نوجوانی و علاقه به مد

آسیب شناسی الگوهای رفتاری در نوجوانی

پرونده روی میز نشان می داد كه فاطمه دختر 15 ساله ای است كه در كلاس اول دبیرستان مشغول به تحصیل است  در باز شد و دختری جوان با روپوشی نسبتأ تنگ و كوتاه با شالی كه فقط قسمت وسط موهایش را پوشانده و موهایی به اصطلاح سیخ سیخی ،كفشهای اسپرت و ورزشی و كوله پشتی روی دوشش با خانمی چادری وارد اتاق شدند . آنها با فاصله از هم نشستند . از آنها خواستم كه علت مراجعه خود را توضیح دهند .مادر شروع به صحبت كرد كه مدتی است با دخترش دچار مشكل شده اند . توضیح دارد كه تا سوم راهنمایی دختری بسیار سر به زیر بود و شئونات خانواده را رعایت می كرد تا آنموقع در شهرستانی زندگی می كردند . دختر مثل سایر دختران پوشش مناسبی داشت از نظر تحصیلی هم بسیار موفق بود او گفت حدود 2 سال است كه به تهران آمدیم و در این منطقه ساكن شدیم .

سال اول دبیرستان فاطمه را در یك مدرسه غیر انتفاعی ثبت نام كردیم واز همان موقع مشكلات ما شروع شد . اوایل سال وقتی فاطمه از مدرسه بر می گشت بسیار عصبی بود با ما كمتر صحبت می كرد با خواهر و برادرش سر ناسازگاری داشت و بعد از مدتی به من اعتراض كرد كه دوست ندارم مرا به مدرسه ببرید . من دیگر بزرگ شده ام بچه ها مسخره ام می كنند كه چرا مادرت ترا به مدرسه می آورد می خواهم خودم بروم . علیرغم مخالفت های پدر مجبور شدم به او اجازه دهم كه تنها به مدرسه برود ولی دلم طاقت نیاورد و چند بار دورا دور مراقبش بودم می دیدم كه نزدیك مدرسه كه میرسد چادرش را در آورده در كیفش می گذارد ، موضوع را با او در میان گذاشتم كه چرا اینكاررا می كنی گفت تنها دختر چادری در مدرسه من هستم . بچه ها مرا تحویل نمی گیرند و با دیده حقارت به من نگاه می كنند. از طرفی مبلغ قبض تلفن بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافت و این موضوع موجب اعتراض شدید پدرش شد . از طرف دیگر پس از مراجعه به مدرسه و جویا شدن وضع تحصیلی او متوجه شدیم كه افت شدیدی كرده و سال اول دبیرستان را با نمرات بسیار پایینی پشت سر گذاشت .

از امسال هم از نظر وضع ظاهری همانطور كه می بینید  تغییرات شدیدی در خودش ایجاد كرده كه پدرش مرتب  مرا سرزنش می كند. و در خانه بخاطر فاطمه با همسرم مرتب جر و بحث داریم . نمی دانم چه كنم از یك طرف افت تحصیلی فاطمه ، از یك طرف تغییرات ظاهری كه در او ایجاد شده كه به هیچ وجه در شأن خانواده ما نیست ، درگیری مستمر با فاطمه بخاطر شكل و قیافه ای كه برای خودش درست می كند نمی دانم با او چه كنم .از مادر خواستم كه چند دقیقه ای بیرون اتاق باشد تا به تنهایی با فاطمه صحبت كنم . بعد از اینكه مادر از اتاق خارج شد دختر یك نفس بلندی حاكی از عصبانیت كشید .

گفتم خوب حالا تو بگو جریان از چه قرار است . او گفت مادرم فكر می كند هنوز در آن شهر كوچك زندگی می كنیم او مرا درك نمی كند . من دوست ندارم انگشت نمای دیگران باشم تا موقعی كه چادر داشتم مجبور بودم تنها در گوشه ای از كلاس بمانم با هیچ كس نمی توانستم صحبت كنم احساس بدی داشتم افسرده شده بودم . برای درس تمركز نداشتم . دوست نداشتم تنها بمانم ، می خواستم مرا تحویل بگیرند احساس تنهایی شدیدی داشتم . این بود كه تصمیم گرفتم چادر را كنار بگذارم . دوست داشتم مثل بقیه بچه ها زیبا و امروزی باشم مثل آنها لباس بپوشم موهایم را مثل آنها آرایش كنم با این تغییرات كما كم جذب بچه ها شدم . كما كم حرفی برای گفتن داشتم و ارتباطاتم با دوستانم قویتر شد و از تنهایی در آمدم شبها كه خانه می آمدم ارتباط تلفنی خود را با دوستانم حفظ كردم ، در مدرسه احساس راحتی می كردم ولی در خانه اوضاع بر عكس شده بود و مرتب سر من در خانه جنجال به پا بود همین موضوع باعث شد كه من بیشتر بطرف دوستانم كشیده شوم و برای فرار از این تنش ها وقتی به خانه می رسیدم ترجیح می دادم كه به اتاقم بروم و كمتر بیرون بیایم. محیط خانه ما پر تنش شده احساس راحتی نمی كنم . از اینكه باعث دعوای آنها می شوم ناراحتم .

نوجوانان چگونه بر یكدیگر تأ ثیر می گذارند ؟

یكی از ویژگیهای سنین نوجوانی ، كاهش مدت زمانی است كه نوجوان با خانواده اش می گذراند . در پژوهشی كه در خصوص گذران اوقات فراغت صورت گرفته نشان می دهد كه نوجوانان در سال آخر دبیرستان فقط 14 درصد از اوقات بیكاری خود را با خانواده خویش می گذرانند این قطع ارتباط لزومأ معلول اشكال در روابط خانوادگی نیست بلكه معلول نیروهای تأثیر گذار بیرون از خانواده دسترسی پیدا كردن به ماشین و حق بیرون ماندن از خانه است . همسالان در تلاش نوجوانان جهت استقلال پیدا كردن به آنان كمك می كنند و نقش یك دوست فهیم را برای آنها بازی می كنند . چون همسالان نوجوان نیز تحت همان فشارها و استرس ها هستند ، فرض را بر این می گذارند كه درد آنها را می فهمند . نوجوانان غالبأ به توصیه های دوستان خود روی می آورند و از آنان آرامش می خواهند دوستان غالبأ به نوجوانان در كسب مهارتهای اجتماعی و هویت كمك می كنند . گروه همسالان به نوجوانان اجازه می دهند بر اساس معیارهای گروه به ارزیابی اعمال خود بپردازند .وقتی نوجوانان از لحاظ هیجانی خود مختارتر می شوند و از پدر و مادرشان كمتر بت می سازند ، وابستگی كمتری به والدین خود پیدا می كنند و به همسالان خود بیشتر متكی می شوند . این جریان با افزایش آسیب پذیری در برابر نفوذ همسالان همراه می شود . هر كسی متناسب با نیازها ، شخصیت و علایق خودش ، دوستان خود را انتخاب می كند .

نوجوانانی كه ناراحتیها را درونی می كنند یعنی به شدت افسرده و مضطرب هستند دوستانی را انتخاب می كنند كه مثل آنها ناراحتیهای درونی دارند . والدین غالبأ نگران شدت همرنگی فرزندان خود با همسالان شان هستند . اگر خواسته پدر و مادر نوجوان یك چیز باشد و خواسته گروه همسالان چیز دیگری ، نوجوان چه كار خواهد كرد؟ بستگی دارد . همسالان و والدین برای نوجوانان در زمینه های مختلف حكم راهنماهای قابل را دارند . گروه همسالان در زمینه های سطحی و اجتماعی مثل مد و احساسات مرتبط با مدرسه مطلع ترند . نوجوانان در رابطه با موضوعات اجتماعی جزیی و روز مره ای چون مد و لباس ، موسیقی و گذران اوقات فراغت خصوصأ در مقطع دبیرستان بیشتر تابع نظر همسالان خود هستند اما در مورد ارزشهای عمیق خانوادگی ، تحصیلی و مالی معمولأ به پدر و مادرشان رجوع می كنند . البته اگر رابطه خوبی با آنان داشته باشند . نوجوانان به تدریج كه بزرگتر می شوند به نظر صاحب نظران هر زمینه رجوع می كنند . پس اشتباه است كه فكر می كنیم نوجوانان بین والدین و همسالان خویش گیر می كنند و خودشان هیچ نظری ندارند . تصمیمات نوجوانان غالبأ معرف این است كه نوجوانان قوه قضاوت مستقل و معقولی دارند . روابط همسالان تحت تأثیر روابط خانوادگی است . نوجوانان خود مختار از خانواده هایی بیرون می آیند كه روشهای اقتداری بر آنها حاكم بوده است . كودكانی هم كه در خانواده های كم توجه و بسیار كنترل كننده یا سهل گیر بزرگ شده اند به نوجوانانی تبدیل می شوند كه به همسالان خویش گرایش دارند.

لذا در این زمینه نیاز سنجی از اهمیت بالایی برخوردار است اگر نیاز او را به دوست درک کنیم و انکار نکنیم و او را در انتخاب دوست یاری کنیم می توانیم مطمئن باشیم که نوجوان ما با گذران وقت  در کنار آنها هم به برطرف کردن نیاز پرداخته و هم به بازآموزی مهارت های جدید منجر شده است. علاوه بر آن باید اقدامی کرد تا نوجوان بتواند در کنار خانواده برنامه های جذاب داشته باشد . به این طریق از خانواده گریزان نشده و کمتر تمایل دارد تا زمان بیشتری را به دوستان خود متعلق سازد .

شما می توانید با مطالعه کتاب " هویت در نوجوانی " در کتابخانه تبیان اطلاعات خود را درزمینه نوجوانی افزایش دهید.

مقالات مرتبط

دخترا! با ورزش آشتی کنید

راز های خصوصی در نوجوانی

سکوت ممنوع

یکی تو بگو یکی من

وقتی فرزندم سیگار می کشد

آغازی با یک نگاه و لبخند

مچ گیری موقوف!