تبیان، دستیار زندگی
در طرح مدرسه‌ی ما با همیاری مدارس و مربیان برجسته‌ی منطقه تلاش می‌شود دستچینی از بهترین دانش آموزان و مربیان و امكانات در كنار گلچینی از بهترین طرح‌ها و برنامه‌ها و روش‌های تدریس و فعالیتهای پرورشی موجود در منطقه كنار هم قرار گیرند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پرونده‌ای برای یك ابتكار

مدرسه ما

مدرسه‌ ما، كاری مضاعف !

این روزها به همت آموزش و پرورش منطقه یك تهران ( شمیران ) طرحی با عنوان ( مدرسه‌ی ما ) در حال اجرا است كه می‌كوشد فارغ از افزونی‌ها و كاستی‌های محیط فیزیكی آموزش، روندی استاندارد شده در حوزه‌ی روش نامه‌های آموزشی و پرورشی ایجاد نماید.

در طرح مدرسه‌ی ما با همیاری مدارس و مربیان برجسته‌ی منطقه تلاش می‌شود دستچینی از بهترین دانش آموزان و مربیان و امكانات در كنار گلچینی از بهترین طرح‌ها و برنامه‌ها و روش‌های تدریس و فعالیت های پرورشی موجود در منطقه كنار هم قرار گیرند و نمایی از مدرسه‌ی ایده آل را برای استفاده‌ی مدیران و مربیان و اولیا در ویترین سازمان آموزش و پرورش قرار دهند.

كار طاقت فرسایی كه برای برگزاری كارگروه‌های مختلف در دوره‌ای طولانی انجام شده، بعد از جمع آوری نظرات و تجربیات موجود در منطقه و جمع بندی آن ها در قالب شمایی كلی به عنوان ماده‌ی اولیه در اختیار كارگروه های دیگری كه تهیه‌ی طرح و برنامه را بر عهده داشته‌اند قرار گرفته و پس از تدوین راهبردهای اساسی و اجرایی در  چهارچوب نظام آموزشی موجود كشور به نحوی كه بتواند بهره‌وری مضاعف از امكانات و استعدادها را مقدور نماید، با یاری جستن از سازمان تجهیز و نوسازی مدارس برای تأمین ابزار و سخت‌ افزارهای مورد نیاز، و دعوت از مدیران و مربیان و دانش آموزان نمونه‌ی منطقه در هر حوزه‌ای، به ظهور و بروز رسیده و مدرسه‌ای نمادین را هر چند كوچك و برای دوره‌ای كوتاه در گوشه‌ای از بزرگترین شهر خاور میانه‌ای ایجاد نموده است.

طرح مدرسه‌ی ما كه می‌خواهد الگویی برای یك قدم جلوتر رفتن همه‌ی اهالی آموزشی و پرورشی یك منطقه با هم باشد به هر روی و با تمام كم و زیادهای طراحی و اجرایش تلاشی فرخنده برای بیرون آمدن از ركودها و رخوت‌ها و همتی مضاعف برای كاری مضاعف است كه شایسته‌ی تقدیر دیده می‌شود.

مدرسه‌های ما، سنتی پوینده

قدمت مدرسه‌های الگو در فرهنگ شیعه میراثی جهانی به شمار می‌رود كه به سیزده قرن پیش باز می‌گردد، یكصد و چهارده سال پس از هجرت پیامبر اسلام(ص) كه مبدأ تاریخ مسلمانان به شمار می‌رود، امام صادق(ع) با تشخیص صحیح نیازهای روز افزون علمی و آموزش آن دوران اولین مدرسه‌ی مدل را در شرایطی بنیاد نهاد كه تاریكی جهل و علم ستیزی و سوزاندن كتاب های علمی و محاكمه‌ی دانشمندان و تعطیلی آموزش با هدایت كلیسای قرون وسطی بخش بزرگی از جهان را در برگرفته بود.

درس

مدرسه‌ی نمونه‌ی امام صادق(ع) نه تنها جایی برای تربیت پیروان بلكه فضایی علمی و تحقیقاتی و مباحثاتی بود كه به پیروان آرای مختلف و گاهاً متضاد با خود فرصت رشد و روشمندی داد تا جایی كه به گواه تاریخ و كتب مرجع مبدعان و رهروان تمام شاخه‌های اصلی اهل سنت نیز افتخار خود را در شاگردی آن مكتب و استفاده از مبانی علمی و آموزشی آن می‌دانند.

در طول 34 سال هزاران مربی و مدرس و دانشمند و نویسنده تربیت شدند كه هر كدام خود كتابها نوشته و مدرسه‌های متعدد و مكاتب علمی را تأسیس نمودند و جغرافیای مدرسه‌ی الگو را از شرق تا غرب عالم به نحوی گستراندند كه در طول تاریخ تا امروز باقیمانده است.

هر چند ایرانیان به اقتضای استعداد و علم دوستی و سخت كوشی پیش قراولان این نهضت بودند كه هزاران استاد برجسته را به اقصای عالم روانه ساختند و كتابهای بی شمار نوشتند و مدارس و كتابخانه‌های بسیاری را از اروپای شرقی تا چین بنیاد نهادند اما هم زمان با فرا رسیدن دوران رنسانس در اروپا، روی كار آمدن حكومت‌های خودكامه و استبدادی در مشرق زمین و دور شدن از روح آزاد اندیشانه‌ی اسلام دامن ما را هم گرفت و در ركودی روز افزون ایستادیم و نظاره گر پیشرفت دنیای غرب بر پایه‌های گرته‌برداری شده از فرهنگ غنی خودمان شدیم و تنها به افتخارات گذشتگانمان بسنده نمودیم.

كتاب های آداب المعلمین و المتعلمین كه از سال های دور در نظام آموزش سنتی حوزه‌های علمیه به عنوان مقدمات تدریس می‌شده‌اند به راحتی نشان دهنده‌ی این امر هستند كه نظام آموزشی ما قبل از رنسانس به سطحی از شعور روانشناسنانه و جامعه شناسانه در حوزه‌ی علوم آموزشی و تربیتی دست یافته بوده است كه استانداردهای تألیفی آن دوران بسیار شبیه همان چیزهایی است كه در قرن بیستم میلادی به همت ترجمه دوباره از غرب وارد كردیم، اما سالهای سال این چراغ به جز كور سویی در مدارسی علمیه نداشت و اگر هم روزی امیر كبیری پیدا شد تا مدرسه‌ی الگویی را در زیر نام مدرسه‌ی دارالفنون تأسیس نماید دورانش به اقتضای حاكمیت استبدادی و رشد چاپلوسان سلطان در تمام زوایای قدرت به طول نیانجامید و همان مدل وارداتی از بلژیك و فرانسه هم عقیم ماند تا به زمره‌ی مدارس بپویوندد كه در دوران پهلوی ابزار مقدماتی تشكیل دهكده‌ی مورد نظر آرای آبایی پروفسور مك لوهان بودند.

کتاب

انسداد مسیرهای آزاد اندیشانه در دوران پهلوی در تضاد با روح تعالی جوی ایران شیعه و ایرانیان با ریشه بود بنابراین وقتی حاج شیخ عباسعلی مجتهد سبزواری معروف به شیخ اسلامی در بازگشت خود از نجف اشرف سفری به هند نمود و در آن جا با مدرسه الواعظین كه به دست روحانی ایرانی الاصل ( نجم العلماء ) تأسیس شده و در آن فارسی و عربی و انگلیسی در كنار هم و علوم جدید و علوم دینیه به موازات یكدیگر تدریس می‌شدند را یافت تفكر تولد دوباره‌ی مدرسه‌ی الگو حتی در خفقان دوران پهلوی نیز عقیم نماند.

در سال 1322 به همت شیخ اسلامی و با حمایت حوزه‌های علمیه و خیرین و مؤمنان تهرانی مؤسسه خیریه جامعه‌ی تعلیمات اسلامی تأسیس شد و كوشید با راه اندازی مدارسی زنجیره‌ای استعدادهای درخشان را در خانواده‌های مسلمان شناسایی و در كنار آموزش علوم جدید از دبستان تا دبیرستان با استفاده از بهترین امكانات و مربیان آن ها را مورد حمایت مادی، علمی، تربیتی قرار داده و با آموزش‌های اخلاقی و دینی پرورش دهد، اولین مولود جامعه‌ی تعلیمات اسلامی مدرسه‌ای به نام جعفری اسلامی در منطقه آب سردار تهران بود كه به زودی نسل‌های فارغ التحصیلان آن به فعالان دانشجویی دوران خود و مردان تأثیر گذار آینده‌ی كشور تبدیل شدند اما تأسیس مدارس الگوی اسلامی در این جا متوقف نشد و از همین زمره مدارس كمال و علوی و مفید، ده ها نسل از آموزش كشور را تحت الشعاع فعالیت خود قرار دادند، در همین دوران ورود مدارس خارجی به كشورمان ( از قبیل مدرسه‌ی ایران و آلمان، مدرسه‌ی فرانسوی تهران، مؤسسه‌ی ایران و امریكا و . . . ) رقابتی نابرابر را آغاز نمود كه تا پیروزی انقلاب ادامه یافت اما به اذعان همگان و به شهادت آمار قبولی دانشگاه‌ها، همواره مدارس الگوی اسلامی از برتری در این رقابت برخوردار بودند.

با پیروزی انقلاب اسلامی و روی كار آمدن شخصیت های علمی اسلامی كه علاوه بر این وجه دارای پیشینه‌ی تعلیم و تربیتی بودند همچون شهید آیت ا... دكتر بهشتی، شهید رجایی، شهید باهنر، شهید چمران و دهها شخصیت رنج كشیده و دلسوز دیگر نظام آموزشی ایران زمین مورد بازنگری جدی قرار گرفت و افق های دور دستی برای رشد آموزش و پرورش ترسیم گردید كه از نقاط درخشان آن افزوده شدن بخش امور تربیتی و اصلاح كتب درسی و ایجاد بخش های پژوهشی در حوزه‌ی علوم تربیتی در وزارت آموزش و پرورش و ... بودند اما سال های سخت و پر حادثه‌ای در دوران جنگ و پس از آن به انقلاب تحمیل شد و كوتاهی و كم كاری برخی از متولیان باعث گردید آرمان بلند تبدیل ایران عزیز به مدرسه‌ی الگویی بزرگ به نتیجه نرسد.

در میان تمام نارسایی‌های موجود حوزه‌ی آموزش و پرورش همچنان مدارس الگوی اسلامی كه برخی از آنان بیش از شصت سال از عمرشان می‌گذرد و بارها بر اساس نیاز روز، روز آمد شده و دستخوش تغییرات گردیده‌اند و یا مدارس نمونه‌ی‌ دیگر كه بر اساس همان تفكر تشكیل شده و پا گرفته‌اند نقاط درخشانی برای آبروی آموزش و پرورش كشور هستند كه در بسیاری از موارد قابل قیاس با آن چه در نظام عمومی تعلیم و تربیت دیده می شود نیستند.

مدرسه ما

بدون شك تأسیس مدارس الگوی منطقه‌ای قدمی برای فراگیر كردن دستاوردهای مدارس الگو و امتداد دادن مزایای آن ها به مدارس عادی كشور است كه با دسترس نمودن امكانات مطلوب نرم افزاری آموزشی برای تمام فرزندان ایران موجبات تحقق عدالت اجتماعی در حوزه آموزش و رشد و توسعه‌ی فردای میهن عزیزمان را فراهم می‌آورد، به شرطی كه از شعار زدگی و تلاش برای تولید آمار و گزارش‌هایی كه تنها برای تشویق مدیران مفید باشند و جزم اندیشی و ابزار گرایی كه از رشد خلاقیت مربیان خواهد كاست پرهیز نماییم.

گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: گروه باران

تنظیم: نوربخش