تبیان، دستیار زندگی
از آن جا كه مركز ثقل مبارزات روحانیت ایران بوده وبالتبع دشمن نیز در این جا بیشترین سرمایه گذاریها راكرده ونویسندگانى رابه مزدورى گرفته است كه نغمه سردهند روحانیت مبارزه اى نداشته وبا استبداد همساز وهمنوا بوده ویا مخالف علوم جدید وپیشرفتهاست در برخى از بخ
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حوزه در صحنه سياست واجتماع
روحانیت

از آن جا كه مركز ثقل مبارزات روحانيت ايران بوده وبالتبع دشمن نيز در اين جا بيشترين سرمايه گذاريها راكرده ونويسندگانى رابه مزدورى گرفته است كه نغمه سردهند  روحانيت مبارزه اى نداشته وبا استبداد همساز وهمنوا بوده ويا مخالف علوم جديد وپيشرفتهاست در برخى از بخشها شواهد ونمونه ها از حوزه هاى ايران ارائه خواهد شد.

سيد جمال از دست پروردگان حوزه هاى علوم دينى بوده وانديشه هاى حوزوى مهمترين نقش رادر پرورش او ايفا نموده است. ولى برخى بر اين پندارند كه: سيّد استثناست.تفكر وانديشه هاى سيد نمى تواند نماينده روح حاكم برحوزه باشد. كسانى چون سيد جمال ،ميرزاى شيرازى در ميان توده مردم ياران بيشترى مى يابند تا در ميان حوزه و همقطاران خويش ، چنين است انديشه هاى ناب و قاطعيت انقلابى سيّد را در كدامين مدرسه بايد جست وحركتهاى اجتماعى او را در كارنامه كدام عالم حوزوى مى توان مشاهده كرد. آنچه سيد را به عنوان طلايه دار نهضتهاى فرهنگى و انقلابى جهان اسلام مطرح ساخته است نه زمنيه هاى حوزوى كه نتيجه ارتباطات جهانى وغير حوزوى اوست.قبل از برسى اين پندار تذكر سه نكته ضرورت دارد:

1.هر نظام آموزشى با همه امكانات وتشكيلات مدرن نمى تواند همه استعدادهاى خود را به شكوفايى برساند واز تك تك افراد خود انسانهاى دلخواه پرورش دهد. بلكه هميشه معدودى از انسانها توانسته اند با پيگيرى مربيان لايق وهمت شخصى جاده پيشرفت را بپيمايند وبه اهداف مورد نظر دست يابند. مگر در نظامهاى آموزشى نوين از ميان انبوه دانشجويان وامكانات فراوان چه مقدار انسانهاى مبتكر وخلاق به عرصه فرهنگ پا نهاده اند.

در مقايسه نظام آموزشى وتربيتى حوزه با ساير نظامهاى تحصيلى رائج در ممالك اسلامى به روشنى در مى يابيم كه دست پروردگان لايق وصالح حوزوى بيشترند. بيشتر مصلحان وصالحان نامور از حوزه هاى دينى برخاسته اند.

2.حقيقت جويى روح حاكم بر نظام آموزشى حوزه است. شيوه تعليم وتربيت آن به گونه اى است كه طالب علم را آزادانديش پرورش مى دهد وامكانات رشد وشناخت حقايق رافرا روى او قرار مى دهد. آزادى در انتخاب مدرسه واستاد وهم بحث ورشته تحصيلى وآزادى در انتقام از سخن استاد از ويژگيهاى ارزشمند حوزه هاست كه در صورت بهره گيرى درست از آنها استعدادها را شكوفا مى كند به فعليت مى رساند.

رسيدن به سرچشمه هاى معرفت مقصد هر متعلم حوزوى است. ازاين روى طالب علم درسها راعميق مى خواند ومحتواى آن رابه نقد وبررسى مى گذارد. اين كار راچنان با حوصله ودقت وپشت كار دارى انجام مى دهد تا به مرتبه اجتهاد دست يابد و در سايه آن مكتب را بشناسد و خود را از تقليد وتوقف وتكرار وارهاند.

اساتيد در درس خارج كه نقطه اوج استنباط واستدلال فقهى است شيوه تحليل ونقد را در پيش دارند و سخنان بزرگان فن را در موضوع مورد بحث غربال مى كنند. دراين دوره مطالب صحيح از سقيم جدا مى شود و( ماقال ) بر(من قال ) پيشى مى گيرد.

خداجويى وعمل به تكليف دست مايه هايى است كه عالمان در پر توآن آموخته هاى خود را به كاربندند ودر برخورد با مشكلات وموانع هراسان نشوند.

مسلماً بسترى كه بر مبناى اجتهاد وحقيقت جويى بناشده باشد اين امكان را در خود دارد كه مردان برزگ پرورش دهد وكسانى همانند سيّد جمال رابه جامعه عرضه كند.

3. سيد جمال الدين در شعار بازگشت به اسلام اصلاح جوامع اسلامى و مبارزه فرهنگى وسياسى با استعمار كارنامه بسيار بسيار در خشانى دارد امّا اين بدان معنى نيست كه ديگران در اين آوردگاه نقشى نداشته اند وساحل نشينان تماشاگرى بيش نبوده اند با اين كه اين حركتها و خيزشها واين انديشه هاى نو درداخل حوزه هاى دينى پيدا نمى شود وحتماً بايد آنها را در بيرون از حوزه ها جستجو كرد!

طلاب علوم دينى در تفسير فقه حديث وديگر دانشهايى كه فرا مى گيرند سيماى زشت ناعدالتى، نابرابرى، ستم ،تبعيض براى آنها از همه زوايا مجسم مى شود.

طلاب علوم دينى از همان آغاز به حق وباطل آشنا مى شوند منتهى ظرفيتها استعدادها توانی ها تفاوت مى كند. هر كس نمى تواند به قلّه فراز آيد وچهره جهانى بيابد وامام ومقتداى ديگران شود.در اين نوشتار توضيح وتشريح همين نكته خواهد آمد آن هم با ارائه كارنامه علماءوحوزه هاى دينى در عرصه هاى گوناگون سياسى اجتماعى:

1.علماء حوزه وهوشيارى سياسى.

2.علماء حوزه وعلم وتمدن.

3.علماء حوزه ومبارزه با استبداد.

4.علماء حوزه واستعمار ستيزى.

از آن جا كه مركز ثقل مبارزات روحانيت ايران بوده وبالتبع دشمن نيز در اين جا بيشترين سرمايه گذاريها راكرده ونويسندگانى رابه مزدورى گرفته است كه نغمه سردهند  روحانيت مبارزه اى نداشته وبا استبداد همساز وهمنوا بوده ويا مخالف علوم جديد وپيشرفتهاست در برخى از بخشها شواهد ونمونه ها از حوزه هاى ايران ارائه خواهد شد.

ادامه دارد...


منبع:فصلنامه حوزه                                                  تنظیم:نقدی-حوزه علمیه تبیان