تبیان، دستیار زندگی
، خیلی نزدیک" رضا میر کریمی: فیلم "خیلی دور خیلی نزدیک" تجربه یک عمر زندگی است / تمامی وقایع فیلم بر اساس جزئیات بنا شده است این فیلم به سمتی حرکت می کند که در اصل تجربه یک عمر زندگی است و تجربه حس و لمس کردن را با خود دارد....
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گزارشی از نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی "خیلی دور، خیلی نزدیک"


رضا میر کریمی: فیلم "خیلی دور خیلی نزدیک" تجربه یک عمر زندگی است / تمامی وقایع فیلم بر اساس جزئیات بنا شده است این فیلم به سمتی حرکت می کند که در اصل تجربه یک عمر زندگی است و تجربه حس و لمس کردن را با خود دارد. تمامی فیلم براساس جزییات بنا شده و همه اجزا با هم کار می کنند.

به گزارش خبرنگار سینمایی "مهر"، در نشست خبری که ظهر امروز ( سه شنبه 18 مرداد ماه ) به منظور نقد و بررسی فیلم سینمایی " خیلی دور، خیلی نزدیک " در خبرگزاری قرآنی "ایکنا" برگزار شد، سید رضا میر کریمی نویسنده و کارگردان این فیلم در کنار امیر اثباتی به عنوان طراح صحنه و لباس به بررسی این اثر پرداختند.

رضا میر کریمی درباره فضای کلی فیلم گفت: حسی که در فیلم جریان دارد را به راحتی نمی توان تجربه کرد. بنابراین ناگزیر رایحه یا فضایی را درک می کنید تا بتوانید آن را تعریف کنید. در این فیلم جزییات از اهمیت برخوردارند و همه اجزا با هم کار می کنند. در تشبیهی می توانم بگویم در هنر اسلامی نیز همین شرایط وجود دارد. اجزا و جزییات نقش مهمی در بیان کل ایفا می کنند. در معماری تمامی حرکت ها و نقش ها نگاه را به نقطه ای هدایت می کند که به سمت شمسه بالا حرکت کند. برخلاف خیلی ها که معتقدند رفتن به سمت معنویت از نگاه جغرافیایی نیاز به حرکت از نقطه " آ " به " ب " است. به عقیده من مسیر حرکت به سوی معنا هیچ نیازی به زمان یا مکان ندارد.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: نظام روایی برای این فیلم باید طوری طراحی می شد که در لحن و چیدمان صحنه، مکث ها، دیالوگ ها و سایر اجزا ضمن ارایه تصاویر مناسب داستان از معنای فراتر هم برخوردار است. این مساله شرایط و وضعیتی را به وجود می آورد که اگر چند تصادف و اتفاق پشت سر هم وجود داشته باشد، بیننده احساس سطحی نگری و توهین به شعورش را ندارد، بلکه او را به تفکر وا می دارد. در این فیلم هیچ کس غریبه نیست. دست تکان دادن افراد محلی برای دکتر نشان می دهد که انگار همه منتظر او هستند. ما در این فیلم پلان 1 و 2 نداشتیم و تمامی پلان ها و تصاویر برای ما یک بودند. از یک لانگ شات عبودری تا یک پلان با میزانسن دقیق همه از نظر اهمیت برای ما در یک سطح قرار داشتند. چون در این کنار هم قرار گرفتن اجزا است که تاثیر لازم را می گذارد. در غیر این صورت نتیجه نهایی کار موقت با تاثیری موقت می شود.

اثباتی در ادامه این بحث به مساله اهمیت جزییات در عرصه سینما و فیلمسازی اشاره کرد و توضیح داد: اگر جزییات فیلم " خیلی دور، خیلی نزدیک " درست انتخاب نشود و در کنار هم به دقت قرار نگیرد، انسجام لازم را نخواهد داشت و مورد نظر مخاطبین واقع نمی شود. هر اندازه گزینش و انتخاب جزییات سنجیده تر و کامل تر باشد، مجموع کار خوشایند تر خواهد بود. تمامی فیلم های شاخص دنیا هم مبتنی بر جزییات است و توجه به این اصل مهم این آثار را شاخص کرده است. به عقیده من در بیشتر فیلم های کشور ما انگار سازندگان فیلم ها نسبت به جزییات بی توجه می شوند و با سهل انگاری و سهل پسندی از این مسایل عبور می کنند. در این حالت سینما تبدیل به شوخی می شود و در دراز مدت تبدیل به فاجعه خواهد شد.

وی ادامه داد: بسیاری از زمینه سازی و ایجاد پیش زمینه ها در فیلمنامه این اثر قرار داشت و ما فقط باید این مسایل را درست و دقیق کنار هم قرار می دادیم و به این فکر می کردیم که فضای مطلوب چگونه باید باشد. در این زمینه هم با وسواس، دقت نظر و سنجیده باید عمل می کردیم تا فضای کلی صحنه ها اجرا شود. برای نمونه ما در صحنه قبرستان برای اینکه حفره دیده شود، یک قبرستان به وجود آوردیم و شرایط را به گونه ای ترتیب دادیم که گورستان واقعی به نظر برسد.

الهام حمیدی نیز درباره شخصیت نسرین که پزشکی از اهالی منطقه و ساکن در روستای کویری است، می گوید: در ابتدای حضور این شخصیت به نظر می رسد که او در فضای دیگری سیر می کند و بازی با بچه ها و بادبادک باعث می شود که چندان جدی گرفته نشود. اما در ادامه داستان این شخصیت نشان می دهد که درونگرا و منطقی است و در مسیری که دکتر را همراهی می کند، این شخصیت نیز بیشتر نمایان می شود. ما درباره جمله مهمی هم که نسرین قرار است به دکتر بگوید، مدتها فکر کردیم و جمله های دیگری را برای نشان دادن این ارتباط جایگزین کردیم. اما در نهایت به همان جمله اول رسیدیم.

میرکریمی در پاسخ به این مطلب که گنجاندن این همه جزییات در داستان فیلم و ریتم کند اثر نیازمند مخاطب با حوصله و دقیق است تا بتواند به مقاصد سازندگان اثر پی ببرد، یادآور شد: یک فیلم سینمایی همانند سوپر مارکت است که هر کس هر اندازه که لازم دارد از آن بهره می برد. تماشاگر به اندازه نیاز خود به کشف فضای فیلم می پردازد. از سویی ما در این اندیشه بودیم که یک مخاطب اگر برای بار چندم هم فیلم را تماشاگر کرد، دست خالی از سالن بیرون نرود. یک فیلم باید در ناخودآگاه بیننده اثر بگذارد، نه آنکه مخاطب ذره بین به دست بگیرد و به کشف جزییات اثر بپردازد. در نظر سنجی هم که من هنگام اکران این فیلم انجام داده ام از کم سواد ترین تا با سواد ترین افراد از فیلم بهره برده اند. علاوه بر این فقط در جشنواره ها و اکران های خصوصی است که تماشاگران پس از اتمام فیلم دست می زنند. در حالی که من از چند نفر شنیدم و یک بار هم خودم دیدم که بینندگان عادی با اتمام فیلم دست زدند. وقتی هم با مخاطبان صحبت می کردم، بیشتر آنها از اینکه به تماشای فیلمی 120 دقیقه ای نشسته اند، احساس خستگی نمی کردند و حتی گذر زمان را متوجه نشده بودند.

این کارگردان درباره اینکه فضای ترسیم شده از کویر در این فیلم، تصویری سخت و خشن است که با رنگ تند خورشید در صحنه های مختلف فیلم و هجوم و حرکت شن ها بیشتر به چشم می خورد و همه چیز بوی خشونت و مرگ می دهد، اظهار داشت: من بی رحم بودن کویر در این فیلم را قبول ندارم. ابهام و رمزدار بودن زیبا است و کویر نیز از این دوگانگی ( پارادوکس ) برخوردار است. اگر همه چیز خیلی روشن باشد، همان اول فیلم همه چیز پایان می گیرد. وجه توامان این فیلم آن است که آیا آنچه که انتظار داریم را به دست می آوریم. دکتر داستان خودش را خدای علم می داند و تمام تحلیل هایش را با علم انجام می دهد. اما در این سفر تجربه تازه ای می کند. این مساله به این مربوط می شود که هم لطافت و هم خشونت را در این فیلم مشاهده می کنیم. کویر با آدمهایش زیبا است. خطوط زیاد صورت و موهای دکتر در مقابل چهره بدون خط نسرین نشان دهنده بخشی از خصوصیات آدم های کویر است. ما در این فیلم از پلان های طولانی برای گرفتن توفان و سایر شرایط استفاده کردیم که کار بسیار دشواری بود. در حالی که با استفاده از تصاویر کوتاه و متعدد و یک مونتاژ سریع می توانستیم توفان شدیدی را به تصویر بکشیم که بسیار هم آسانتر بود. در حالی که ما حالت دوگانه کویر را می خواستیم به تصویر بکشیم. مدفون شدن دکتر در زیر شن حتی ظاهر تنبیه ندارد. برخورد شن ها با شیشه اتومبیل نیز یادآور موج دریا است.

مطالب مرتبط

خیلی دور خیلی نزدیک فیلمی در جستجوی معنا