تبیان، دستیار زندگی
پژوهشكده رویان به عنوان یكی از مراكز پیشرو در ارائه خدمات درمان ناباروری در سال 1369 با هدف ارائه خدمات درمان ناباروری و انجام پژوهش های بنیادی و كاربردی تاسیس شد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سلول درمانی در پژوهشگاه رویان

معرفی پژوهشگاه رویان (قسمت اول)

پژوهشكده رویان به عنوان یكی از مراكز پیشرو در ارائه خدمات درمان ناباروری در سال 1369 با هدف ارائه خدمات درمان ناباروری و انجام پژوهش های بنیادی و كاربردی در زمینه علوم و فناوری های كمك كننده باروری (ART) با همت زنده یاد دكتر سعید كاظمی آشتیانی و گروهی از همكاران پرتلاشش تأسیس شد.

پژوهشكده رویان كه ابتدا به عنوان مركز جراحی محدود با هدف درمان، پژوهش و آموزش ناباروری افتتاح شد و در سال 1377 مجوز مركز تحقیقات علوم سلولی را از شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشكی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی دریافت كرد، فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی و نیز درمانی خود را در قالب شش گروه پژوهشی جنین شناسی، ناباروری مردان، ناباروری زنان، ژنتیك تولید مثل، اپیدمیولوژی و بهداشت باروری و نیز سلول‌های بنیادی (بن‌یاخته ها) انجام می دهد.

اولین كودك حاصل از روش IVF در ایران در این پژوهشكده در سال 1371، دومین كودك حاصل از روش میكرواینجكشن در ایران در سال 1373 در پژوهشكده رویان و اولین كودك حاصل از روش PGD در ایران در سال 1383 در پژوهشكده رویان متولد شده است.

royan institute

تولید اولین رده سلول های بنیادی جنینی در ایران در سال 1382، تولد اولین گوسفند شبیه سازی شده در ایران در سال 1385، بهره گیری از سلول های بنیادی در درمان بیماران با ضایعات قلبی و بیماران با سوختگی های قرنیه چشم در سال 1383 و برای نخستین بار در كشور، و بسیاری توفیقات دیگر بخشی از موفقیت های پژوهشكده رویان در طی دوران فعالیتش بوده است.

هم اکنون پژوهشکده ی رویان تحت مدیریت "دکتر گورابی" (دکترای جنین شناسی) با 45 عضو هیئت علمی و 53 تکنسین آزمایشگاه در قالب دو مرکز پژوهش های بن یاخته و پژوهش های ناباروری فعالیت می کند.

معرفی مرکز پژوهش های بن یاخته ی رویان

Royan Institute for Stem Cell Biology and Technology; RI-SCBT

RI-SCBT در ابتدا در سال 1380 تحت عنوان دپارتمان سلول های بنیادی برای پیشبرد تحقیقات در زمینه ی دانش و فناوری بن یاخته های جنینی، بن یاخته های بالغ،بن یاخته های بافت سرطانی، بن یاخته های خون بند ناف و سلول های پرتوان القایی (iPSC)، تاسیس شد. اهدافی که این بخش دنبال می کند ارتقای سطح دانش زیست شناسی بن یاخته به منظور کاربرد در درمان بیماری ها و ارتقای سطح سلامت است.

معرفی مرکز پژوهش¬های بن یاخته ی رویان

ماموریت های RI-SCBT ایجاد بینش زیست شناسی بن یاخته شامل درک بهتر زیست تکوین، ژنتیک، اپی ژنتیک و بیوشیمی بن یاخته ها از طریق انجام تحقیقات پایه و برنامه های مهندسی بافت و توسعه ی تحقیقات حد واسط دانش پایه ای و کاربرد بالینی، به منظور فراهم کردن زیربنای لازم برای به کارگیری روش های درمانی نوین مبتنی بر "پزشکی احیایی" و "سلول درمان" می باشد.

RI-SCBT هم اکنون تحت سرپرستی "دکتر بهاروند" (دکترای زیست شناسی تکوین) و شامل 3 گروه پژوهشی و یک مرکز سلول درمانی است:

1. گروه بن یاخته و زیست تکوین

در جستجوی پاسخ سوال های اساسی در زمینه ی دانش پایه ای بن یاخته نظیر مکانیسم های "خود تجدید پذیری" و تمایز بن یاخته ها است که به طور بالقوه چارچوبی برای توسعه ی تولیدات فناوری بن یاخته در درمان و کاربردهای مرتبط فراهم می کند.

ماموریت محققان در این گروه رسیدن به روش های علمی جهان در زیست شناسی بن یاخته به ویژه در زمینه ی "مدل-های حیوانی بیماری های انسانی" است و حوزه های مورد توجه شان به این قرار است:

* تولید رده های سلولی متفاوت از بن یاخته ها شامل بن یاخته های جنینی، بن یاخته های بالغ،بن یاخته های بافت سرطانی، بن یاخته های خون بند ناف، سلول های پرتوان القایی است.

* تمایز سلول های بنیادی به سلول های عصبی، استخوانی، غضروفی، سلول های ترشحی پانکراس، سلول های قلبی، اندوتلیالی، هپاتوسیت ها، سلول های خونساز و سلول های گامت ساز.

* پیوند بن یاخته یا مشتقاتشان در مدل های حیوانی

*مطالعه ی نحوه ی ترمیم در مدل های حیوانی

* تولید موش های تراریخت

*مهندسی نانو و مهندسی بافت

2. گروه زیست مولکولی

بن یاخته ها

برای تجزیه و تحلیل پیچیدگی های حیاتی و درک چگونگی عملکرد سیستم های زیستی پدیدار شده است. این دپارتمان با تلفیق فناوری های امیکس (-omics)، از قبیل ژنومیکس، اپی ژنومیکس، ترانسکریپتومیکس، پروتئومیکس، وبه کارگیری بیوانفورماتیک برای تحلیل مسیرهای مولکولی و مکانیسم های مولکولی کنترل کننده ی خود- تجدیدپذیری و تمایز در بن یاخته های جنینی برای طراحی استراتژی های بازسازی شرایط آزمایشگاهی جهت القای پرتوانی در یاخته های تمایزیافته تلاش می کند.

حوزه های مورد توجه به طور کلی عبارتند از :

* شناسایی مکانیسم های مولکولی کنترل کننده ی تقسیم و تمایز بن یاخته های جنینی

* تعیین ویژگی های سلول های پرتوان القایی و باسازی سیگنالهای تنظیمی آن

* تعیین عملکرد ژن هایی که عمدتاً در بن یاخته ها فعال اند

3. گروه پزشکی ترمیمی Regenerative medicine

این گروه با پیش رو قرار دادن چشم انداز پیوند بافت و اندام جهت جایگزینی، ترمیم یا ارتقای عملکرد  بافت ها و اندام های آسیب دیده با به کارگیری قابلیت های بن یاخته ها در ترمیم بافت های تخریب شده و توانایی تکوین یافتن به سلول های تخصصی تلاش می کند در پیشبرد پزشکی ترمیمی نقش ایفا کند. ماموریت این گروه پل زدن بین علوم زیستی بن یاخته و حوزه ی بالینی برای انتقال دانش از سطح آزمایشگاهی به سطح کاربردی و درمانی است.

نقاط مورد توجه این گروه عبارتند از:

* پیشگیری از بیماری ها، بازگردانی توان عملکردی بافت ها، بهبود بافت های آسیب دیده یا معالجه ی بیماری های انسان از طریق سلول درمانی با استفاده از بن یاخته های بالغ

* به کارگیری دیگر انواع بن یاخته برای ترمیم بافت ها بعد از دستیابی به دانش کنترل کیفیت و کارایی آنها

* توسعه ی شبیه سازی در محیط زنده برای بررسی نحوه ی جایگیری و عملکرد سلول های پیوند زده شده

*توسعه ی مواد جدید ماتریکس خارج سلولی با استفاده از نانوتکنولوژی و مهندسی بافت برای کاربرد های بالینی

مرکز سلول درمانی رویان

Royan Cell Therapy Center; RCTC

RCTC در سال 1386 در موسسه ی رویان تاسیس شد. عمده کانون توجه این مرکز بر روی متودهای پیوند سلولی است که تمام مراحل آزمایشات بالینی را قبل از ورود به بازار مصرف گذرانده و به تائید رسیده باشد. همچنین این مرکز سلول ها و محصولات مختلف مشتق از آنها برای کاربری در تحقیقات زیستی، آزمایشات دارویی و سلول درمانی ارائه می کند.

سلول درمانی

از جمله خدمات درمانی که توسط این مرکز ارائه می شود:

* پیوند سلول‌های بنیادی برای ترمیم  آسیب‌های قرنیه‌ای؛ تا کنون 7 بیمار با انجام این پیوند  که با همکاری مشترک مرکز تحقیقات چشم پزشکی بیمارستان شهید لبافی نژاد و RCTC صورت گرفته است بیناییشان بهبود یافته است.

* ترمیم ضایعات پوستی و سوختگی‌های کمتر از 10درصد با استفاده از سلول‌های بنیادی تک توان کراتینوسیت و فیبروبلاست. این عمل تا کنون روی 3 بیمار با موفقیت صورت گرفته است.

بانک عمومی خون بند ناف- این بانک به منظور جمع آوری خون بند ناف که منبع غنی از بن یاخته‌های چند توان (multipotent) است درسال 1382توسط دکتر سعید کاظمی آشتیانی تاسیس شد. از آنجا که خون بند ناف  دارای سلول‌های جوان و تازه‌تری نسبت به دیگر منابع است و امکان جهش ژنتیکی به دلیل تقسیم و گذشت زمان در آن وجود نداشته، همچنین جمع آوری بند ناف، که یک بافت دورریز است، برخلاف بن یاخته‌هایی که از بافت‌های بالغ مانند مغز استخوان بدست می‌آیند نیاز به انجام جراحی‌ ندارد و یا مانند بن یاخته‌های جنینی که با تخریب و نابودی یک جنین بدست می‌آیند، نبوده و جمع آوری و ذخیره‌ی آن منبع مناسبی برای تامین سلول در مواقعی که پیوند و سلول درمانی برای فرد ضرورت می‌یابد فراهم می‌کند و به این ترتیب امکان رد پیوند ناشی از پیوند سلول‌های بنیادی سایرین برای فرد منتفی می‌شود.

والدینی که علاقمند به اهدای بند ناف به این مرکز هستند می‌توانند چند ماه پیش از تولد نوزادشان با مراجعه به کارشناسان مرکز رویان در بیمارستان‌های آرش، اکبرآبادی، هدایت و... اطلاعات لازم را دریافت کنند و با تکمیل فرم پرسشنامه‌ و امضای قرارداد با این مرکز امکان جمع آوری و نگهداری خون جفت در هنگام تولد نوزادشان را فراهم کنند.

* بانک بن‌یاخته‌های مغز استخوانی- رده‌های سلولی موجود در این بانک شامل بن یاخته‌های مزانشیم انسانی، بن یاخته‌های جنینی انسانی و موشی و سلول‌های پرتوان القایی انسانی است.

* پروتئین‌های نوترکیب مورد استفاده- فاکتور رشد فیبروبلاستی (bFGF)

گردآوری و نگارش: سمانه سادات عنایتی

تنظیم برای تبیان: محسن مرادی

مطالب مرتبط:

بن یاخته ها(1)

بن یاخته ها(2)

درمان ناباروری مردان

درمان ناباروری زنان

ژن کلونینگ

ناقل های ژن کلونینگ(1)

ناقل های ژن کلونینگ(2)

ناقل های ژن کلونینگ(3)