تبیان، دستیار زندگی
خداوند متعال به موسی (علیه السلام) می فرماید: ای پسر عمران دروغ می گوید کسی که گمان می کند مرا دوست دارد ولی هنگام شب، تا صبح می خوابد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هر شب شب قدر است اگر قدر بدانی

از شیعیان ما نیست

برگرفته از کتاب آداب الطلاب

خداوند متعال به موسی (علیه السلام) می فرماید: ای پسر عمران دروغ می گوید کسی که گمان می کند مرا دوست دارد ولی هنگام شب، تا صبح می خوابد.

سپس فرمود: آیا دوست خواستار خلوت کردن با دوست خود نیست؟ ای پسر عمران، من از دوستان خود با خبرم. چون شب بر آنان وارد شود، دیده دل هایشان به سوی من نگران است، و عقاب کیفر من پیش چشمشان نمودار است و با من از راه مشاهده و حضور سخن می گویند. ای پسر عمران، از دل خود خشوع، از بدن خود فروتنی، و از چشم خود اشک، در تاریکی های شب، برای من بفرست، که در این حالات مرا به خود نزدیک خواهی یافت.

گویند شبی که امام خمینی (ره) از تبعید، بعد از چند سال دوری از وطن، با هواپیما به تهران بر می گشتند در طبقه دوم هواپیما نماز شب خواندند و مثل همیشه در نماز گریه کردند و سپس نماز صبح را هم خواندند، آن گاه سر را روی صندلی هواپیما گذاشتند و خوابیدند.

امام صادق (علیه السلام) فرموده اند: لَیس مِن شیعَتِنا مَن لَم یُصَلِّ صَلاةَ اللَّیل؛ کسی که نماز شب نمی خواند از شیعیان ما نیست.

آقای اشراقی (ره) که بعد از نمازِ آیت الله العظمی بروجردی منبر می رفتند، روزی فرمودند: پدرم، مرحوم ارباب، شبی در ماه مبارک رمضان در نجف اشرف به حرم حضرت امیر (علیه السلام) می روند و می بینند اشخاصی نماز شب را خوانده، در قنوت نماز وتر مشغول دعای ابوحمزه ثمالی (ره) (از حفظ) هستند، وقتی آن ها را شمرده بودند هفتاد نفر بوده اند.

استاد ما حاج شیخ علی اکبر برهان(ره) فرمودند یکی از اولیاء خدا که هر شب دعای کمیل می خواند، گفته بود این حسرت بر دلم ماند که یک شب دعای کمیل را تا آخر بخوانم (آن چنان حالی داشته که نمی توانسته دعا را ادامه دهد)؛ حال دوستان خدا چنین است. اگر شما هم می خواهید با خدا دوست شوید، نماز شب بخوانید.

حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرموده اند: خداوند متعال حضرت ابراهیم (علیه السلام) را به دوستی نگرفت مگر به خاطر اطعام و نماز خواندن او در شب، در حالی که مردم خواب بودند.

اگر خواب بودی و خروسی صدا کرد و بیدار شدی به خروس فحش مده، می دانی چه می گوید؟ می گوید: «أذکُرُواللّه یا غافِلُون»؛ ای غافل ها بلند شوید و به یاد خدا باشید.

دانی که چه گویدت خروس سحری؟

یعنی که شبی گذشت و تو بی خبری

حاج شیخ عباس قمی (ره) در حاشیه کتاب مفاتیح الجنان، روایتی از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده اند که حضرت فرمودند: نیست بنده ای مگر این که بیدار می شود در هر شب یک یا دو یا چند مرتبه پس اگر برخاست که برخاست، وگرنه شیطان، پاهای خود را می گشاید، پس بول می کند در گوش او. آیا کسی را که برای نماز شب، برنخاسته است نمی بیند که صبح که بر می خیزد گران و سنگین و کسل است؟

پس اگر نماز شب قضا شود شیطان در صورت او بول می کند، حالا دیگر نمی گویم اگر نماز صبحش قضا شود شیطان چه می کند.

مگر چه قدر می خواهی بخوابی؟ استاد ما حضرت آیت الله حاج شیخ علی اکبر برهان (ره) می فرمودند: آن قدر در قبر بخوابیم که استخوان هایمان بپوسد[یعنی فرصت برای خوابیدن زیاد است]. یک شب هم بلند شو ببین چه خبر است.

حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرمایند: وقتی بنده ای از خواب شیرینش و از رختخوابش برخیزد در حالی که خواب آلود است، برای این که به سبب نماز شبش می خواهد که خداوند را راضی کند، خداوند متعال به سبب آن بنده بر ملائکه مباهات می کند و می گوید: این بنده مرا می بینید که از جایش بلند شده و خواب شیرینش را ترک کرده تا کاری را انجام دهد که بر او واجب نکرده ام؟ شاهد باشید که من او را آمرزیدم.

از فرزندان شیخ عباس قمی (ره) نقل شده که می گفتند ما شب ها از صدای گریه پدرمان از خواب می پریدیم. آیت الله شیخ علی اکبر نهاوندی (ره) با این که سنشان زیاد بود، با آن حال، دو ساعت مانده به اذان صبح در حرم امام رضا(علیه السلام) مشغول نماز شب و مناجات بودند. بعضی بزرگان چهار رکعت از نافله شب را به صورت نماز حضرت جعفر طیار (ره) می خواندند و بعضی از اولیاء خدا یک سال شب ها را به عبادت مشغول بودند تا این که شب قدر را درک کنند. هر شب، شب قدر است اگر قدر بدانی.

از خدا بخواهید به شما لذت مناجات بدهد. شبی نماز شب شهید ثانی قضا شد، ایشان از خواب بیدار شدند و گریه کردند و ناراحت شدند و گفتند: خدایا مگر من چه کرده بودم که از این توفیق باز ماندم؟

اما این که چرا برای نماز شب خواب می مانیم؛ یکی از علل آن گناه است. امام باقر (علیه السلام) فرمودند: شخصی نزد حضرت علی (علیه السلام) آمد و عرض کرد که من از نماز شب محروم شده ام، حضرت به او فرمودند: گناهانت تو را اسیر کرده است.

استاد ما حاج شیخ علی اکبر برهان (ره) فرمودند: یک کارگر، صبح تا ظهر کار می کند، ظهر چند دقیقه سرش را می گذارد زمین، خستگی او رفع می شود، دوباره تا شب کار می کند. ما ساعت ها می خوابیم ولی باز حوصله و توانِ برخاستن نداریم، علتش این است که گناه، ما را خسته کرده است و نمی توانیم برای نماز شب بلند شویم

امام صادق(علیه السلام) فرموده اند: آدمی گاهی یک دروغ می گوید، پس به سبب آن از نماز شب محروم می شود، وقتی از نماز شب محروم شد از روزی هم محروم می شود.

گاهی هم خداوند متعال برای این که انسان تکبر نکند و مغرور نگردد، نمی گذارد بیدار شود ولی این مسأله، از یکی دو شب بیشتر نیست.

استاد ما حاج شیخ علی اکبر برهان (ره) فرمودند: شبی به مهمانی رفتم، شام خوردیم، بعد تشک انداختند که بخوابیم. رفتم در رختخواب، دیدم به حدی تشک نرم است که در تشک گم می شوم بلند شدم گفتم بابا! من می خواهم سحر بلند شوم، این تشک را جمع کنید. بله اگر غذای چرب بخورید، یا جای گرمی بخوابید، این هم نمی گذارد بلند شوید، خواب زیاد هم خواب می آورد. شب، غذا کم و سبک بخورید تا سحر حال داشته باشید. نافله صبح را هم سعی کنید که ترک نکنید و اگر می توانید همه نوافل را بخوانید.

اهل سنت مقید به نافله هستند، مبادا ما از آن ها عقب باشیم. آیت الله العظمی سیداحمد خوانساری (ره) تا آخر عمر نوافل را ایستاده به جای می آوردند. پیرمردی در حرم امام رضا(علیه السلام) بود که حدود 100 سال عمر داشت ولی نسبت به نوافلش مقید بود و ایستاده هم می خواند.

در ارشادالقلوب آمده است که حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند: خداوند متعال می فرماید پیوسته بنده من به سبب نوافل به من نزدیک می شود در حالی که خالص برای من است تا این که او را دوست می دارم، پس هنگامی که او را دوست داشتم گوش او می شوم که با آن می شنود و چشم او می شوم که با آن می بیند و دست او می شوم که با آن انتقام می گیرد و اگر از من حاجتی بخواهد به او می دهم و اگر از چیزی به من پناه آورد، او را پناه می دهم.


پی نوشت ها:

بحار الانوار، ج 74، ص 383 و ج 87، ص 144.

بحارالانوار، ج 87، ص 156.

بحارالانوار، ج 83، ص 127 و ج 87، ص 146.

بحارالانوار، ج 87، ص 146.

فَاضرِبْه بِالنُّعاسِ اللیلة و اللَّیلَتَیْن؛ اصول کافی، ج 3، ص 100.

تهیه و تنظیم: محمد حسین امین - گروه حوزه علمیه تبیان