تبیان، دستیار زندگی
ایران کشوری کوهستانی است . اما متأسفانه کشور ما هنوز دارای یک مرکز امداد ونجات کوهستانی نیست . بهمن از پرمخاطره ترین حوادث کوهستان است . شناخت بهمن و راههای پیشگیری ، مقابله و احیاناً گریز از بهمن ، به خصوص برای ساکنین مناط...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شناخت بهمن و ایمنی در کوهستان

ایران کشوری کوهستانی است . اما متأسفانه کشور ما هنوز دارای یک مرکز امداد ونجات کوهستانی نیست . بهمن از پرمخاطره ترین حوادث کوهستان است . شناخت بهمن و راههای پیشگیری ، مقابله و احیاناً گریز از بهمن ، به خصوص برای ساکنین مناطق کوهستانی و کوهنوردان ضروری است. افراد محلی یا کوهنوردان به هر دلیل که در زمستان به کوهستان می روند، باید به خاطر داشته باشند که بهمن، هیچگاه راه خود را برای آنکه ما در مسیر آن هستیم تغییر نمی دهد ، بلکه این ایشان باید تغییر مسیر خود و با آسایش خیال به فعالیت خود را در کوه ادامه دهند. بهمن به معنای توده ای برف است که در اثر نیروی خود به سمت پایین حرکت می کند . هنگامی که روی سطحی شیب دار، مقدارزیادی برف جمع شود ، عاملی فیزیکی مانند حرکت انسان، صوت ، گرما و... باعث حرکت برف و به وجود آمدن بهمن می گردد.بهمن هایی در تاریخ ثبت شده اند که کیلومترها طی مسیر کرده اند . اما بسیار پیش آمده که به وسیله بهمنی که حتی زیر 100 متر حرکت کرده، جان کوهنوردان گرفته شده است.

بهمن ها بر دو نوعند :

بهمن پودری ؛ از یک نقطه یا سطح کوچکی آغاز شده ، حرکت می کند و طی مسیر خود برفهای سر راه را با خود به پایین می برد . برف تشکیل دهنده بهمن پودری، برف غیر متراکمی است که چسبندگی بین دانه های پودری شکل آن اندک است . این بهمن زمانی شروع به حرکت می کند که شیب آنقدر زیاد باشد که اجازه چسبندگی به دانه های برف ندهد . این نوع بهمن قدرت تخریبی چندانی ندارد ، اما کسی که در این بهمن گرفتار شود، ممکن است در اثر خفگی جان خود را از دست دهد.

نوع دیگری از بهمن، بهمن تخته ای است . این نوع بهمن زمانی رخ می دهد که توده بزرگی از برف با چسبندگی زیاد شکسته می شود و به سمت پایین حرکت می کند . در این نوع بهمن ، همواره خط شکسته شدنش که به آن " تاج بهمن " می گویند، قابل رویت است .

این بهمن ها می توانند نرم و یا سفت باشد . در بهمن های تخته ای سفت ، پیش از آن که فرد دراثر خفگی جان بسپارد، ممکن است در اثر ضربه سخت آن دچار شکستگی های گوناگون و یا ضربه مغزی  گردد. یک کوهنورد، برای آشنایی دقیق با بهمن لازم است درباره نوع برف، زمان بارش ، حجم برف ، وضعیت سطح زمین، ناهمواری های مسیر ، درجه شیب، وضعیت هوا، چگونگی وزش باد و درجه حرارت محیط شناخت کافی داشته باشد . لازم به ذکر است ، هر کدام ازنکات ذکر شده ، ساعت ها بحث و بررسی را می طلبد ، که از حوصله این مطلب خارج است . ولی به عنوان یک نکته اساسی تأکید می نماییم ؛ مسیرهای متعارف صعود تابستانی، الزاماً مسیرهای ایمنی برای زمستان نمی باشند. کوهنوردان جوان باید توجه کنند، حتی الامکان در زمستان از ورود به دره ها پرهیز نمایند . معمولا مسیرهای صعود زمستانی از طریق یالها انجام می شود. بهمن ، غیر از دره ها بر روی شیب ها و سینه کش های زیر یال ها نیز، امکان وقوع دارد. عموماً در شیب های محدب امکان ریزش بهمن بیشتراست . اغلب بهمن ها در شیب های بین ْ30 تا ْ45 اتفاق می افتد . هر چند که خط الراس ها به ویژه اگر عریض باشند ، راه های مطمئن عبوری هستند ، اما احتمال تشکیل نقاب برفی بر روی خط الراس به ویژه خط الراس های باریک زیاد است . نقاب ها توده های برفی آویزان و ناپایداری هستند که در اثر وزیدن باد به وجود می آیند. عموماً جهت وزش باد در کوهستان ثابت است و حرکت برف از یک سمت به سمت دیگر و در جهت باد نقاب تشکیل می شود . چه بسا این نقاب ها از دید کسانی که بر روی خط الراس در گذرند، پنهان باشد . لذا کوهنوردان باید دقت زیادی کرده  و حتی الامکان از سمت بادگیر خط الراس حرکت نمایند . ضمناً ممکن است نقاب در اثر وزن و یا گرمی هوا، خود به خود بشکند و در زیر خود بهمن به وجود آورد، لذا کوهنوردان باید از حرکت در زیر نقاب ها جداً پرهیز نمایند.

پرستو ابریشمی