زمین بلعنده

اردبیل را باید به مقصد دریاچه نئور ترک کنید. نرسیده به لیسار، راهی فرعی و سخت به ارتفاعات البرز می رسد. جایی درست در 32 کیلومتری شمال غرب تالش که چند حفره آب سیلاب ها را می بلعد و زمین را سبز می کند. اینجا سوباتان است. روستایی که نامش را مدیون خاصیت آب گیری خود است و در فرهنگ بومیان منطقه به بلعنده آب معروف است. سوباتان همان تفرجگاه دلنشینی است که اگر پا به آن بگذارید، یک تکه آسمان صاف و یک دنیا درخت و سبزه و آرامش حداقل چیزی است که از سفر نصیب می برید. آنقدر که حتی جاده های منتهی به روستای سوباتان هم در تمام طول راه با منظره ای از دشت، کوه یا دره از شما پذیرایی می کنند.

در ارتفاعات سوباتان تابستان هم چاله های پر از برف دیده می شود. زمستان كه می رسد جز دو خانوار،  كس دیگری در سوباتان نمی ماند. آنها به جنگل های دامنه البرز و كنار دریای لیسار كوچ می كنند تا از سرمای منطقه در امان بمانند. با این حال، جاذبه های گردشگری این روستا آنقدر زیاد است که سوباتان پای ثابت برنامه تورهای مسافرتی در بهار و تابستان به شمار می رود.

اگر از بومیان منطقه بخواهید جاذبه های طبیعی منطقه را به شما نشان دهند، حتما شما را به ساری داش (سنگ زرد)، آلچالخ (محل رشد درخت آلوچه)، هاچاداش (جایی كه كوه به شكل تیر و كمان در آمده است) و باغ داگل (محلی كه ییلاق ایل شاهسون از ایلات استان اردبیل به شمار می رود)، گنج خانه(غاری قدیمی و ناشناس) می برند. محوطه های طبیعی شناخته شده ای که در ارتفاعات ییلاقی سوباتان قرار گرفته اند و بهترین گزینه گردشگران برای تفریحی چند ساعته در دامنه این ارتفاعات هستند. سوباتان با دو مسافرخانه و هشت اتاق محوطه بكری برای گردشگران و البته پژوهشگران به شمار می رود و شما هر زمان که به این روستا سفر کنید، می توانید روی مهمان نوازی و پذیرایی روستاییان منطقه حساب کنید و چند ساعتی را در خانه های باصفای آنها بگذرانید.

ردپای تاریخ

سوباتان به جز جاذبه های طبیعی، جاذبه های تاریخی زیادی هم دارد که آن را دیدنی تر می کنند. جاذبه هایی که البته آنقدر از چشم مسئولان میراث فرهنگی دور مانده اند که کم کم رو به نابودی می روند. به این بی توجهی مسئولان باید ناپایداری جمعیتی روستا را هم اضافه کنید تا بدانید چرا در گوشه و کنار روستا می توان رد خشت و استخوان های پوسیده قرن ها پیش را دید. سوباتان همیشه محل گذر كوچ نشینان و مسافرانی بوده است که از گیلان به اردبیل می رفتند و همین مهم ترین دلیل ناپایداری آثار باستانی این شهر به شمار می رود. اگر گذارتان به این روستا بیفتد، می توانید دیواره تخریب شده تپه ای را ببینید كه خاك آن جا به جا فرو ریخته و استخوان هایی كه سال ها در دل آن پنهان شده بوده اند، بیرون افتاده اند. به جز این، سوباتان گورستان های قدیمی دیگری هم دارد که از قرن ها پیش تا کنون در میان راه های خاکی روستا نفس می کشند. اگر از كوههای سوباتان به سمت لیسار سرازیر شوید دهكده های كوچكی را میبینید كه سر راه كوچ روها ساخته شده اند و در مسیر آثار قبرستان های قدیمی زیادی وجود دارد.

قلعه صلصال (سلسال) هم در پایین دست این روستا، یکی از معدود آثار استقراری _ دفاعی منطقه بوده است که در اسفند ماه 81 کشف و بررسی شد. در آن سال فضای داخلی ارگ مركزی قلعه آواربرداری و در جریان كاوش های انجام شده، چهار اتاق متصل به یكدیگر هم شناسایی شد. سفال های لعابدار و بدون لعاب، تنور و سنگ آسیاب و اشیای فلزی (مانند تبر و میخ های آهنی)، دستاوردهای دیگری بودند که باستان شناسان در کاوش خود داشتند.

باستان شناسان معتقدند که قلعه صلصال قدمتی بیشتر از 800 تا 900 سال دارد و سكه های مسی کشف شده در این قلعه هم نشان می دهند که عمر صلصال به دوره اتابكان آذربایجان و دوره سلجوقی می رسد. یعنی تقریبا همزمان با دوره احتمالی ساخت قلعه رودخان.

قلعه صلصال را می توانید در 15 كیلومتری شمال تالش بین جاده تالش _ آستارا بالای تپه ای 80 متری در كنار شهرستان لیسار ببینید.

گروه گردشگری تبیان- رستم زاد