اولین عملیات آبی - خاکی

هر سال و در آستانه نوروز یاد و خاطره "شهید محمد ابراهیم همت" فرمانده جوانی که به دلیل اخلاص و شجاعت کم نظیرش در خاطر ملت ایران با عنوان "سردار خیبر"ماندگار شده  زنده می شود.

خیبر، نخستین عملیات آبی - خاکی :

با توجه به اینکه عراق در سالهای سوم و چهارم جنگ تجارب زیادی در نبرد خشکی بدست آورده بود ایران بر آن شد تا تاکتیک های جدیدی را در مقابله با دشمن به کار گیرد.

بر همین اساس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حین عملیات والفجر مقدماتی با تشکیل یک قرارگاه ، منطقه هور را انتخاب کرده و در پی آن و به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی عملیات خیبر را با توجه به موقعیت جغرافیایی از سمت شرق دجله و داخل هورالهویزه و از سمت شمال العزیز و از جنوب قرنه - طلائیه که از دو نوع طبیعت متفاوت خشکی و هور تشکیل شده است طراحی کرد.

عملیات خیبر در ساعت 21:30 روز 3/12/1362 با رمز" یا رسول‌الله " آغاز شد. به دلیل شرایط جنگ و تهدید و اقدامات وحشیانه ارتش عراق در جبهه ها و در پی بمباران شهرهای دزفول، کرمانشاه ، ایلام، رامهرمز و... ، نیروهای رزمنده که در غالب نیروهای مردمی و بسیجی آمادگی حضور در جبهه را پیدا کرده بودند با وسعت و انسجام خاصی وارد عملیات خیبر شدند و همین وسعت نیروهای عمل کننده باعث شکسته شدن خطوط دفاعی دشمن در جزایر مجنون و منطقه هورالهویزه شد.

 غافلگیرکننده ترین عملیات ایران علیه رژیم بعث عراق :

عملیات خیبر که از آن به عنوان غافلگیر کننده ترین عملیات علیه ارتش عراق یاد می شود به آزادسازی منطقه‌ ای به وسعت 1000 کیلومتر مربع در هور، 140 کیلومتر مربع در جزایر مجنون و 40 کیلومتر مربع در طلائیه انجامید.

عراق به دلیل نگرانی از نتایج عملیات برای نخستین بار، نوعی از سلاحهای شیمیایی محصول کارخانه سامره ـ به نام گاز خردل را با استفاده از هلی کوپترهای ساخت شوروی و فرانسه به کار گرفت.

پس از عملیات والفجر 2  در منطقه حاج عمران عراق به صورت محدود از گاز شیمیایی استفاده کرده بود ولی آنچه در عملیات خیبر صورت گرفت بسیار گسترده و فاجعه آمیز بود، گاز خردل با ایجاد تاول های بزرگ روی پوست بدن و اختلال در دستگاه تنفسی آثار مخرب روحی و جسمی فراوانی را به رزمندگان اسلام به صورت کوتاه مدت و بلند مدت وارد آورد.

شورای امنیت سازمان ملل در واکنش به این اقدام عراق در تاریخ 10/1/1363 با صدور بیانیه ای استفاده از گازهای شیمیایی را محکوم کرد اما مسئولیت استفاده از آن را متوجه هیچیک از طرفین جنگ نکرد. صدور بیانیه به جای قطعنامه و آن هم بدون ذکر نام کشور متخاصم از سوی شورای امنیت بار دیگر انگشت اتهام را به سوی این نهاد نشانه رفت و نشان داد متولی ایجاد امنیت جهانی چقدر دست آویز کشورهای غربی و مخصوصا امریکا است.

غافلگیری دشمن در عملیات خیبر و ناتوانی او در عقب راندن نیروهای خودی از جزایر مجنون، مجددا تواناییهای دفاعی عراق را مورد تردید قرار داد و متقابلا شگفتی ناظران را از قابلیت های طرح ریزی عملیات تهاجمی ـ دفاعی جمهوری اسلامی برانگیخت.

پس از پیروزی در عملیات خیبر دیپلماتهای غربی، عرب و آسیایی، تاکتیکهای جدید ایران را مورد ستایش قرار دادند. ناظران بر این عقیده بودند که نتیجه نبرد در جزایر مجنون هرچه باشد تاکتیک نظامی ایران از نظر جسارت و شهامت در تاریخ ماندگار خواهد شد و این عملیات به مثابه اقدامی جسورانه از سوی ایران ارزیابی شد.

تاریخ هشت سال دفاع مقدس نشانگر این موضوع است که دشمن با آنکه از حمایت بی حد و اندازه غرب در تمامی زمینه ها برخوردار بود اما هر گاه با مقاومت و پیروزیهای سپاه اسلام مواجه می شد از ابزارهای نامتعارف مثل بمباران شیمیایی استفاده می کرد

که چندین نمونه آن را در عملیاتهای خیبر و والفجر 8 و... می توان مشاهده کرد و در کنار آن از حربه فشار اقتصادی ایران توسط کشورهای غربی بهره می برد.

در کنار اقدامات کشورهای اروپایی و آمریکا، عراق تلاش فزاینده ای را به منظور تحت الشعاع قرار دادن پیروزیهای ملت ایران انجام داد. به همین منظور جنگ نفتکشها را در خلیج فارس به راه انداخت تا با حربه نفتی بتواند بر اقتصاد ایران فشار وارد ساخته و بدین صورت بتواند مقدمات تأثیرگذاری ضعف اقتصادی بر صحنه جنگ را فراهم آورد و با توجه به تحریمهای اقتصادی ایران از جانب غرب و موج تبلیغاتی آنان علیه جمهوری اسلامی کفه ترازوی جنگ را به نفع عراق سنگین کند اما سرانجام این ملت ایران بود که با هدایتهای معنوی حضرت امام(ره) به پیروزی رسید.

ضرورت تشکیل نیروی دریایی سپاه پس از عملیات خیبر پیروزی در عملیات خیبر موجب افزایش عزم بین‌المللی در جهت کنترل ایران و جلوگیری از شکست عراق گردید به گونه‌ای که از زمان آغاز عملیات خیبر تا تاریخ 30/7/1363 تعداد 474 طرح صلح از سوی 54 کشور مختلف جهان ارائه شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در تاریخ 11/3/1363 قطعنامه 552 خود را در خصوص پایان دادن به جنگ ایران و عراق تصویب نمود. این در حالی بود که هیچ یک از قطعنامه و طرح‌های مذکور نظر ایران را تأمین ننمود.

همچنین در این عملیات فرماندهان جنگ به اهمیت تأثیر تجهیزات دریایی و آبی- خاکی برای کسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند و سپاه نیز به یک ضرورت ایجاد تقویت و توسعه یگانهای دریایی برای انجام عملیاتهای آبی - خاکی پی بر. این رهیافت قابلیت سپاه در انجام عملیات عبور از هور و رودخانه‌های بزرگ را توسعه داد و هسته اصلی عملیاتهای بدر، والفجر 8، کربلا 3، 4 و 5 و نیز زمینه‌ای برای تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران گردید. در این عملیات سپاه اسلام تنی چند از فرماندهان رشید خود همچون حاج محمد ابراهیم همت، اکبر زجاجی فرمانده و جانشین لشگر 27 محمد رسول الله و حمید باکری جانشین لشگر 31 عاشورا و تعداد زیادی از بهترین و مخلصترین نیروهای خود را از دست داد.

منبع : 

جام جم آنلاین