قالب نیز، مأمور مالیاتی و مالیات دهنده مبتنی بر چانه زنی، به رقمی برای مالیات پرداختی و تكمیل اظهارنامه و پرداخت بر اساس آن می رسند.

وی افزود: تا زمانی كه فرهنگ مالیات در جامعه حاكم نشود، مالیات گریزی ادامه خواهد داشت.

خطیب با بیان اینكه مالیات در ایران جایگاه واقعی خود را ندارد گفت: تا زمانی كه دولت خود را نسبت به نفت وابسته و نسبت به مالیات بی نیاز ببیند، بحث مالیات در كشور جدی تلقی خواهد شد.

وی افزود: مالیات در كشورهای مختلف به عنوان منبعی برای تأمین درآمد نیست، بلكه این مالیات وسیله ای برای تعادل و توزیع بهتر درآمدها به حساب می آید.

این استاد دانشگاه در جمع بندی مطالب خود، بر لزوم اجرای مالیات بر ارزش افزوده مبتنی بر آمار و ارقام دقیق و اجرای سیستم مناسب برای تعیین مالیات برارزش افزوده در هر مرحله از تولید، ارتقای جایگاه مالیات در كشور، نهادینه كردن فرهنگ مالیات در جامعه و اطلاع رسانی لازم در این خصوص تأكید كرد.

پول

در یک نگاه مشابه، عباسعلی نورا در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس اظهار داشت: مالیات بر ارزش افزوده یا همان مالیات بر مصرف، قاعدتاً از راهكارهای جلوگیری از فرار پرداخت مالیات است كه خود می تواند امنیت اقتصادی را به جامعه القا كند.

وی افزود: وقتی فرد به بازار می رود و در ازای خرید وی قبض صادر می شود و در كنار مبلغ خرید، ارزش افزوده آن قید می شود، مدرك مربوطه به همراه پول دریافتی به بالا دست منتقل می شود.

این اقتصاددان اضافه كرد: به طور مثال، وقتی تولید كننده به فروش كالای خود در كارخانه اقدام می كند، در ازای آن فیش صادر می كند كه در كنار مبلغ، میزان ارزش افزوده آن نیز تعیین شده است. مالیات مربوطه را از خریدار دریافت و آن را به همراه مدارك به سازمان مالیاتی انتقال می دهد. همین روال در خصوص فروشندگان بعدی و تعیین میزان ارزش افزوده توسط آنها صادق است. در این روند، كسی مالیات دهنده واقعی محسوب می شود كه مصرف كننده نهایی است.

وی افزود: صدور فیش یا همان فاكتور به اقتصاد هویت و امنیت می دهد، چراكه در این میان، خریدار و مشتری و كالا مشخص هستند و بروز هرگونه عارضه ای، قابل پیگیری است.

نورا با بیان اینكه دولت در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده تاكنون موفق نبوده است گفت: دلیل این عدم موفقیت نیاز به بررسی دارد ولی به طور كلی عدم فرهنگ سازی لازم در این خصوص بوده است.

وی افزود: واكنشهای شدیدی كه از سوی بازار در جریان اجرای مالیات بر ارزش افزوده شاهد آن بودیم، در این نكات ریشه داشت: اینكه جامعه تصور می كرد كه باید مالیات اضافه ای را پرداخت كند. كسبه احساس خطر كردند كه این مالیات را باید آنها بپردازند در حالی كه این مالیات توسط مصرف كننده نهایی پرداخت می شود.

این نماینده مجلس اضافه كرد: واكنشهای مذكور دولت را به عقب نشینی وادار كرد كه عمده دلیل آن نیز به عدم آمادگی جامعه برمی گشت كه در مقابل این مالیات و مزایای اجرای آن توجیه نبودند. برای مردم تشریح نشده بود كه مالیات بر ارزش افزوده در ازای حذف تجمیع مالیاتها در حال اجرا است.

وی افزود: یكی از مشكلات دیگر در مسیر اجرای قانون مذكور، عدم صدور فیش توسط تجار است. تا زمانی كه رسید خرید و فروش كالا بین خریدار و فروشنده رد و بدل نشود، یكی از موانع اجرای این قانون به جا خواهد بود.

نورا اضافه كرد: آماده نبودن جامعه، برداشتهای غلط از این مالیات، نامناسب بودن فرآیندها، كار آزموده نبودن متخصصان سازمان مالیاتی در روند اجرای قانون، عدم اجرای كامل نظام باركد و عدم نصب سیستمها و نرم افزارهای مربوط به آن و نیز مربوط به نظام جامع اطلاع رسانی و.. از جمله موانع پیش روی اجرای مالیات بر ارزش افزوده بوده است.

وی تأكید كرد: بهترین روش برای جلوگیری از فرار مالیاتی، روش مالیات بر مصرف است كه به غلط مالیات بر ارزش افزوده نامگذاری شده است.

گردآوری:

ریحانه حمیدی فر