تبیان، دستیار زندگی
حق مؤ منان چنین مى گویند: آنها را از بدیها نگاهدار که هر کس را در آن روز از بدیها نگاهدارى مشمول رحمتت ساخته اى و قهم السیئات و من تق السیئات یومئذ فقد رحمته و بالاخره دعاى خود را با این جمله پر معنى پایان مى دهند: این است رستگارى بزرگ و ذلک
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دعای فرشتگان در حق مؤمنان

فرشته

کسانی که در راه حق قدم بر میدارند همیشه با سختی هایی مواجه هستند چرا که این راهی است سخت و از عده زیاد انسان ها تعداد کمی رهرو این راه میشوند بر خارهای آن صبر پیشه میکنند . طعن و کنایه مخالفان را به جان میخرند چشم بر زرق و برق دنیا میبندند و دل خود را به یاد یار مهربان تسلی میدهند . و چشم به رحمتش دارند و خداوند در عوض به مؤ منان راستین بشارت میدهد که شما هرگز تنها نیستید، هرگز احساس ‍ غربت نکنید، حاملان عرش الهى و مقربترین و بزرگترین فرشتگان او با شما هم صدا و دوستدار و طرفداران شما هستند، آنها پیوسته براى شما دعا مى کنند و پیروزیتان را در این عالم و عالم دیگر از خدا مى طلبند، و این بزرگترین وسیله دلگرمى است براى مؤ منان امروز و آن روز و فردا.

مى فرماید: «لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَیْءٍ رَّحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِیلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ »1 ؛ و براى كسانى كه گرویده‏اند طلب آمرزش مى‏كنند: پروردگارا، رحمت و دانش تو بر هر چیز احاطه دارد كسانى را كه توبه كرده و راه تو را دنبال كرده‏اند ببخش و آنها را از عذاب آتش نگاه دار.

گفتار آنها این است که مى گویند: پروردگارا رحمت و علم تو همه چیز را فرا گرفته (تو از گناهان بندگانت با خبرى و نسبت به آنها رحیمى ) خداوندا! آنها را که توبه کرده اند و از راه تو مى روند ببخش و بیامرز و آنها را از عذاب دوزخ نگاه دار این سخن از یکسو به مؤ منان مى گوید تنها شما نیستید که عبادت خداوند مى کنید، و تسبیح و حمد او را مى گوئید، قبل از شما مقربترین فرشتگان خداوند و حاملان و طواف کنندگان عرش خدا حمد و تسبیحش ‍ مى گویند.

از سوى دیگر به کفار هشدار مى دهد که ایمان آوردن یا نیاوردن شما مهم نیست ، خدا نیازى به ایمان کسى ندارد آنقدر فرشتگان او حمد و تسبیحش مى گویند که به تصور نمى گنجد، تازه به حمد و تسبیح آنها نیز احتیاجى ندارد.

و از سوى سوم به مؤ منان آگاهى مى دهد که شما در این جهان تنها نیستید هر چند در محیط زندگى خود در اقلیت باشید نیرومندترین قدرت هاى غیبى عالم و حاملان عرش پروردگار پشتیبان شما و دعاگوى شما هستند، پیوسته از خداوند بزرگ مى خواهند شما را مشمول عفو و رحمت گسترده اش قرار دهد، از خطاهایتان در گذرد، و از عذاب دوزخ نگاهتان دارد.

چه فوز و نجاتى از این برتر که گناهان انسان بخشوده شود، عذاب و بدی ها از او دور گردد، مشمول رحمت الهى شود، و در بهشت جاویدانش قدم بگذارد و بستگان مورد علاقه اش نیز به او ملحق گردند.

در آیه بعد در ادامه دعاهاى حاملان عرش درباره مؤ منان مى افزاید: «رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدتَّهُم وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّیَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَكِیم» 2؛ پروردگارا، آنان را در باغهاى جاوید كه وعده‏شان داده‏اى، با هر كه از پدران و همسران و فرزندانشان كه به صلاح آمده‏اند، داخل كن، زیرا تو خود ارجمند و حكیمى.

فرشته

این آیه که با "ربنا" شروع شده تقاضاى ملتمسانه حاملان عرش و فرشتگان مقرب خدا است که براى جلب لطف او بار دیگر روى مقام ربوبیتش تکیه مى کنند، و نه تنها نجات از دوزخ را براى مؤ منان خواهانند، بلکه ورود در باغ هاى جاویدان بهشت را نیز براى آنها مى خواهند، نه تنها براى خودشان بلکه براى پدران و همسران و فرزندانشان که در خط مکتب آنها بوده اند نیز تقاضا مى کنند، و از صفات عزت و قدرت او یارى مى طلبند.

وعده الهى که در این آیات به آن اشاره شده همان وعده اى است که بارها خداوند به وسیله پیامبران به مردم داده است .

تقسیم مؤ منان به دو گروه بیانگر این واقعیت است که گروهى در ردیف اول قرار دارند، و در پیروى اوامر خداوند کاملا کوشا هستند، اما گروه دیگرى در این حد نیستند اما به خاطر پیروى نسبى از گروه اول و انتسابشان به آنها نیز مشمول دعاى فرشتگانند.

سپس آنها در چهارمین دعایشان در حق مؤ منان چنین مى گویند: و «َقِهِمُ السَّیِّئَاتِ وَمَن تَقِ السَّیِّئَاتِ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»3 ؛ و آنان را از بدی ها نگاه دار، و هر كه را در آن روز از بدی ها حفظ كنى، البتّه رحمتش كرده‏اى و این همان كامیابى بزرگ است.

چه فوز و نجاتى از این برتر که گناهان انسان بخشوده شود، عذاب و بدی ها از او دور گردد، مشمول رحمت الهى شود، و در بهشت جاویدانش قدم بگذارد و بستگان مورد علاقه اش نیز به او ملحق گردند.

خداوند در عوض به مؤ منان راستین بشارت میدهد که شما هرگز تنها نیستید، هرگز احساس ‍ غربت نکنید، حاملان عرش الهى و مقربترین و بزرگترین فرشتگان او با شما هم صدا و دوستدار و طرفداران شما هستند،

دعاهاى چهار گانه حاملان عرش

در اینجا سؤ الى پیش مى آید که در میان این دعاهاى چهارگانه چه تفاوتى است ؟ آیا بعضى از آنها تکرارى نیست ؟

اما با کمى دقت روشن مى شود که هر کدام ناظر به مطلب جداگانه اى است . نخست آنها تقاضاى غفران و شستشوى مؤ منان از آثار گناه مى کنند، این امر علاوه بر اینکه مقدمه براى وصول به هر نعمت بزرگ است خود مطلوب با لذات است ، چه موهبتى از این بالاتر که انسان احساس کند پاک و پاکیزه شده ، خدایش از او راضى است او نیز از خدایش راضى ؟ آرى قطع نظر از مساءله بهشت و دوزخ این احساس ‍ براى بندگان خدا پرافتخارترین و باشکوهترین احساس است .

در مرحله دوم تقاضاى دور داشتن آنها از عذاب جهنم مى کنند که این خود مهمترین وسیله آرامش روان آنها است .در مرحله سوم تقاضاى بهشت مى کنند نه تنها براى خودشان بلکه براى بستگانشان که وجود آنها در کنارشان مایه آرامش روح و نشاط قلب آنها است .

و از آنجا که غیر از دوزخ در صحنه قیامت ناراحتیهاى دیگرى نیز وجود دارد که مهم و قابل ملاحظه است مانند هول محشر، رسوائى در برابر خلایق ، طول حساب ، و امثال آن در دعاى دیگرشان از خدا مى خواهند که مؤ منان را از هر گونه بدى و مکروه در آن روز دور دارد تا با فراغت خاطر و احترام و تکریم وارد بهشت جاویدان شوند.

 دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پاى         فرشته ات به دو دست دعا نگه دارد

منبع : تفسیر نمونه ، جلد: 20

فرآوری : محمدی_گروه دین و اندیشه تبیان


1- سوره غافر آیه 7.

2-  سوره غافر آیه 8 .

3- سوره غافر آیه 9.