تربیت واقعا چه چیزی نیست؟

یکشنبه ها کلاس تاریخ داشتیم. معلممان می آمد سر کلاس. می نشست روی صندلی اش و از جیب کت قهوه ای چهارخانه اش یک تقویم کوچک جیبی درمی آورد و شروع می کرد به خواندن. حدیث هفته. بعد هم توضیحات بعدی. ما گوش نمی دادیم معمولا. حوصله مان سر می رفت. اول کلاس تاریخ را دوست نداشتم...

این خاطره ی یک دانش آموز راهنمایی است در پاسخ به این سوال که "کجای مدرسه بد است؟"

حالا به كجا می رسیم كه این خاطره می شود خاطره ی اول یك دانش آموز راهنمایی؟ برای پاسخ به این پرسش وجوه مختلف اش را باید دید و تلاش این نوشته دیدن این وجوه است.

بیایید این واقعه را بر اساس كنش گران اجتماعی آن بررسی كنیم؛

معلم  و  دانش آموز

شاید این ایده در ذهن بسیاری از معلمان وجود داشته باشد كه نسل جدید به نحوی لجام گسیخته، دارد از ارزشهای عرفی و دینی فاصله می گیرد و سد شدن در برابر این روند و اصلاح یا به راه آوردن این نسل ضروری است. این اندیشه فارغ از درست یا غلط بودنش منجر به اعمالی می شود كه بررسی آن ها برای فهم مشكل ساختاری ای كه در صدد تحلیل اش هستیم مهم به نظر می رسد.

مسلم آن كه هجمه ی فرهنگی‏‏ یا به تعبیری شبیخون فرهنگی به نسل جدید از عمق و وسعت جدی تری برخوردار است. ادغام بیشتر این نسل در شبكه های ارتباط جمعی و اشتغال به سبك های مدرن فراغت‏ نفوذ فرهنگی را ممكن تر می كند. اما راه مقابله یعنی دقیقا چیزی كه بسیاری از دلسوزان این نسل در پی آنند چیست؟

برخی با این استدلال كه احادیث و آیات ذاتا حامل نور اند و نور اثر گذار خواهد بود و... اصل طرح این مقولات را در كلاس درس مفید و مانع می دانند. طبعا روش این بزرگواران عرضه ی مستقیم مطالب خواهد بود و سوالی كه برای ناظر بیرونی مطرح می گردد اینكه آیا می توان بدون تخصص در این حوزه ها دست به بیان احادیث و آیات كرد و بعضا آنها را با نظرات ناسفته ی شخصی قرین كرد و به دانش آموزان كلاس ارائه داد؟

بعلاوه صرف نظر از هر استدلالی چگونه می توان این مسئله را تحلیل كرد كه چرا این شكل از عملكرد نتیجه ی مطلوب را ندارد و حتی بعضا به نتیجه ی عكس منجر شده و می شود؟

سوال دیگر اینكه آیا صرف بیان گزاره های دینی منجر به دین داری یا حتی جلب نظر نسل جدید به دین می شود؟

چه چیزی حققتا برای نسل جدید مصونیت بخش است؟

برای پاسخ به این سوالات باید به استراتژی رقیب توجه كرد. حتما توجه كرده اید كه سیاست های فرهنگی مقابل ما فارغ از جذابیت های سمعی بصری شان‏ فارغ از ظاهر ساده و باورپذیرشان در صدد اراده یك جهان بینی اند و آنچه نهایتا پس از مصرف مداوم تولیدات فرهنگی شان حاصل می شود همین جهان بینی است. جهان بینی ای كه بر تقلیل جهان، به جهان مادی و حدف عالم غیب، تاكید دارد و در آن جهان حول حكم و میل انسان می گردد. سكولار شدن انسانهایی كه ظاهر دینی دارند حتی نماز می خوانند و به شریعت به معنای عام اش، پایبندند، حاصل این جهان بینی است و چیزی كه ما را تهدید می كند هم، همین است..

اما راه مقابله چیست؟

طبعا این راه جز از طریق ارائه ی یك جهان بینی ممكن نخواهد بود. و آنچه باید بنا بر منطق اسلامی ارائه شود جهان بینی توحیدی است یعنی جهان بینی ای كه بر مبنای آن انسان خلیفه الله است و قوانین و سنن الهی بر جهان حكم می رانند.

اگر با این منطق بنا به تقابل باشد آنچه معلم تاریخ باید به دانش آموزان بفهماند تجلی اراده ی الهی در طول تاریخ است.

تنظیم: بخش تربیتی مدرسه اینترنتی