چگونه در مدرسه مان یک کتابخانه خوب داشته باشیم ؟!
قسمت اول
آیا تا به حال فکر کرده اید که یک کتابخانه خوب دارای چه خصوصیاتی است ؟ آیا کتابخانه ی مدرسه شما کتابخانه ی خوبی است ؟ در یک کتابخانه چه عنصری است که بیش از همه مورد توجه قرار می گیرد ؟
به حتم همه دوستان عزیزی که در کتابخانه ی مدرسه مشغول به فعالیت هستند و یا مطالعه مختصری درباره کتابداری دارند به قدر حاجت می دانند که هر کتاب داری شناسنامه و سرشناسنامه و .... است . در سرشناسنامه که بر صفحه ابتدایی کتاب چاپ شده ،مشخصاتی چون عنوان و پدیدآورنده ، مشخصات نشر ، مشخصات ظاهری ، شابک ، شماره ی کتابخانه ملی و غیره است که کتاب بر اساس آن شناسایی و فهرست بندی می شود .
در ادامه ی فهرست نویسی ، فهرست نویسی تحلیلی را داریم که در آن مشخصات جامع تری از کتاب مانند پدیدآورنده ، ویرایش ، وضعیت نشر و پخش ، مشخصات ظاهری و یادداشت ها که شامل بها ، زبان ترجمه (عنوان اثر به زبان اصلی) ، عنوان های گوناگون ( روی جلد ، پشت جلد ، عطف )، گروه سنی ، خلاصه ی اثر ، واژه نامه ، كتاب نامه ، مندرجات و شماره ی استاندارد (شابك) است.
بعد از آن فهرست نویسی تحلیلی است که اطلاعات بخش دوم کارت فهرست نویسی می شود . این اطلاعات شامل چکیده مطالب، کلید واژه ها، سرعنوان های موضوعی و .... می شود .
شما با در دست داشتن یک نرم افزار ساده ی کتابداری می توانید طبقه بندی و فهرست نویسی را انجام داده و حتی شما را در کار امانت و ذخیره ی اطلاعات کاربران یاری کند . اما آنچه مهم است این نکته است که آیا این اطلاعات برای داشتن یک کتابخانه خوب کافی است ؟!
پاسخ ما منفی است.
در یک کتابخانه ی خوب و موفق مدرسه ، طبقه بندی و فهرست نویسی و حتی کتاب خوب ، عامل موفقیت نیست. آنچه عامل موفقیت محسوب می شود ، ایجاد انگیزه و جذب مخاطب کودک و نوجوان است. وقتی در سنین کودکی کتاب عضو خانه و خانواده ما می شود تا مرگ هم ، هم خانواده ی ما خواهد ماند. پس بیاییم کتابخانه ای بنا کنیم که فرزندانمان را به زندگی با کتاب علاقه مند کند .
بنابراین ابتدا باید به مکانی که به عنوان کتابخانه انتخاب می شود بپردازیم . محل کتابخانه باید از نور و روشنایی لازم برخوردار باشد. بهترین مکان سالن های جنوبی و به اصطلاح رو به قبله است که در زمستان آفتاب گیر و گرم و در تابستان خنک و روشن است. تا حد امکان از پرده برای پوشاندن پنجره ها استفاده نکنید. سعی کنید برای تلطیف نور از شیشه های رنگی یا مات استفاده کنید . هر چند در انتخاب رنگ ها باید دقت لازم را داشت چون رنگ ها و نور های تند در هنگام مطالعه ، فرد را آزار داده و چشم را خسته می کند. این خستگی سر درد و یا خواب آلودگی را در پی خواهد داشت.
اگر از لامپ استفاده می کنید، دو نور سفید و زرد را به کار بگیرید زیرا نور سفید کور رنگی و نور زرد به تنهایی چشم را ضعیف می کند . اگر از سالن بزرگی بهره مند هستید، از نور تمام پنجره ها بهره بگیرید و فضاهای کور و تاریک را با چراغ هایی که نور مستقیم ندارند روشن کنید. تعداد و میزان نور سفید و زرد را یکسان قرار دهید. میزهای مطالعه را نزدیک پنجره ها قرار داده تا کاربران از نور کافی بهره مند شوند. اگر فضای جدایی برای مخزن ندارید ، قفسه های کتاب را پشت به دیوارها گذاشته یا با آن ها فضای بزرگتان را پارتیشن بندی کرده و از بخش های مختلفی برخوردار شوید. البته حواستان به نورها و سایه های ایجاد شده توسط قفسه ها با شد. می توانید قفسه های میانی ( که برای پارتیشن بندی استفاده شده ) را کوتاه و هم طراز با پشتی صندلی ها انتخاب کرده یا از قفساتی استفاده کنید که ترکیبی از قفسه و صندلی هستند تا کاربر رو به نور مطالعه کرده و قفسه برای او ایجاد مشکل نکند .
هرچه سالن مطالعه از اماکن شلوغ و پر سر و صدا دور تر باشد بهتر است. اما در هر حال باید پنجره ها دو جداره و دیوارها آکوستیک باشد تا از ورود سر وصدا جلوگیری کند.
سقف کتابخانه باید بلند باشد تا هم فاصله نور تا صفحه کتاب مناسب باشد و نود تلطیف شود و هم تهویه هوا به خوبی انجام شود . البته بلندی سقف در کم شدن ازدحام صدا هم تاثیر بسزایی دارد .
اگر کتابخانه ای در مدرسه (دبستان ) یا مهد کودک دارید و بچه ها خودشان کتاب را برمی دارند ، از قفسه هایی استفاده کنید که کاربر بتواند از بالاترین قفسه کتاب برداشته و به مشقت نیفتد . ابزارهایی نیز هست که ویژه مهدها طراحی شده تا کودکان بتوانند از طبقه های بالای کتابخانه استفاده کنند.
ادامه دارد...
گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: گروه باران
تنظیم: نوربخش
