تبیان، دستیار زندگی
از نظر اسلام، بازی و سرگرمی، چنان چه عنوان "لهو" پیدا کند، حرام خواهد بود. "لهو" در لغت به معنای چیزی است که انسان را سرگرم نموده، فکرش را منحرف کند و او را از چیزی غافل نماید. معنای "لهو" به معنای "لغو" نزدیک است، زیرا "لغو...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بازی و سرگرمی


از نظر اسلام، بازی و سرگرمی، چنان چه عنوان "لهو" پیدا کند، حرام خواهد بود. "لهو" در لغت به معنای چیزی است که انسان را سرگرم نموده، فکرش را منحرف کند و او را از چیزی غافل نماید. معنای "لهو" به معنای "لغو" نزدیک است، زیرا "لغو" به معنای بیهوده و پوچ و کاری است که از روی بی فکری باشد. و به طور معمول، کلمه "لهو" همراه با کلمه "لعب" به کار می رود. "العب" نیز به معنای بازی کردن، شادی کردن، شوخی کردن و انجام کار بی ثمر به کار می رود، اما چنان چه بازی و سرگرمی، تحت عنوان "لهو" قرار نگرفته، یعنی موجب مشغولیت بیهوده فکر و باز داشتن انسان از مسائل مهم و جدی زندگی و اتلاف عمر نباشد و به یک کلمه، هدفدار، سازنده و عقلایی باشد، اشکالی نخواهد داشت.

ورزش نیز چنین است، اگر تحت عنوان "لهو" قرار گرفته، هدفدار نبوده و انسان را به غفلت کشاند- آن چنان که اکنون در اکثر نقاط دنیا به این عنوان، بازیچه دست قدرت های استعمارگر قرار گرفته است و آنان با مطرح کردن ورزش، مسابقات ورزشی مهم و یا ساختن شخصیت های ورزشی، افکار مردم جهان، به ویژه جهان سوم را مشغول ساخته و از مسائل جدی زندگی منحرف می نمایند- چنین ورزشی حرام خواهد بود، اما اگر ورزش به منظور صحت و سلامتی، پرهیز از اعتیاد و انحرافات دیگر، تقویت بنیه رزمی و نظامی، تقویت ذهن، روح و حافظه و اهداف عالی و بلند دیگری از این دست، صورت گیرد، نه تنها حرام نبوده، که مستحب و مطلوب نیز هست.

بنابر این، معمار برای حرمت و عدم حرمت بازی و ورزش، "لهو بودن" و یا "لهو نبودن" خواهد بود. به همین جهت است که می بینیم علمای ما در مورد کسی که بدون هدف و تنها به خاطر خوش گذرانی به شکار می رود، گفته اند: چنان چه به این منظور به سفر رود، در سفر باید نمازش را کامل بخواند و اگر ماه رمضان است، روزه اش را نیز بگیرد، زیرا سفر او سفر معصیت است و در سفر معصیت، روزه و نماز، نقض نمی شوند. آن گاه دلیل معصیتی بودن سفر را "لهو بودن" آن دانسته اند. به همین دلیل است که در برخی از احادیث، گونه هایی از لهو، جایز شمرده شده اند، زیرا در واقع، تخصّصاً از تحت عنوان لهو خارج می باشند.

توجه شما را به برخی از این احادیث، جلب می نمایم:

"خیر لهو المومن السّباحة، و خیر لهو المراة المغزل؛

بهترین سرگرمی برای مرد با ایمان، شنا، و بهترین سرگرمی برای زن با ایمان، ریسندگی است."

رسول خداعلیه السلام می فرماید:

"کل شیی لیس من ذکر اللّه لهو و لعب، الا ان یکون اربعة: ملاعبة الرجل امراته و تادیب الرجل فرسه و مشی الرجل بین الغرضین، و تعلیم الرّجل السّباحة؛

هر چیزی که (در جهت) یاد خدا نباشد، لهو و لعب است، مگر در چهار مورد: بازی کردن مرد با همسرش، تربیت کردن مرد، با همسرش، تربیت کردن مرد، اسب خویش را، حرکت و راه رفتن مرد در بین دو هدف (تیراندازی) و آموزش شنا دیدن برای مرد."

همان گونه که ملاحظه می شود، در این حدیث، چهار مورد مذکور، تخصّصاَ از "لهو" خارج دانسته شده و به طور کلی لهو دانسته نشده اند، نه این که لهو دانسته شده باشند، ولی لهو مجاز.

امام باقر علیه السلام می فرماید:

"لهو المومن فی ثلاثة اشیاء التّمتّع بالنّساء و مفاکهة الاخوان و الصّلاة باللیل؛

لهو و سرگرمی مومن در سه مورد است: بهره گیری از زنان، شوخی کردن با برادران دینی و نماز شب."

رسول خداعلیه السلام می فرماید:

"کل لهو المومن با طل الا فی ثلاث: فی تادیبه الفرس، و رمیه عن قوسه و ملاعبته امراته، فاتهنّ حق؛

همه سرگرمی های مومن، جز در سه مورد، باطل است: در پرورش دادن اسب، و تیراندازی با کمان و بازی کردن با همسرش."

چنان که ملاحظه می شود، مواردی که ازلهو خارج شمرده شده و یا لهو در آن ها جایز دانسته شده است، گاه اندکی با یکدیگر متفاوتند. در بعضی از احادیث، چهار مورد و در برخی سه مورد دانسته شده اند. گاه از شنا نام برده شده و گاه از تیراندازی و زمانی از گفت و شنود و شوخی های دوستانه در بین برادران دینی و برخی از موارد از پرورش اسب؛ و هر یک از این موارد نیز در برخی از احادیثی که درهمین زمینه اند، از قلم افتاده اند. پس معلوم می شود منظور از این موارد و یا اعداد، حصر موارد جواز در عدد معیّنی نبوده، بلکه این ها همه مصادیقی هستند که از تحت عنوان لهو و سرگرمی بیهوده و بی هدفی خارج می باشند. هم تیراندازی برای مرد مسلمان لازم است و هم سنا؛ هم پرداختن به خانه و خانواده کاری عقلایی است و هم پرورش اسب و بالا بردن قوّه و بنیه نظامی و رزمی. شوخی کردنی که از حدّ نزاکت و اخلاق خارج نباشد نیز برای مومن لازم بوده و خستگی روحی او را می زداید، ولی آن چه مهم است، این است که همه زندگی انسان، شوخی نباشد.

اسلام با همه این ها موافقت کرده، زیرا نخواسته است بی جهت مسلمانان را به سختی بیندازد. این مطلب در قالب حدیثی از قول پیامبر گرامی اسلام علیه السلام نقل شده است که فرمود:

"الهوا و العبوا، فانّی اکره ان یری دینکم غلظة؛

به سرگرمی و بازی بپدازید! زیرا من دوست ندارم که در دین شما سخت گیری و خشونت دیده شود."

منبع: ورزش در اسلام ، حسین صبوری

 ورزش و کسالت 

 قدرت بدنی حضرت علی علیه السلام 

 ورزش در قرآن