امسال روزه خواری آزاد است !؟

بخش حقوقی- یه موضوع که خیلی توی این مدت فکرمو مشغول کرده  مسئله روزه خواریه نمی دونم اینو می شه به عنوان سقوط اخلاق شهروندی خوند یا نه ؟

البته به عقیده یکی از دوستان روزه خوار این یه موضوع طبیعه که اتفاقا باید در جامعه جا بیفته که یه عده به هر دلیلی نمی تونند یا نمی خوان روزه بگیرن اینا که نباید از گشنگی بمیرند اما از آن موضوع هم نمی شه بی تفاوت گذشت که در حال حاضر روزه خواری تبدیل یه رفتار اجتماعی شده است که بعضا با دید مثبت به اون نگاه می شه و با توجه به فرهنگی که ما توش قرار داریم باید جدی تر به اون پرداخته بشه.

من اینجا قصد ندارم از هیچ کدوم از اینا دفاع کنم اما وقتی یه مقدار عمیق تر به این موضوع نگاه میشه اتفاقا این موضوع یعنی ترویج رفتار روزه خواری در این ماه یک نوع هشدار برای جامعه محسوب می شه یعنی افراد جامعه اتفاقا دارند از روی حرص یا هر چیز دیگه ای رفتاری را جایگزین رفتار دیگه می کنند اینکه کدوم رفتار درسته یا غلطه را فرهنگ هر جامعه معرف اون هست.

و البته سرعت جایگزینی این رفتارها هم می تونه جالب باشه اینکه مثلا 10 سال پیش این موضوع اینقدر عمومیت نداشت ولی الان به راحتی برای هر کدوم از ماها قابل قبوله و طبیعی یا نحوه برخورد با این موضوع .

الان خیلی راحت می تونی توی خیابان آب بخوری ،غذا بخوری و جالب اینکه بهانه اکثریت هم ناراحتی های معده هست جالبه به نظرم !جامعه تا این حد بیمار ، که از درد معده رنج می برند باید دوباره خوانی بشه باید به دستندرکاران بهداشت و سلامت جامعه دست مریزاد گفت که این همه بیمار از یک نوع خاص دارند!!!

البته نمیشه وزارت  بهداشت و سلامت و .... را مسئول دانست شاید اشکال از اطلاع رسانی ضعیف رسانه های گروهی باشد  صدا و سیما ، روزنامه ها و..... در یک کلام شاید رسانه مقصر است!

روزه خوار مجرم است؟

در این یادداشت به منظور  اطلاع رسانی  شما عزیزان ، شما را با روزه خواری در ملاعام و جنبه حقوقی آن آشنا می کنیم.

در قانون مجازات اسلامی عنوان مجرمانه ی "روزه خواری"وجود ندارد.عنصر قانونی این جرم ماده ی 638 ق.م.ا. است که بیان می کند: هرکس علنا در انظار عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74ضربه شلاق محکوم می گردد.و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی باشد ولی عفت عمومی را جریحه دار می کند فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.البته این ماده تبصره ای هم راجع به مساله ی حجاب دارد.در بررسی ماده ی مذکور به موارد ذیل بر می خوریم:

این ماده در حقیقت دو حکم را مورد بررسی قرار می دهد.اول حکم تظاهر به عمل حرام و دوم ارتکاب اعمالی که عفت عمومی را جریحه دار می کند.متاسفانه قانون گذار بسیار مبهم حکم این ماده را بیان کرده است.در قسمت اول معین نکرده که آیا عمل حرام باید در قانون هم مجازاتی داشته باشد یا نفس عمل حرام مد نظر است؟ قسمت اول ماده، اعمال حرام ذکر شده در قانون است و قسمت دوم اعمال خلاف عفت عمومی به طور مطلق.

عنصر مادی این جرم تشکیل می شود از:

الف)انجام عمل حرام

ب)انجام علنی و در انظار عمومی و معابر

ج)تظاهر به انجام عمل حرام

الف)عمل حرام

آیا روزه خواری عملی حرام است؟همگی می دانیم که مسلمانان مکلف می بایست در ماه رمضان روزه بگیرند اما باز می دانیم که افراد به دلایل مختلفی-مسافرت،بیماری و...- از این حکم مستثنی می شوند و در اینصورت آنان عمل حرامی انجام نداده اند.پس چرا روزه خواری عملی حرام است؟دلیل حرمت این عمل یک قاعده ی فقهی است.قاعده ی فقهی حرمت اهانت به شعائر مذهبی که از آیات قرآن مثل آیه ی 3 سوره ی مائده گرفته می شود.بنا براین دلیل حرمت روزه خواری و تظاهر به آن حرمت شکنی احکام الهی است.(قواعد فقه،ابوالحسن محمدی،میزان،ص20)

ب)انجام علنی و در انظار عمومی و معابر

ارتکاب عمل به صورت علنی و در انظار عمومی به معنای آن نیست که کسی شاهد عمل بوده باشد بلکه قابلیت عمل برای اینکه در معرض دید دیگران قرار بگیرد ،کافی است این گفته بدین معنا است که تظاهر به روزه خواری در یک خیابان بدون رفت و آمد هم جرم است.

ج)تظاهر به انجام عمل حرام

تظاهر به عمل حرام به معنای آنست که عملی با قصد آشکار کردن صورت بگیرد بنابراین چنان که عمل ارتکابی خود بخود آشکار و علنی شود یا قصد آشکار کردن وجود نداشته باشد تظاهر به حساب نمی آید. مثلا تصور کنید فرد مریضی که توانایی روزه گرفتن ندارد در هنگام نهار برای پاسخ به فردی که زنگ منزل او را به صدا درآورده است به درب منزل می آید و اتفاقا لیوان آب یا لقمه ی غذای خود را هم به همراه می آورد.این فرد قصدی برای تظاهر نداشته و بنا براین نمی توان او را مجرم دانست.

روزه خواری در خودرو

آیا خودرو حریم خصوصی انسان است؟ در این باره بحثهایی طولانی می توان نمود اما به نظر می رسد حتی اگر خودرو حریم خصوصی باشد باز هم تظاهر به روزه خواری در خودرو شامل این حکم می شود چرا که قانون گذار با آوردن عبارت"در انظار عمومی و معابر" در حقیقت خودرو را تحت شمول این حکم در آورده است.

ندا سادات پاک نهاد/ وکیل پایه یک دادگستری

گروه جامعه و ارتباطات