نهادینه کردن پژوهش در حوزه

درقسمت قبل بیان گردید که یکی از آسیب های کنونی پژوهش در حوزه نهادینه نشدن امر پژوهش است. نظام آموزشی حوزه هنگامی برای توسعه مساعد خواهد بود كه تحقیق و پژوهش نهادینه گردد ، از انتقاد و روح نو آوری استقبال كند.

راه های بسیاری برای نهادینه کردن پژوهش وجود دارد که به بعضی از آن ها اشاره می کنیم؛

- آموزش مقاله نویسی و پایان نویسی

اولین مرحله آموزش به طلاب از همان ابتدای طلبگی است. به عبارتی مهم ترین مرحله در نهادینه کردن یک مسئله آموزش آن است. آموزش پژوهش و مقاله نویسی و پایان نامه نویسی، آشنایی با مقالات علمی  پژوهشی و تمام مسائلی که در این باب لازم است. زیرا اگر آموزش نباشید و طلبه چیزی در این باره نداند به نظر مشکل می آید اما پس از فراگیری روش های پژوهش آنرا کاری بس آسان دیده و علاقه مند خواهد شد.

-ایجاد فضای پژوهش

دومین گام ایجاد فضا و اتمسفر پژوهش در حوزه است و این کار نیز باید از ابتدای طلبگی انجام گردد.

طلبه باید از همان ابتدا که وارد حوزه می شود درس و بحث را خارج از این فضا ندیده و عجین بودن پژوهش با تحصیل را دریابد. اگر فضای طلبگی توأم با پژوهش باشد دیگر نیازی به ایجاد انگیزه و یا روش های دیگر اجبار ، نیست بلکه خود طلبه با میل و اشتیاق پژوهش را می پذیرد.

- دادن تحقیقات پژوهشی به طلاب در دوره مقدمات و سطح

دروس حوزه دروسی هستند که از قابلیت پژوهشی بسیار بالایی برخوردارند و می توان در هر بخش و فصل این دروس پژوهشی گسترده انجام داد.

باید از همان پایه اول از طلبه درخواست پژوهش و تحقیق شود و از همان دوره مقدمات او را با پژوهش آشنا نمود. باید از این دروس حوزه و قابلیت بالای آن ها برای بحقیق استفاده کرده و با دادن پژوهش به طلاب ، این امر را نهادینه کرد.

- شناخت استعداد های پژوهشی طلاب

البته ممکن است بعضی طلاب در امر پژوهش ضعیف بوده و با بخاطر بی علاقگی در اینکار موفق نشوند. برای همین باید استعداد ها ی طلاب مورد بررسی قرار گرفته و کسانی که به پژوهش علاقه داشته و در این زمینه استعداد دارند شناخته شوند.

 زیرا ممکن است طلبه ای در منبر و سخنوری و دیگری در تدریس و به عبارتی هر کس در حوزه ای استعداد داشته باشد اما لازم به ذکر است که پژوهش می تواند برای هرکس در هر زمینه علمی مورد استفاده قرار گیرد.

-  تشکیل گروه های پژوهشی متشکل از سه یا چهار طلبه و درخواست کتاب از این گروه

یکی از را های نهادینه کردن پژوهش تشکیل گروه های پژوهشی است. یعنی می توان گروه های کوچکی متشکل از سه یا چهارنفر از همان ابتدای طلبگی تشکیل داده و کار گروهی از آنها مطالبه کرد.

 به عنوان مثال در مود موضوعی از موضوعات روز جامعه، از این گروهدر خواست تحقیق و پژوهش پیرامون آن مسئله را نمود. ویا این گروه های می توانند با تألیف و یا تدوین کتب گروهی در امر پژ<هش بسیار قوی شوند.

و پس از مدتی هر کدام از این گروه های به طلبه های پژوهشگری تبدیل خواهند شد که در آینده می توانند در میادین علمی کشور تأثیر بسزایی بگذارند.

- پایان نامه برای مقدمات و سطح

هم اکنون در سیستم حوزه برای دریافت مدرک سطح 3 نیاز به پایان نامه است. می توان تدوین پایان نامه را برای مقدمات و سطح هم قرار داد تا طلاب از همان ابتدا با یکی از مصادیق بارز پژوهش که پایان نامه است آشنا شوند.

-برگزاری جشنواره های پژوهشی ویژه طلاب

یکی دیگر از راه های نهادینه کردن پژوهش در حوزه برگزاری جشنواره های و همایش های علمی پژوهشی ست. همانطور که در سمت های گذشته بیان گردید سالانه جشنواره های علمی پژوهشی فراوانی در حال برگزاری ست اما آمار نشان می دهد تعداد انگشت شماری از طلاب در این جشنواره ها شرکت می نمایند و این با توجه به اینکه طلاب سردمداران علم بوده و به علوم غنی دسترسی دارند بسیار تدسف انگیز است.

برپایی و شرکت در چنین همایش های پژوهشی می توانید پژوهش را در میان حوزویان بیش از پیش نهادینه کرده و آمار پژوهش را بالاتر برد.

- نقد کارهای پژوهشی طلاب

همه کار های پژوهشی باید با نقد و بررسی همراه گردد تا نقاط قوت و ضعف اثر مشخص گشته و پژوهشگر پژوهش بعدی را بدون آن نقطه ضعف ها ارائه دهد.

می توان با برگزاری جلسات نقد و بررسی آثار پژوهشی به تقویت هرچه بیشتر پژوهش کمک شایانی کرد.

این جلسات می تواند ثمرات مختلفی داشته باشد؛ از جمله آشنایی با پژوهشگران متعدد، آشنایی با انواع پژوهش، بالا بردن قدرت تحلیل پژوهشی و فوائد دیگری که نقد هر اثر به همراه دارد.

-تشویق پژوهشگران

تشویق در هر کاری می تواند امید دهنده و انگیزه دهنده باشد. برگزاری مسابقات پژوهشی و تقدیر از پژوهشگران برتر و یا بالابردن مزایا برای طلاب پژوهشگر می تواند میل و علاقه را به پژوهش در میان طلاب افزایش دهد.

-ایجاد نشریه های پژوهشی حوزوی

چاپ نشریه هایی ویژه طلاب که پژوهشگران طلبه بتوانند مقالات و آثار پژوهشی خویش را در آنجا به چاپ رسانده و ازنظرات خوانندگان بهره کافی را ببرند. یک اثر پژوهشی مادامی که ارائه نگردد نقاط ضعف و قوت آن نمایان نمی گردد.

و ده ها حرکت مثبت دیگر می توان در نظام حوزه انجام داد تا پژوهش و پژوهشگری را میان طلاب و حوزویان نهادینه کرد.

تهیه و تولید : احمد اولیایی ، گروه حوزه علمیه تبیان