نکاتی جالب برای مبلغین
- اشاره:
- با توجه به اهمیت و حساسیت روزافزون مقوله تبلیغ دینی و پیوند عمیق آن با حوزه های مخلتف علوم و روش های نوآمد به ویژه در عرصه اطلاع رسانی، بر آن شدیم تا در راستای رسالت خطیر خویش; یعنی، پاسداشت از اندیشه قویم دینی و تبلیغ بایسته آن از مآخذی همچون کتب، مجلات، ره توشه ها، گفتمان ها، همایش ها و گمانه زنی های تبلیغی اثری موضوعی پدید آوریم تا ضمن ساماندهی به تجارب و دیدگاه های مبلغان محترم به نحوه عرضه فرهنگ تبلیغ به گونه ای درخور، شکل دهیم تا هر یک از عناصر علمی این مجموعه در جای خود سامان یافته و مراجعه به آن میسر گردد.
- امید که تلاش حاضر گامی هرچند ناچیز در بارور ساختن و تعالی بخشیدن به فرایند علمی و عملی تبلیغ دینی باشد.
محتوای تبلیغ
اولویت های تبلیغ چیست؟
چه مطالبی را در تبلیغ بیان کنیم؟
- تبلیغ نسخه پیچی است. پیچیدن نسخه، قبل از دیدن مریض غلط است. تکیه بر ذهنیت خود - که هر چه بلد هست آن را بگوید - اشتباه و خلاف اصول تبلیغ است.
- مبلغ باید ببیند که از او چه می خواهند و آنچه را از او می خواهند، معقول است یا نه؟ آیا خواسته آنان با نیازشان مطابق است یا نه؟ آیا در توان خود مبلغ هست یا نه؟
- مطالب باید ناظر بر آنچه در جامعه است، باشد. چه جامعه کوچک خانواده چه جامعه بزرگ اجتماع
- مطالب منبر باید از جهاتی متناسب زمان و مکان، سطح فهم مخاطب، نیاز مستمع، اهمیت و ضرورت خود مطلب و... باشد.
- مطرح کردن مباحثی که مبلغ خود به آن ها عمل می کند، تاثیر بیشتر دارد.
- آنچه از احادیث به دست می آید که لازم است در تبلیغ گفته شود، عبارت است از:
1- محور بودن قرآن و تفسیر آن.
2- عقاید خصوصا بحث معاد - چرا که یک ششم قرآن بحث معاد است - و بحث امامت.
3- اخلاق.
4- احکام و مسائل مبتلا به در سرتاسر رساله و نیز فروعات فقهی جدید.
5- پاسخ به شبهات.
6- نماز - که همیشه انبیا و ائمه علیهم السلام حتی در آخرین لحظات عمر خود به آن سفارش کرده اند.
7- مسائل خانواده.
8- مسائل معیشتی و اقتصادی.
9- بحث امام زمان علیه السلام - که شناخت امام زمان هر عصر ضروری است.
10- قلمرو دین و دنیا.
11- مسائل و مباحث عام و عمومی که منجر به بیداری و آگاهی انسان می شود.
12- بیان جنبه های زمینی اهل بیت علیهم السلام، از بیان جنبه های آسمانی آن ها بیشتر باشد.
- پرهیز از طرح شبهات و اشکالات بدون جواب یا جواب ناقص و غیرقانع کننده، به طور کلی به مباحثی که توان کافی برای پاسخ گویی به آن ها را نداریم، وارد نشویم.
- محتوای منبر دارای تنوع باشد.
- پیدا کردن ناگفته های گفتنی و ارائه دادن آن ها.
- ذکر مصائب اهل بیت علیهم السلام به طور شایسته.
- بیان ادعیه و تفسیر آن ها خصوصا صحیفه سجادیه.
- طرح نهج البلاغه و تفسیر آن.
- بیان و تحلیل تاریخ اسلام با استفاده از منابع مستند.
ابزار و روش های تبلیغ و بایسته های آن
- «روش تکریم » اکرام و احترام مردم.
- «روش تدریج »: همه مطالب را در یک مجلس نمی توان گفت و نباید گفت. قرآن به تدریج بر مردم قرائت شد.
- «روش تاخیر»: همه سؤالات را جواب ندهید. تاخیر و تامل در جواب ضروری است.
- «روش تبیین »: بیشتر سعی کنیم مطالب خود را خوب تبیین کنیم تا ذهنیت ها و سؤال ها درست شکل بگیرد.
- «روش تدافع »: دفاع از مسلمات اسلام، لازم است، البته به صورت معقول و منطقی. بددفاع کردن از دین کمتر از کوبیدن دین نیست.
- «روش پرسش و تشویق برای یافتن جواب »: پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام گاهی سخن را با یک سؤال آغاز می کردند.
- بسترسازی، برای بیان مطالب، خیلی مهم است. اهمیت مقدمه گاهی بیش از ذی المقدمه است. قبل از نمایاندن جمال زیبای دین، بسترسازی کنید. رخ زیبای دین را با تمهیدات لازم نشان دهید. کاری که زلیخا برای نشان دادن جمال یوسف به زنان مصر انجام داد.
- بهره گیری از قوه تخیل: قوه تخیل ابزار نیرومندی برای تبلیغ است. در زمینه خیال پردازی می توان از ادبیات فارسی و اشعار شعرا کمک گرفت.
- اهمیت دادن به جلسات کوچک، زیرا بیشترین تاثیرات ذهنی و عاطفی در گروه های کوچک ایجاد می شود.
- در هر انسانی چهار آنتن (چشم، چهره، رفتار و گفتار) وجود دارد که هم فرستنده پیام است و هم گیرنده آن. استفاده هنرمندانه از این چهار آنتن در تبلیغ ضروری است.
- با هیجانات می شود انسان ها را به کارهایی کشاند یا به حالاتی رساند اما نمی شود هیجانات را نگه داشت. لذا برای متدین کردن نسل نو نمی شود، تنها از هیجان استفاده کرد. عاطفه و خرد در کنار هم لازم است.
- تبلیغ گفتن نیست، رساندن است. باید مبلغ مطمئن شود که مستمع پیام را گرفته است. پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمود: «آیا نرساندم؟ و حضار جواب می دادند: «بلی، یا رسول الله!»
- انسجام پیام: محتوای تبلیغ هماهنگ باشد. صدر و ذیل سخن یکدیگر را نقض نکند.
- از دو عنصر، «بیم - امید» بشارت و انذار به مقدار لازم و متناسب استفاده شود. نه آن قدر خوف که مایوس شوند و نه آن قدر رجا که مغرور و جسور بر گناه شوند.
- تنوع در سخن و متنوع سخن گفتن، درباره یک مطلب سی شب سخنرانی غلط است.
- دعاهای پایان سخنرانی را می توان از مطالب گفته شده در منبر همان روز استفاده کرد تا نقش نتیجه گیری از مباحث مطرح شده در منبر را داشته باشد.
- تقسیم نگاه به مخاطبین در حین سخن، «ارتباط چشمی با مخاطبین به صورت عادلانه باشد.»
- تئاتر، فیلم، نمایش، کتاب، مجله، روزنامه و سخنرانی از انواع وسایل و ابزار تبلیغ به شمار می روند.
********************برای دوشنبه آفات تبلیغ را حتما بخوانید************************
