تبیان، دستیار زندگی
دنیا چیزی شبیه کارگاه است، و همه دست اندرکار ساختن‏اند، حال یکی مثل حافظ بهشت را می‏سازد و می‏گوید: من که امروزم بهشت نقد حاصل می‏شود و آن دیگری جهنم را، و روز قیامت هر کس هر چه را که ساخته به میان می‏آورد چه جهنم و چه بهشت. از این‏رو در قرآن کریم آ
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تفسیر تمثیلی "باران حکمت" (51)

اشتغال

نرخ بیکاری مردم=صفر

اشاره:

در ادامه مباحث تفسیری "باران حکمت"، که به صورت سلسله وار پیشکش حضورتان می شود، برآنیم تا در هر نوبت، کام جانتان را با یک شاخ نبات مثال از مفاهیم بلند سوره بقره شکربار کنیم.

وَإ ِنْ كُنْتُمْ فِی رَیبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ(البقرة/23)

و اگر در باره آنچه بر بنده خود [= پیامبر] نازل کرده‌ایم شک و تردید دارید،( دست کم) یک سوره همانند آن بیاورید؛ و گواهان خود را - غیر خدا - برای این کار، فرا خوانید اگر راست می‌گویید!

فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِینَ(البقرة/24)

پس اگر چنین نکنید - که هرگز نخواهید کرد - از آتشی بترسید که هیزم آن، بدنهای مردم (گنهکار) و سنگها [= بتها] است، و برای کافران، آماده شده است!

به صدق کوش که خورشید زاید از نفست

آنچه از یک عصا می‏خواهیم دو چیز است: یکی اینکه وزنی نداشته باشد و دوم آنکه وزن انسانی  را بتواند همواره و در هر شرایط و موقعیتی تحمل کرده و او را سرپا نگاه دارد.

قرآن کریم نیز چیزی شبیه عصاست و آنچه از آن متوقع است: یک سبکی است، یعنی محتوایی ثقیل و سنگین نداشتن و دوم هم آن که بتواند انسان را در هر سن و سالی و در هر شأن و شرایطی از زمین بلند کرده و آسمانی نماید.

و دنیا چیزی شبیه کارگاه است، و همه دست اندرکار ساختن‏اند، حال یکی مثل حافظ بهشت را می‏سازد و می‏گوید: "من که امروزم بهشت نقد حاصل می‏شود" و آن دیگری جهنم را، و روز قیامت هر کس هر چه را که ساخته به میان می‏آورد چه جهنم و چه بهشت. از این‏رو در قرآن کریم آمده است که «جهنم آورده می شود».

حال در این آیه کریمه می‏فرماید: اگر در آنچه ما بر بنده خود فرو فرستاده‏ایم تردید دارید، سوره‏ای همانند آن بیاورید.

یعنی سخنانی بگویید که این دو ویژگی را با خود داشته باشد. و بی‏تردید چنین سخنان نمی‏توانند به میان آورند، جز آن که مستقیم و یا غیر مستقیم از دل آیات قرآن بیرون کشیده و عرضه نمایند.

بنابراین به یاد داشته باشیم که منظور قرآن کریم در این آیه شریفه که می‏فرماید: سوره‏ای مانند آن بیاورید، کلمات آهنگین و هم وزن با آیات نیست که پاره‏ای چنین فرض و تصور کرده‏اند، و گاه سیاه مشق‏هایی بر کاغذ پاره‏هایی عرضه کرده که بی‏تردید ارزش آن کاغذ پاره‏ها همچنان بر آن نوشته‏های خام می‏چرید. بلکه اساساً قرآن کریم هیچ کاری به فرم ندارد و اصولاً نباید هم داشته باشد، زیرا درخواست از یک بلوچ برای آوردن سوره‏ای با زبان عرب و در قد و قواره قرآن کریم بسی از منطق و فهم دور است. بلکه آنچه بی‏تردید مورد توجه و تأکید در این آیه کریمه است، محتوای آیات است.

یعنی شما چیزی نمی‏توانید بگویید که مثلاً در باره انسان نکته‏ای کلیدی و اساسی در آن باشد، اما در قرآن اشاره‏ای پیرامون آن نرفته باشد.

البته اگر چه بلاغت و آهنگ و ریتم کلمات قرآنی نیز خود اعجازی دیگر است، اما این درست تشبیه اشکال زیبایی است که بر روی چوب عصا حکاکی و کنده‏کاری می‏کنند.

و ادعوا شهداء کم من دون الله 1

اگر چه در کار قرآن کریم، پیامبر صلی الله و علیه وآله وسلم تنها از خداوند کمک و امداد داشت، اما شما جز خدا هر کس که باشد و هر کجا که باشد دعوت کرده و احضار نمایید و از ایشان برای آوردن حتی یک سوره کمک بخواهید؛ اینجاست که در می‏یابید این کار جز با مدد حق امکان‏پذیر نیست.

مگر به روی دل آرای یار ما ور نی                            به هیچ وجه دگر کار بر نمی‏آید 2

ان کنتم صادقین

اگر اهل صدق و صداقتید.

یعنی آنچه کار آدمی را پیش می‏برد، صدق و صداقت است و اگر نباشد هر چند هم که تمامی عالم و آدم همدست و همداستان انسان باشند، آدمی کاری از پیش نخواهد برد.

به صدق کوش که خورشید زاید از نفست                         که از دروغ سیه روی گشت صبح نخست 3

من که امروزم بهشت نقد حاصل می‏شود

مجسمه را در میدان شهر نمی‏سازند، بلکه نخست در کارگاه و دور از چشمان دیگران می‏سازند، و سپس طی تشریفاتی به میدان شهر آورده و نصب کرده و پرده برداری می‏کنند.

و دنیا چیزی شبیه کارگاه است، و همه دست اندرکار ساختن‏اند، حال یکی مثل حافظ بهشت را می‏سازد و می‏گوید:

من که امروزم بهشت نقد حاصل می‏شود

و آن دیگری جهنم را، و روز قیامت هر کس هر چه را که ساخته به میان می‏آورد چه جهنم و چه بهشت. از این‏رو در قرآن کریم آمده است که «جهنم آورده می شود».

و جییء یومئذ بجهنم 4

و این نشان می‏دهد که جهنم در قیامت و در آن دنیا که میدان حضور است ساخته نمی‏شود، بلکه در همین کارگاه دنیا ساخته و پرداخته و تهیه و آماده می‏گردد؛

از این رو می‏فرماید:

اعدّت للکافرین

بترسید از آتشی که برای کافران آماده شده است.

بنابراین آدم‏ها پیوسته در حال آماده سازی و ساختن‏اند. و در حقیقت هیچ‏ کس حتی برای لحظه‏ای بیکار نیست، چون حتی خود بیکاری هم سازنده است، و می‏تواند سازنده جهنمی پر سوز و سوزان باشد!

پی‏نوشت‏ها:

1- شهداء، جمع شهید و به معنای حاضر است.

2- حافظ.

3- حافظ.

4- فجر/ 23.


تالیف: حجت الاسلام محمد رضا رنجبر

تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان_شکوری