جایگاه مطالعهی غیردرسی در آموزشو پرورش(2)
اشاره
در قسمت قبلی خواندید که فرهنگ مطالعه و کتابخوانی باید به عنوان یک ارزش پایدار و زیربنایی، در جامعه نهادینه شود.
اهمیت مطالعهی غیردرسی:
مطالعهی غیردرسی_ که در اصل نوعی مطالعهی تکمیلی در کنار مطالعهی درسی است_ دامنهی یادگیری را گستردهتر و جولانگاه ذهنی دانشآموزان را برای درک بهتر، پویاتر و پرتحرکتر میسازد. مطالعهی غیردرسی فایدههای بسیاری دارد، از جمله:
* تعمیق فرایند یاددهی و یادگیری
* افزایش آگاهی و تقویت قدرت خلاقیت و ابتکار
* رشد و تکامل شخصیت دانشآموز و شکوفایی استعدادهای او
* تکمیل و تقویت محتوای برنامههای درسی و نیز جبران نواقص و کاستیهای کتابهای درسی
* غنیسازی برنامههای درسی و اوقات فراغت به بهترین شیوه
* کسب توانایی لازم به منظور شناخت و حل بهتر مسائل
* توسعهی منابع یادگیری از کتابهای درسی به کتابخانه و سایر منابع دیگر
* آشنایی با تفکرات و اندیشههای دیگران
* آشنایی با شیوههای مطلوب مطالعه و نیز روشهای استفاده از منابع کتابخانهای و روشهای تحقیق و پژوهش و گزارش.
موانع مطالعهی غیردرسی:
* توجه و تأکید بیش از حد معلم، مدرسه و نظام آموزشی و اولیا به مطالعهی کتابهای درسی و مقید کردن دانشآموزان به انجام صرف تکالیف درسی
* حجم زیاد کتابهای درسی و فشردگی و سنگینی درسها و تکالیف درسی
* تدریس سنتی مبتنی بر حافظه و نیز معلم محوری
* نداشتن احساس نیاز اطلاعاتی دانشآموز به مطالعهی کتابهای غیردرسی
* عادت ند اشتن دانشآموز به مطالعهی منظم غیردرسی
* آشنا نبودن با کتابخانه و نیز شیوههای استفاده از آن.
* در دسترس نبودن کتابهای مناسب که با سن و نیاز و برنامههای درسی دانشآموز متناسب باشد.
* بیبرنامگی و ناتوانی دانشآموز در مدیریت زمان برای انجام تکالیف و کارهای روزمرهی خود.
* آشنا نبودن با فواید و مزایای مطالعهی غیردرسی
جایگاه کتابخانه در مدرسه:
کتابخانه یک واحد آموزشی فعال در مدرسه است که نقش بسیار مهمی در آموزشوپرورش دانشآموزان دارد. اما در نظامآموزشی ما، اهمیت کمتری به آن داده میشود. زیرا تلقی از آموزشوپرورش، فقط انتقال مطالب کتابهای درسی و اندوختههای ذهنی معلم به دانشآموز است. در چنین دیدگاهی، دانشآموز به کتابخانه نیازی ندارد و به آن مراجعه نمیکند. کتابخانه مرکز یادگیری و نیز مرکز منابع اطلاعاتی ماست. لذا مسئولان و مربیان و معلمان باید برای پویایی کتابخانههای مدارس تلاش کنند تا این کتابخانهها جایگاه واقعی خود را به دست آورند. در این باره، توجه به نکات ضروری است:
* بهبود وضعیت کتابخانه هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی؛
* فراهم کردن کتابهای جذاب متناسب با سن، نیاز، درس و دورهی تحصیلی دانشآموزان؛
* مراجعهی معلمان و سایر کارکنان به کتابخانهی مدرسه برای مطالعه و تحقیق؛
* ارجاع دانشآموزان به کتابخانه برای انجام تکالیف محوله؛
* طبقهبندی کتابها طبق اصول علمی کتابداری، و به صورت نیاز و قا بل دسترس؛
* در نظر گرفتن مکانی برای مطالعه و یادداشتبرداری در کتابخانه؛
* تشکیل بعضی از کلاسها در کتابخانه؛
* آشنا کردن دانشآموزان با شیوههای استفاده از کتابخانه و روشهای صحیح مطالعه؛
* برگزاری مسابقات کتابخوانی به مناسبتهای گوناگون؛
* نصب مطالب جدید و جالب علمی، ادبی و... روی تابلوی اعلانات ویژهی کتابخانه.
منبع: مجله رشد تکنولوژی آموزشی دی 1388
تنظیم: ستاره نوربخش