میل به زیبایی تا چه حد؟
برای مطالعه ی قسمت قبل با نام «نیاز به زیبایی در روزهای جوانی» کلیک کنید.
زیاده روى در تجمل
توجه به خودآرایى بیش از اندازه مى تواند منشاء بیمارى وسواس شود و رفته رفته مایه اختلالات روحى گردد. توجه بیش از اندازه به خودآرایى ، براى جلب توجه دیگران ، ممكن است باعث پیدایش خوى ناپسند ریاكارى و خودپرستى شود و آدمى را منفور و مردود جامعه نماید. توجه بیش از اندازه به خودآرایى مى تواند شخص را از فعالیت هاى ثمربخش زندگى باز دارد و عمر عزیز، كه سرمایه سعادت بشر است، در راه هاى غیرمفید و احیانا مضر مصروف مى گردد.
جمال معنوى و اخلاقى
نكته مهمى كه لازم است اذهان همه مردم ، به خصوص جوانان به آن معطوف گردد این است كه در نظر اولیاى گرامى اسلام ، زیبایى بشر منحصر به جمال طبیعى و تجمل مصنوعى نیست ، بلكه جمال معنوى و اخلاقى نیز یكى از مهم ترین اركان اساسى زیبایى بشر است. به عبارت دیگر، زیبایى جامع و كامل براى انسان عبارت از این است كه سیماى جسم و جان و شكل صورت و معنى، هر دو زیبا و جمیل باشند.
جمال طبیعى و تجمل مصنوعى ظاهر مردم را زیبا مى كند، ولى جمال علم و اخلاق كه عالى ترین زینت و درخشان ترین زیور اختصاصى انسان است، به آدمى زیبایى روحانى و جمال معنوى عطا مى نماید.
گرچه جمال و تجمل ظاهرى آدمى را محبوب و دلخواه مردم مى كند، ولى بهترین جمالى كه شایسته مقام بشر است و به انسان كمال حقیقى و عزت واقعى مى بخشد، جمال علم و اخلاق و زیبایى صفات حمیده و سجایاى انسانى است.
(قال على علیه السلام : میزة الرجل عقله و جماله مروته).
زیبایى علم و اخلاق
على علیه السلام فرموده است : امتیاز مرد به عقل او و جمال و زیبایى اش به مردانگى و فضایل اخلاقى اوست .
(و عنه علیه السلام : العلم جمال لایخفى و نسب لایجفى) .
و نیز فرموده است: زیور دانش براى انسان، جمالى است كه پوشانده نمى شود و نسبى است كه مورد جفا قرار نمى گیرد.
(قال ابو محمد العسكرى (ع ) حسن الصورة جمال ظاهر و حسن العقل جمال باطن) .
امام عسكرى علیه السلام فرموده است : زیبایى صورت، جمال ظاهرى انسان است و زیبایى عقل و فكر، جمال باطنى اوست.
در روایات اسلامى و همچنین در مضامین ادعیه وارده ، مكرر كلمه جمال درباره ذات مقدس حق به كار رفته و اولیاى گرامى اسلام خداوند را با صفت جمال یاد كرده اند.
امام صادق علیه السلام از جد گرامى اش على علیه ماالسلام روایت كرده است كه فرمود: خداوند جمیل است و جمال و زیبایى را دوست دارد، و همچنین دوست دارد كه اثر نعمت هاى خود را در مردم مشاهده فرماید.
میل جوان به جمال روحانى
خوشبختانه، در دوران شباب، میل به جمال روحانى و سجایاى اخلاقى، خود به خود در باطن جوانان بیدار مى گردد و علاقه به زیبایى معنوى، مانند عشق به خودآرایى و تجمل ظاهرى، در ضمیرشان شكفته مى شود. به عبارت دیگر، جوانان به طور طبیعى مایل به فتوت و جوانمردى هستند، و به فضایل اخلاقى و صفات ممتازه انسانى علاقه دارند.
پرورش سجایاى اخلاقى
مربیان لایق باید از این سرمایه طبیعى استفاده كنند و خواهش فطرى سجایاى اخلاقى را در ضمیر جوانان پرورش دهند. مربیان باید میل به خلقیات پاك انسانى را، كه مایه جمال روحانى و زیبایى معنوى است ، در نسل جوان تقویت نمایند و آنان را مردانى شایسته و لایق بار آورند.
ایده آل اخلاقى با ایده آل جمال پسندى جوان بستگى دارد. هر مربى و معلمى كه از نداى ارزشهاى اخلاقى غافل بماند و از این قدرت استفاده نكند، مقصر و بدبخت است .
ارزش هاى اخلاقى جوانان ، با نوع ارزش هاى سنین كمال متفاوت اند. تعاون و همكارى ، به نظر آنان ، همچون فداكارى است. نیكى مفهوم ترحم را دارد. بردبارى كه در دوران جوانى بسیار مشكل است، صورت یك جوانمردى قهرمانى را پیدا مى كند.
صفاى باطن جوان
ارزش هاى دیگرى وجود دارد كه جوانان آنها را ترجیح دهند. مثلا شرافت، كفایت و لیاقت شخص، دوستى و صمیمیت قاطع، مانند قهرمانان افسانه اى شجاعت تا درجه اى كه به فداكارى در راه هدفى كه انسان دوست دارد منجر شود. تمام این صفات، جوان را براى شكفتگى كامل امكانات فردى آماده مى سازند.
اولیاى گرامى اسلام، در قرون گذشته، ضمن بیانات خود، به روح پاك جوانان و تمایل فطرى آنان، به اصول اخلاقى و انسانى تكیه كرده و بهره بردارى از آن سرمایه بزرگ را در راه تربیت صحیح نسل جوان، به مربیان خاطرنشان نموده اند.
مردى به نام ابى جعفر احول، از دوستان امام صادق علیه السلام، مدتى به تبلیغ مذهب تشیع و نشر تعالیم اهل بیت علیه السلام اشتغال داشت. روزى شرفیاب محضر آن حضرت شد.
امام علیه السلام از او سئوال كرد: مردم بصره را در قبول روش اهل بیت و سرعت پذیرش آیین تشیع چگونه یافتى ؟
عرض كرد: مردم قلیلى تعالیم اهل بیت را پذیرفتند.
امام علیه السلام فرمود: توجه تبلیغى خود را به نسل جوان معطوف دار و نیروى خویش را در راه هدایت آنان به كارانداز، زیرا جوانان زودتر حق را پذیرند و سریع تر به هر خیر و صلاحى مى گرایند.
کتاب جوان از نظر عقل و احساسات - محمد تقی فلسفی
گروه خانواده و زندگی سایت تبیان
مقالات مرتبط:
