تبیان، دستیار زندگی
راه غلبه بر نفس محاسبه است
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هر شب به حساب خود رسيدگي كن
محاسبه

برگزیده هایی از سخنان آیت الله مجتهدی

راه غلبه بر نفس محاسبه است . بعضي اولياء خدا يک دفتري همراه خود داشتند و هر کاري که مي کردند مي نوشتند، در آخر روز هم نشسته و حساب کارهاي خود را مي کردند که ما در اين روز چه کرديم چه مقدار اطاعت خداوند متعال را نموديم، چه مقدار سرپيچي و نا فرماني کرديم.

امام کاظم ( عليه السلام ) فرمودند: "لَيسَ مِنّا مَن لَم يُحاسِب نَفسَه في کُلِّ يَومٍ فَاِن عَمِلَ خَيراً اِستَزادَ مِنهُ وَ حَمِدَ اللهَ عَلَيهِ وَ اِن عَمِلَ شَرّاً اَستَغفَرَ اللهَ مِنهُ وَ تابَ اِلَيهِ "  از ما نيست کسي که هر روز به حساب نفس خود نرسد پس اگر کار خوبي انجام داده بود خدا ر ا شکر کند و از خدا بخواهد که آن کار ر ا بيشتر و بهتر بتواند انجام دهد و اگر کار بدي انجام داده بود استغفار و توبه نمايد.

حضرت رسول اکرم (صل الله عليه و اله وسلم) فرمودند: " لا يَکُونُِ العَبدُ مُومِناً حتّي يُحاسِبَ نَفسَهُ اَشَدَّ مِن مُحاسَبَةِ الشّريکِ شَريکِهُ وَ السَّيِّدِ عَبدَهُ" (2) انسان مومن نخواهد بود، تا اينکه به حساب نفسش برسد شديد تر از حسابرسي شريک با شريک و مولي با بنده اش.

بازاري‌ها هر شب به حساب دفترشان مي‌رسند.

سود و ضرر و طلب‌كاري و بده‌كاري را مي‌نويسند اگر هر شب حساب و كتاب نكنند يك‌ دفعه مي‌بينند مقدار قابل توجهي ضرر كرده است و حواسش نبوده است گاهي هم بر اثر نداشتن حستب و كتاب ورشكست مي‌شوند. انسان هم بايد هرروز به حساب نفسش برسد تا خداي نكرده يك‌دفعه ضرر نكند و يا ورشكست و عاقبت به شرّ نشود.

شب، موقع خواب بنشين ببين چه كار كرده‌اي، چشمت كجاها نگاه كرده، زبانت چه‌ها گفته، كجاها رفته‌اي، چه كارها كرده‌اي. اگر كار بدي كرده بودي، خودت را سرزنش كن، به خودت بگو. ألم يأن للذين ءآمنوا أن تخشع قلوبهم لذكر الله. و تصميم بگير آن كار را نكني، صبح‌ها با خودت شرط بگذار كه اگر آن كار را كردي نَفْسَت را يك جريمه‌اي بكني و در طول روز مراقب باش كه آن كار را انجام ندهي.

آية الله العظمي سيد محمدتقي خوانساري (رحمت خدا بر ايشان باد) از مراجع و علماء بزرگ شيعه بودند، وقتي چندين ماه در قم باران نيامد و دشت و مزارع را رو به نابودي بود ايشان نماز استسقاء خواند و بلافاصله باران آمد به حدي که رودخانه قم لب به لب پر از آب شد.

قبل از خواندن نماز به ايشان عرض شد که نماز نخوانيد زيرا اگر دعاي شما مستجاب نشود آبروي اسلام و تشيع خواهد رفت، ايشان فرمودند: چند وقت است نفسم سرکش شده، مخصوصا ميخواهم نماز باران بخوانم تا اگر دعايم مستجاب نشد نفسم سرکوب شود.

خداوند متعال مي فرمايد: والذين جاهدوا فينا لنهدينّهم سبلنا، کساني که در راه ما مبارزه و مجاهده مي کنند ما آنها را به راه هايمان هدايت مي کنيم. (عنکبوت 69) .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منبع: کتاب آداب الطلاب (ص88-90)

فرآوری: محمد حسین امین - گروه حوزه علمیه تبیان