چگونه در مدرسه مان یک کتابخانه خوب داشته باشیم ؟!

قسمت دوم

در قسمت قبل خواندید...

در کل بهتر است قفسه هایی را ویژه کتابخانه و کاربران خود طراحی کنید .

به طور مثال مهد های کودک و پیش دبستانی و دبستان نوعی از طراحی را می طلبد . چون کتاب ها به طور غالب کم حجم و در اندازه های مختلف هستند . پس کتاب ها سبک بوده و در طراحی قفسه دستمان باز تر است و می توانیم از عناصر مختلف برای ساخت قفسه استفاده کنیم. عناصری که زیبا ترند و رنگبندی متنوعی داشته و البته قابلیت اجرای طرح را دارند.

می توانید کتاب ها را بر اساس موضوعشان طبقه بندی کرده و قفسه را متناسب با موضوع ، طراحی کنید .

برای شناخت و انتخاب راحت تر دانش آموزان ، به خصوص پایه دبستان و پیش دبستانی از برچسب های رنگی، برای طبقه بندی موضوعات استفاده کنید. به طور مثال کتاب های با موضوع علوم : سبز، ادبیات : آبی انتخاب کنید و کتاب هایی که زیر مجموعه شده و ریز موضوع دارد را با نوارهای دورنگ مشخص کرده و رنگ ابتدایی که موضوع اصلی را نشان می دهد بزرگ تر و رنگ دوم نوار باریک تری باشد . به طور مثال کتاب های شعر که زیر مجموعه کتاب های ادبیات ات را می توانید با نوار پهن آبی و نوار باریک صورتی نشان دهید . نسبت نوارهای پهن به باریک دو با یک است .

اگر از قفسه های ساده استفاده می کنید ، قفسه ها را متناسب با موضوع رنگ کنید تا شناخت بچه ها از طبقه بندی ساده تر  و آسان تر باشد .

اگر کلاس و محل کتابخانه یکی است از قفسه های ترکیبی ( میز و قفسه ) می توانید استفاده کنید . این قفسه ها بیشتر در مهد کودک ها و پیش دبستانی ها کاربرد دارد. قفسه های دیگری هستند که قفسه های متحرک

(mobile library) نام داشته و متناسب با فضاهای چند منظوره می باشند. این قفسه ها دارای دو یا چند بخش هستند که با لولا به هم متصل می شوند .

دسترسی راحت کودکان به کتاب در آن ها ایجاد علاقه می کند . طراحی بعضی از قفسه ها به نحوی است که کاربر به راحتی نشسته و از کتاب هایی که کنارش است استفاده می کند .

دیوار های کتابخانه را با رنگ های شاد و روشن رنگ آمیزی کنید . رنگ هایی از قبیل صورتی های ملایم کرم ، سبز و در حقیقت روشن ترین رنگ در پالت رنگی شما . در چیدن رنگ ها کنار هم دقت فراوان داشته باشید . فقط از رنگ های سرد یا گرم استفاده نکنید ، ترکیب هر دو طیف رنگی را داشته باشید . اگر شیشه پنجره هایتان رنگی است ، دیوار ها را کرم رنگ کنید ، چون رنگ شیشه ها خود دیوارهایتان را نقش می دهد .

اگر روی دیوار ها را نقش می دهید ، یا از عناصر ریز بهره بگیرید تا به سطح دیوار بافت بدهد و یا از نقوش بزرگی استفاده کنید تا سطح رنگی هر بخش زیاد باشد . دیوار ها را خالی نگذارید و البته از استفاده رنگ سفید بپرهیزید.

تا دانش آموز وارد کتابخانه نشده، هیچ کدام از صحبت های بالا کاربردی ندارد پس برای در ورودی و دیوار های بیرونی کتابخانه نیز طرحی بیندیشید... .

این طرح علاوه بر این که باید نشان دهنده کتابخانه باشد ، باید جذابیت و خلاقیت داشته و بتواند هرکس را از هر جای مدرسه به آن سمت بخواند .

طرح هایی از قبیل یک کتاب باز شده ، باغ کتاب ، کتاب هایی که در امتداد هم هستند و یکی از آن ها درب ورودی است،  می توانند برای این امر مناسب باشند.

بردهایی را در کتابخانه و بیرون از آن منظور کرده .و تبلیغاتی برای کتاب ها داشته باشید.

در بردهای داخل کتابخانه کتاب های جدید را تبلیغ کنید. می توان عکس رنگی از جلد و مختصری درباره محتوای آن را بر برد قرار داد. محل مشخصی برای موضوعات و سرفصل های مختلف قرار داده و کتاب ویژه آن موضوع را معرفی کرد.

بخشی از بردها را بگذارید برای معرفی محصولاتی غیر از کتاب مثل لوح های فشرده ، نرم افزارها و مجلات و .... قرار داده و در دوره زمانی مشخصی آن را به روز کنید.

به روز کردن مطالب برد ها از مهمترین عوامل جذب مخاطب است . باید به چینش مطالب و ترکیب بندی آن ها هم توجه لازم را داشت، در غیر این صورت نه تنها تأثیر مثبت ندارد که خود یک ضد تبلیغ محسوب می شود. اگر قالب اصلی بردها یکسان و در واقع در یک سبک و راستا باشد می تواند چشم مخاطب را خیره کرده و همراه خود ببرد. در ادامه اگر این بردها و تابلوها مطلبی یا نقشی و یا مسیری در یک جهت داشته باشند مخاطب را به سمت کتابخانه راهنمایی می کند.

گاهی می توان برای تبلیغ یک یا چند کتاب از میزهای مطالعه بهره برد . یعنی بخش جالبی از کتاب را روی برگه ای نوشت و روی میز چسباند .( خوب است میزها را با این خصوصیت طراحی کرد تا در مرور زمان و زود دچار استهلاک نشود ). در این صورت زمانی که کاربر از میز استفاده می کند با خواندن بخشی از یک کتاب خوب می تواند در امانت گرفتن آن کتاب از دیگری که فقط اسم کتاب را شنیده ، پیشی گرفته و انگیزه بیشتری داشته باشد. باز هم تاکید می کنم در انتخاب خوب آن بخش از کتاب دقت لازم را داشته باشید و همین طور در به روز کردن آن.

یکی دیگر از راه های جذب بیشتر کاربران به کتابخانه ، تهیه فیش های کوچکی از کتاب های کتابخانه و کتاب های جدید است که آن ها را لای کتابی که به کاربر می دهیم، می گذاریم. این فیش ها می تواند از یک کتاب و یا مجموعه ای از کتاب های کتابخانه باشد که چکیده یا بخشی از آن نوشته شده است. در هر کدام از این فیش ها هر چند به تعداد کمی از کتاب ها اشاره کرده باشد ، اما در مجموع این فیش ها به همه کتاب ها اشاره می کند و در این صورت هر کاربر در خانه این فرصت را دارد تا با تعداد زیادی کتاب آشنا شده و آن هایی را که علاقه مند است انتخاب کند.

یادتان باشد مرحله اول آمدن فرزند ما به کتابخانه است که مرحله سختی است. اما مرحله بعدی که سخت تر است حفظ رابطه دوستانه و مکرر او با کتاب و کتابخانه است. کوچک ترین عناصر بر این موضوع اثر دارد که یکی از مهم ترین آن ها رفتار و رابطه مسئول کتابخانه است. اگر او هم علاوه بر حسن خلق و رفتار خوش، لباسی متناسب با این فضا بپوشد، خود عامل تاثیر گذاری است.

اما یکی از عوامل مهم ، تامین و تهیه کتاب خوب و فرا خور سن مخاطب است. کتاب خوب نه تنها در بازگرداندن مخاطب به کتاب تاثیر دارد ، بلکه فرزند ما را در مسیر یک فرهنگ بزرگ قرار می گیرد. هرچه کتابی که در اختیار  مخاطب قرار می دهیم، از غنای کامل برخوردار بوده و نیز متناسب با سن و سال او باشد ، ما را در رسیدن به هدفمان کمک می کند. اگر فرزند ما چند بار کتابی که راضیش نمی کند بخواند، شاید دیگر سراغ کتاب نرود. پس حواسمان را جمع کنیم و دقت بیشتری داشته باشیم.

در انتها لازم است به نرم افزاری که تبیان برای راه اندازی کتابخانه ها طراحی کرده است اشاره کنیم. این نرم افزار که قابلیت فهرست نویسی، شماره گذاری، وصل کردن اطلاعات به کتابخانه سایت کتابخانه ملی، فهرست بندی اطلاعات کاربران و امانت و تاخیر و جریمه دیرکرد را دارد .

شما هم اگر در تهیه یک کتابخانه خوب تجربه و پیشنهادی دارید و یا راه کاری برای جذب کودکان به کتاب و کتاب خوانی در اختیار ما قرار دهید تا از تجربیاتتان استفاده کنیم .

گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: گروه باران

تنظیم: نوربخش