انفجار پس از سکوت

لکنت زبان نوعی اختلال گفتاری است که مشکلاتی را در برقراری ارتباط با سرعت مناسب و به طور پیوسته و عادی ایجاد می کند و به شکل های مختلف از جمله تکرار کلمه، قفل شدن غیرارادی و کشش بروز می نماید. این اختلال از سنین 2 سالگی و پیش از ورود به مدرسه شروع می شود و شروع آن پس از 12سالگی معمولاً دیده نمی شود. لکنت معمولاً از تقابل عوامل موروثی و محیطی به وجود می آید و در برخی افراد که به ندرت دیده می شود ناشی از ضربه های ناگهانی، مشکلات مغزی نیز می تواند باشد. لکنت زبان به دلیل دارا بودن علائم عیان و آشکار در گفتار فرد باعث می شود که پس از مدتی ارتباطات و خود پنداره او را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین خانواده باید هم در گفتار خود تغییراتی را ایجاد کنند و هم نسبت به درمان آن در اولین فرصت ها اقدام کنند.

متاسفانه بسیاری از پدران و مادران نه تنها این مسئله را جدی تلقی نمی کنند بلکه گمان می کنند با تذکرهای پیامی و مستقیم و نصیحت و اندرز می توانند این علائم را بهبود بخشند. از آنجایی که یکی از علل لکنت زبان انقباض و گرفتگی عضلات است پیش از هر چیز باید شرایطی را فراهم نمود که کودک بتواند با آرامش خیال و انبساط خاطر و عضلاتی شل و راحت سخن بگوید. لذا والدین باید حتی الامکان هرگونه اضطراب عمومی را در محیط خانواده به پایین ترین سطح خود برسانند و از هر گونه ابزار آرامش بخش در هنگام مواجهه با کودک دارای این اختلال استفاده کنند. گاه لحن تهدیدآمیز و تحقیرآمیز یک پدر یا مادر باعث می شود که کودک حس کند مورد پذیرش قرار نمی گیرد و در اثر این تشویش درونی لکنت تشدید شده داشته باشد.

در برخی موارد که کودکان تازه تکلم را آغاز می کنند به دلیل انتظارات بالای خود و یا اطرافیان دچار نوعی لکنت زبان می شوند که به مرور زمان از بین خواهد رفت

البته منظور این نیست که در رابطه با این کودکان از شیوه های تربیتی بازدارنده و به جا استفاده نکنیم بلکه این کودکان هم مثل بقیه در روند تربیت به تشویق و بازدارنده های مناسب برای تنظیم رفتار خود نیاز دارند و اگر فقط شرایط خوب و مثبت حتی در قبال رفتارهای منفی او فراهم کنیم توقع و انتظار نابجایی را در او پدید می آوریم که با ورود به اجتماع و جمع همسالان جز ناکامی و سرخوردگی پیامد دیگری ندارد وممکن است لکنت او را نیز دو چندان نماید. در باب درمان این مسئله می توان تاکید جدی بر تسریع آن داشت. البته در برخی موارد که کودکان تازه تکلم را آغاز می کنند به دلیل انتظارات بالای خود و یا اطرافیان دچار نوعی لکنت زبان می شوند که به مرور زمان از بین خواهد رفت اما در صورت ادامه و یا تشدید آن حتماً باید با گفتار درمان گران مشوت نمود. در مواجهه با کودک هیچ گاه بر چسب لکنتی بودن را به او نزنید و این موضوع را با اهمیت و جدی تلقی نکنید.

همچنین عباراتی مثل « چرا هول میشی؟، اگر آرام تر باشی اینطوری نمیشی،» و یا کامل کردن جملات ناتمام کودک می تواند اضطراب او را برای ادای کلمات و جملات بیشتر کند. والدین باید در نظر داشته باشند همانطور که ایجاد لکنت تدریجی و آرام بوده برای درمان نیز به روندی آهسته و صبورانه نیاز است و هر گونه امید و پشتکار و تکرار در روال درمان لکنت موثر است. اگر کودک شما پس از یک خواب ترسناک و یا یک حادثه هراسناک مثل تصادف دچار لکنت می شود در این مواقع گفت و گو و صحبت با کودک در مورد حادثه نکته مهمی تلقی می شود. از او بخواهید احساساتش را بیان کند. این موضوع نباید به یادآوری مجدد و افراطی حادثه منجر شود. بلکه تخلیه و برون ریزی احساسات می تواند او را سبک تر و مسیری را برای گذرا و موقتی بودن علائم هموار سازد.

*****

چند توصیه برای آنانکه همچنان پس از کودکی، لکنت را به همراه دارند.

1- بدون ترس و اضطراب از وقوع لکنت، حساسیت خود را کاهش دهید.

2- به خود مسلط باشید و از نظرات دیگران نسبت به تکلم خود نترسید.

3- در هنگام صحبت بدون توجه به حرکات مخاطب و میزان خوشایندی و یا استقبال او، تمرکز خود را برشمرده صحبت کردن و آهسته ادا کردن کلمات قرار دهید.

4- افکاری را که باعث می شود قدرت ادای کلمات را به صورت مناسب در شما کاهش دهد کشف و تصحیح کنید.

5- سعی در انکار لکنت خود نکنید و آن را به عنوان یک ویژگی بپذیرید.

6- گاه در تکلم خود به قطع یا تکرار عمدی کلمات بپردازید تا احساس کنترل بیشتری در تکلم به شما ارائه دهد.

7- از کلمات سخت و دشوار دوری نکنید. بلکه در هنگام ادای آنها آهسته تر رفتار کنید.

8- در هنگام صحبت تصور کنید که در جلو آینه هستید. کاملاً شل و آزاد و راحت صحبت کنید.

فهیمه کهتری/ خانواده و زندگی

شما می توانید برای اطلاعات بیشتر مطالب روزانه اعضا را در این باره بخوانید.