مبنای قرآنی توسل به اهل بیتعلیهالسلام چیست؟
برای عده بسیاری از مردم این سوال مطرح است که «تا وقتی من میتوانم با خدا به طور مستقیم حرف بزنم و حاجتهای شرعی خود را بیواسطه با او در میان بگذارم، چه لزومی دارد که ائمه را واسطه قرار دهم؟»
طلب دعا یا مغفرت با واسطه یا بیواسطه با یکدیگر منافاتی ندارد اما آنچه از آداب و تربیت اسلامی به نظر میرسد، «توسل» عامل سرعت بخشی است که امید استجابت دعا را افزایش میدهد. در تبیین و روشن شدن این موضوع، شاهد و دلیل بهتری از کلام خداوند وجود ندارد.
در آیه 35 از سوره مبارکه «مائده» آمده است: « یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ / ای کسانی که ایمان آوردهاید از او (در انجام معاصی و محرمات) بپرهیزید و به سویش با «وسیله» راه یابید.
نقش وسیله یا واسطه در شناخت خدا و رسیدن به او به هر شکل به خوبی از این آیه استنباط میشود توسل هم در لغت همان وسیله یافتن است.
در آیه 64 سوره مبارکه «نساء» هم آمده است: « وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِیمًا »؛ ای پیامبر صلیالله علیه واله وسلم ؛ اگر آنها هنگامی که خود ستم کردند (یعنی مرتکب گناه شدند) به سراغ تو میآمدند و از خداوند طلب بخشش میکردند و تو هم برای آنها طلب بخشش میکردی، خداوند را توبهپذیر و مهربان مییافتند».
از این آیه هم وسیله قرار دادن پیامبر (صلیالله علیه واله وسلم) یا اصطلاحا متوسل شدن به ایشان برای طلب عفو و بخشش از خداوند استنباط میشود. مثالی واضحتر هم در آیات 97 و 98 سوره مبارکه «یوسف» هست که صراحتا در آن به نقش توسل اشاره شده است. آنجا خداوند فرموده: «قَالُوا یا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِینَ قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ / برادران خطا کار یوسف علیهالسلام به پدرشان یعقوب عرض کردند ای پدر ما! از گناهان ما طلب بخشایش [از خداوند] کن که ما خطا کار بودیم. [حضرت یعقوب (علیهالسلام)] فرمود به زودی برای شما از پروردگار طلب بخشش وعفو میکنیم که او آمرزیده و مهربان است». پس با توجه به مواردی که از کلام خداوند به عنوان شاهد و دلیل آوردیم، اثبات میشود که توسل به امام زمان (عجلالله تعالی و فرجه) مبنای توحیدی و الهی دارد؛ بلکه این امر موجب سرعت بخشی بیشتر در استجابت دعا یا مغفرت برای ماست.
سید مرتضی میرسراجی، مجله قرآنی آیه
تنظیم: شکوری_کارشناس بخش قرآن
