گروه تواشیخ قدر، سالها با رنگ لباسی که میپوشیدند، شناخته میشدند آنها حالا 20 سال است که بیوقفه به همخوانی و اجرای ابتهالات مشغولند
کت قهوهایها(قسمت پایانی)
همخوانی قرآن بعد از گروه قدر توسط گروههای دیگر هم انجام شده؛ ولی تعداد این کارها آنقدر محدود است که این ابداع فعالان قرآنی با نام گروه قدر شناخته میشود. اما چرا گروههای دیگر تواشیح ایران کمتر سراغ این کار رفتهاند؟ این سوالی است که مسلما لیائی، سرپرست گروه تواشیح قدر، میتواند پاسخگوی آن باشد؛ «همخوانی قرآن خیلی سخت است. الان یک کار تواشیح را با یک گروه حرفهای میتوان با پنج جلسه تمرین آماده کرد. اما حداقل زمان لازم برای آماده کردن یک کار همخوانی قران، دو ماه است؛ البته اگر گروه هفتهای دو جلسه تمرین کنند بعضی وقتها هم ممکن است آماده کردن یک کار همخوانی قرآن تا یک سال طول بکشد. از طرفی این کار زیاد طرفدار ندارد. در مراسم خیلی جا نیفتاده که به جای یک قاری، یک گروه را برای همخوانی قرآن دعوت کنند. همین دلایل هم باعث شده که گروهها کمتر سراغ این هنر قرآنی بروند».
یک ویژگی مهم در کار گروه تواشیح قدر وجود دارد که لیائی بر آن تاکید میکند؛ «مخالف استفاده از موسیقی در تواشیح هستیم تا به حال یک کار هم با موسیقی نداشتهایم. الان بیشتر گروهها از موسیقی استفاده میکنند که اصالت تواشیح را از بین برده است. شاید زیبایی داشته باشد؛ ولی مسلما دیگر تواشیح نیست.
- موسیقی هرگز
«سبحانک ربی سبحانک، سبحانک ربی...» احتمالا با خواندن این اذکار، خیلی زود آهنگ خاصی در ذهنتان تداعی میشود که هنوز هم قبل از پخش اذان در شبکههای مختلف صدا و سیما شنیده میشود. این در حقیقت یک آرم مذهبی محسوب میشود که توسط گروه قدر به سفارش صدا و سیما ساخته شده است. کت قهوهایها یک با «ربنا» را هم خواندهاند که البته بعد از پخش ربنای استاد شجریان از رونق افتاد لیائی میگوید که بسیاری از آرمها و تواشیحهای معروف مذهبیای که تاکنون از رادیو و تلویزیون پخش شده، کار این گروه است؛ «تا به حال حدود 100 کار تولید کردهایم که شامل همخوانی قرآن، تواشیح، ابتهال و انواع آرمهای مذهبی مختلف است. کارهای ترکیبی فارسی و عربی هم زیاد داشتهایم که بعضی از آنها توسط مرکز موسیقی حوزه هنری انتشار یافته است اتفاقاً این فارسی، عربیها خیلی مورد توجه قرار گرفته و گروههای دیگر هم بیشتر سراغش رفتهاند ما حتی سرود هم خواندهایم. البته این فعالیتها هیچوقت شغل ما نبوده؛ بلکه علاقه شخصیمان بوده که سالهاست دنبال میکنیم».
کت قهوهایها در اولین دوره مسابقات کشوری تواشیح هم شرکت کردند و مقام اول را به دست آوردند؛ هر چند که بعد از آن دیگر سرو کلهشان در هیچ دورهای از مسابقات پیدا نشد اما شعرها و آهنگهای مذهبی کارهای مختلف گروه قدر از کجا میآید؟ سرپرست این گروه به صراحت اعتراف میکند که آنها در دو ... سه سال اول فقط از مصریها و سوریها تقلید میکردند. اولین کار غیر تقلیدی کت قهوهایها در وصف امام جواد علیهالسلام است؛ «شعر عربی این کار را آقای فاطمینیا انتخاب کرد. مرحوم شاهرخی هم شعر فارسیاش را سرود آقای شاهرخیان هم کار آهنگسازیاش را انجام داد. این کار را در حضور رهبر معظم انقلاب و در اختتامیه مسابقات بینالمللی قرآن اجرا کردیم که خیلی مورد توجه قرار گرفت آقا همانجا فرمودند که گروههای تواشیح دیگر هم باید از این جور کارها انجام دهند».
گروه قدر برای تولید تواشیح و دیگر کارهای مذهبی، شیوههای مختلفی دارند. یکی از روشهایشان این است که شعر عربی را پیدا کنند و سپس برایش آهنگی بسازند بیشتر تنظیم آهنگها در این سالها هم توسط سرپرست گروه انجام شده است. گاهی هم آهنگ زیبایی به دستشان میرسد و آن را به شعرای عرب میدهند تا براساس آن آهنگ، شعری عربی بسرایند اگر قرار باشد کار ترکیبی ساخته شود، آنها دست به دامن شاعران ایرانیای خواهند شد تا شعر فارسی هم سروده شود. البته یک ویژگی مهم در کار گروه تواشیح قدر وجود دارد که لیائی بر آن تاکید میکند؛ «مخالف استفاده از موسیقی در تواشیح هستیم تا به حال یک کار هم با موسیقی نداشتهایم. الان بیشتر گروهها از موسیقی استفاده میکنند که اصالت تواشیح را از بین برده است. شاید زیبایی داشته باشد؛ ولی مسلما دیگر تواشیح نیست. متاسفانه صدا و سیما مدتی هم به این کارها بها داد که باعث آسیب دیدن تواشیح شد».
- پایان دوره طلایی
گروه قدر علاوه بر اجرای برنامههای مختلف در کشور، تا به حال به 16 کشور دنیا هم اعزام شدهاند تا مردمان دیگر کشورها هم از هنر ناب آنهایی نصیب نمانند عربستان، امارات، پاکستان، ترکمنستان، تایلند، بنگلادش، یمن، ترکیه، غنا، انگلیس، اتریش، کروواسی، بوسنی، دانمارک، نروژ، سوئد و اوکراین کشورهایی هستند که کت قهوهایها در آنها برنامه اجرا کردهاند.اما حالا دیگر صدایشان کمتر شنیده میشود. کت قهوهایها سالهاست که در جعبه جادویی خودمان هم کمتر دیده میشوند. خیلیها اصلا آنها را فراموش کردهاند. عصر طلایی گروه تواشیح قدر مثل خیلی از گروههای تواشیح دیگر به پایان رسیده است. این میان فقط میماند پردهبرداری لیائی از مقصران این اتفاق؛ «شبکه قرآن که راه افتاد شبکههای دیگر تلویزیون بسیار کمرنگتر به تواشیح پرداختند رادیو قرآن هم همین تاثیر را داشت. کمکم تواشیح، مخاطبانش را از دست داد و کمتر از رسانهها شنیده شد. آقای قرائتی هم بارها از تریبونی که در اختیار داشت با تواشیح مخالفت کرد ایشان میگفتند که این شعرها که در تواشیحها خوانده میشود، عربی است و مردم چیزی از آن نمیفهمند. این مخالفتها آنقدر زیاد و تاثیرگذار بود که حتی سازمان اوقاف هم چند سال مسابقات تواشیح را تعطیل کرد. این تعطیلی هم ضربه بزرگی به تواشیح وارد کرد. استفاده از موسیقی توسط گروههای تواشیح هم بیثاثیر نبود. زمانی تواشیح آنقدر در کشورمان رونق داشت که از ما برای اجرای برنامه در یک سمینار تخصصی فیزیک هم دعوت کردند یک بار هم وزارت کشاورزی در سمیناری درباره سیبزمینی از ما دعوت کرد و ما هم رفتیم و برنامه اجرا کردیم!»
فاطمه عباسی، مجله قرآنی آیه