موزه گردی با طعم چای
اگر گذارتان به شهر چای ایران افتاد، سری هم به آرامگاه پدر چای ایران موزه تاریخی چای ایران حاج محمد میرزا کاشف‌السلطنه چایکار بزنید که یکی از دیدنی ترین موزه های شهر لاهیجان به شمار می رود. هر چند که این موزه این روزها با شکل و شمایل اصلی اش که حکایت گر تاریخ چای گیلان بود، فاصله گرفته اما قرار است به زودی آنقدر سر و سامان بگیرد که بهترین معرف صنعت چای در ایران باشد.
مقبره ای که موزه شد
حاج محمد میرزا کاشف‌السلطنه چایکار چای کاری را از سال 1319 هـ.ق در لاهیجان آغاز کرد و عطر و طعم چای را تا سواحل جنوبی دریای مازندران برد. بعد از آن، صنعت چای کاری در ایران کم کم رونق گرفت تا لاهیجان شهر چای ایران لقب بگیرد. بعد از مرگ کاشف السلطنه، بازماندگان او مزار پدر چای ایران را روی تپه‌ای از چای که توسط خود او در سال 1307 شمسی خریداری شده بود قرار دادند.
کاشف‌السلطنه وصیت کرده بود که مزارش بدون سقف و حفاظ و در میان بوته‌های چای باشد اما بعدها، مقرر شد که دو درصد از درآمد چای به ساخت مقبره‌ای درخور شان او اختصاص پیدا کند و به این ترتیب پدر چای ایران صاحب مقبره ای به سبک معماری غربی شد که اسکلتی از بتن مسلح داشت و نمایی با سنگ تیشه‌ای طوسی رنگ.
بر سنگ مزار کاشف السلطنه نوشته شده است: «هوالباقی - جایگاه و مزار شاهزاده حاجی محمد میرزا کاشف‌السلطنه چایکار است که پس از اتمام تحصیلات در اروپا در سنه 1314 هجری در سن 35 سالگی به سمت ژنرال قنسولی هندوستان رفت و در ضمن اقامت در آن سرزمین، فن زراعت چای را آموخته و این محصول گرانبها را با هزاران مشقت به رسم ارمغان به وطن عزیز خود آورد. کاشف السلطنه اول کسی بود که چایکاری را در ایران، وظیفه همت خود دانسته و تمام عمر علاوه بر خدمات عمده که بر دولت و ملت نموده با نهایت سعی دراین راه کوشیده و مجددا برای توسعه کشت چای در سن 65 سالگی مأمور به هند و چین و ژاپن شده و در مراجعت از راه بوشهر در روز شنبه 31 فروردین 1308 شمسی دو ساعت بعدازظهر در " کتل ملوب " با اتومبیل پرت و این جهان را با جهانی آرزو به جهانیان واگذار و شهید راه وطن شد.»
چند سال بعد، یعنی در سال 1371 سازمان میراث فرهنگی کل کشور وارد عمل شد تا در این محل موزه تاریخ چای ایران را راه اندازی کند و به این ترتیب، ساختمانی که در نزدیکی مقبره کاشف السلطنه قرار داشت، تجهیز شد و در سال 1375 به عنوان موزه چای ایران مورد بهره برداری قرار گرفت.
تاریخ را لمس کنید
اگر سری به موزه چای بزنید، سه قسمت را در این موزه خواهید دید. آرامگاه، بخش اسناد و مدارک و بخش اشیای مربوط به چای. تا چند سال قبل، تجهیزات دیگری هم در موزه وجود داشت که تمام مراحل کاشت، داشت، برداشت و حتی دم کردن چای را به شما نشان می داد اما این روزها، اگر گذارتان به موزه چای بیفتد، دیگر ردپایی از این تجهیزات نخواهید دید.
به طور کلی درموزه تاریخ چای ایران 532 قلم شیء تاریخی ثبت شده و از این تعداد 89 قلم مربوط به اسناد متعلق به مرحوم کاشف‌السلطنه پدر چای ایران و دیگر تجار محلی است.
اسناد تاریخی موجود در موزه شامل مدارک مربوط به کشف، امتیاز و عکس های اولیه کاشف‌السلطنه هستند و قراردادهای مربوط به چای را به شما نشان می دهند.
در طبقه همکف می توانید سماورهای قدیمی، سرویس های چای خوری و قهوه خوری نقره و کریستال، پیمانه و جعبه چای، چپق کیسه توتون، مشربه و حتی دست‌نوشته‌هایی از کاشف‌السلطنه را در ویترین ببینید.
در کنار این ویترین، طبقاتی هم برای نگهداری ظروف سفالی و زیورآلات و اشیایی دیگر از عصر اشکانی و سلجوقی و اسناد و قباله، تسبیح، جاجیم، پیمانه شیر، هاون چوبی، تغار کوچک چوبی، تنگ و... در نظر گرفته شده است که تاریخ نوشیدنی ها، قبل از کشف چای به شما نمایش می دهد.
گروه گردشگری تبیان- رستم زاد
