فنون روان شناختی در تدریس
اشاره
آگاهی از حیطه ی شناختی و رفتاری فناوری آموزشی به ویژه در کشور های جهان سوم که امکانات و بودجه ی لازم برای تجهیز مدارس به ابزار ها و تجهیزات آموزشی و کمک آموزشی (به کار گیری بعد ابزاری) در اختیار ندارند، می تواند گام مفید و مؤثری در پیشبرد اهداف آموزشی، کاستن از مشکلات، افزایش کارایی معلمان و در نهایت ایجاد انگیزه های درونی و دائمی برای یادگیری قلمداد شود. یکی از این ابزار ها نگاه است که در این مقاله به آن پرداخته می شود.
چگونه نگاه کردن
نگاه خود را عادلانه در بین فراگیرندگان تقسیم کنید. معمولاً فراگیرندگان ردیف جلو بیشتر مورد توجه معلم قرار می گیرند. به هوش باشید که همه فراگیرندگان را به یک چشم نگاه کنید. حالت چهره ی شما در زمان نگاه کردن به فراگیرنده می تواند تأثیر زیادی داشته باشد. با همه ی مشکلاتی که دارید، ((مهربان نگاه کردن)) را تمرین کنید.
نگاه کردن به دو دسته تقسیم می شود: دیدن و نگریستن. دیدن یک فعالیت غیر ارادی است. ما همه چیز را می بینیم، چه بخواهیم و چه نخواهیم همه ی چیز هایی را که در میدان دید مان قرار دارند می بینیم. اما تنها چیز هایی را به خاطر می آوریم که به صورت ارادی و با دقت به آن ها نگریسته باشیم.
بنابراین، سعی کنید در زمان تدریس به ((چگونه نگاه کردن)) خود توجه داشته باشید. معلمانی که با مهربانی به فراگیرند گان نگاه می کنند تأثیر بیشتری در جلب توجه آنان دارند- در حالی که می دانیم نگاه اولین ابزار برقراری ارتباط عاطفی با فراگیرنده است. به یاد داشته باشید که فراگیرند گان خاصی در جلب نگاه معلم بیشتر مؤثر ند و معلم بیشتر به آن ها نگاه می کند. فراگیرند گان دیگر نیز در ضمیر نا خود آگاه خود متوجه هستند که معلم به چه کس یا کسانی بیشتر نگاه می کند. از این رو، حس حسادت آن ها تحریک می شود. ابتدا ممکن است دست برداشتن از این عادت که معلم به فراگیرند گان خاص بیشتر نگاه می کند دشوار باشد، اما تمرین کنید تا بتوانید به همه ی دانش آموزان یکسان نگاه کنید.
نگاه های شما بیانگر حالات درونی شماست. بکوشید در زمانی که درونی مضطرب و نا آرام دارید، نگاه شما به آن ها، مضطرب و نا خوشایند نباشد؛ زیرا جوّ کلاس از حالات روحی شما متأثر می شود. هر روز چیز تازه ای با خود به کلاس ببرید که ارزش نگاه کردن را داشته باشد. این چیز ممکن است یک عکس زیبا، عکس یک هنرمند یا ایثار گر، تصویری از یک منظره یا... باشد.
البته اگر این تصویر با موضوع درس شما ارتباط نزدیک داشته باشد، تأثیر مطلوب تری بر جای خواهد گذاشت. به فراگیرند گان خود ((چگونه نگاه کردن به معلم)) را بیاموزید و تفاوت دیدن و نگریستن را برای آن ها توضیح دهید. از آن ها بخواهید که به آنچه می نویسید یا نشان می دهید به طور ارادی و با دقت نگاه کنند. مارلند معتقد است فراگیرند گان بخشی از مطالب درسی را از طریق ارتباط چشمی با معلم خود فرا می گیرند. در نتیجه هر چه معلم مهارت چگونه نگاه کردن را بیشتر بداند در تدریس موفق تر است.
نگاه شما در زمان تدریس به فراگیرندگان حاکی از آن است که انتظار دارید به درس بیشتر توجه کنند. برای ایجاد شوق بیشتر وقتی قسمت دشوار درس را ارائه می دهید، به فراگیرندگان قوی تر یعنی آن هایی که مطمئن اید این قسمت را فهمیده اند، نگاه کنید. در مقابل به بخش ها و مطالب ساده تر که رسیدید به فراگیرند گان ضعیف تر نگاه کنید و با نگاه خود از آن ها بپرسید که یاد گرفته اند یا نه. نگاه شما اگر حالت مچ گیری پیدا کند تأثیرات نا مطلوب و مخربی در روحیه و نحوه ی یادگیری فراگیرند گان بر جای می گذارد و اضطراب ایجاد می کند و اضطراب، مرگ یادگیری است. بنابر این، باید به هوش باشید و بدانید که در هر لحظه به چه کسی و چگونه باید نگاه کنید. نگاه تأیید آمیز، تنبیهی، تسلیمی و یا تشویقی!
مجله رشد - نویسنده: فاطمه محمدی
مرکز یادگیری سایت تبیان - تنظیم: شکوفه باصری
