بایدهایی درباره رمان های انقلاب!

در آستانه 22 بهمن عنوان شد

سرشار: شخصیت اصلی رمان‌های انقلاب باید اهل اندیشه باشد

خبرگزاری فارس: محمدرضا سرشار با بیان این‌كه متأسفانه نویسندگانی كه می‌خواهند درباره انقلاب داستان و رمان بنویسند اطلاعات كافی در این باره ندارند، گفت: باید شخصیتی به عنوان شخصیت اصلی رمان انتخاب شود كه اهل اندیشه باشد چون این انقلاب، یك انقلاب فرهنگی بود و براساس یك سری مسائل فلسفی، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و .... شكل گرفت.به گزارش خبرنگار فارس، محمدرضا سرشار در حاشیه جلسات نقد حوزه هنری تهران، درباره مختصات رمان‌نویسی انقلابی، گفت: متأسفانه نویسندگانی كه می‌خواهند درباره انقلاب داستان و رمان بنویسند اطلاعات كافی در این باره ندارند. اگر رمان واقعی انقلاب بخواهد نوشته شود چندین شرط دارد: اول این كه باید شخصیتی به عنوان شخصیت اصلی رمان انتخاب شود كه اهل اندیشه باشد چون این انقلاب، یك انقلاب فرهنگی بود و براساس یك سری مسائل فلسفی، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی و .... شكل گرفت، اصلا حضرت امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب یك فرد فرهنگی بود و در واقع یك انقلاب اعتقادی برپا كرد؛ آن وقت ما در رمانی كه عنوان انقلابی به آن می‌دهند چنین مسائلی را مشاهده نمی‌كنیم.

وی افزود: یك بچه تا سیكل خوانده با یك پدر و مادر بی‌سواد و جنوب شهری كه اصلاً فعالیت سیاسی هم ندارند نمی‌تواند قهرمان یك رمان انقلابی باشد. در واقع این انتخاب غلط است.

سرشار در ادامه افزود: قبل از انقلاب جنبش‌های سیاسی، فلسفی، تاریخی و ... رخ داده است و همه این‌ها اتفاق افتاد تا رسید به پیروزی انقلاب اسلامی. گروه‌های ماركسیست بعد از مشروطه یك جریان قوی و مطرح بوده‌اند و هم اكنون نیز بقایای آن وجود دارد. ماركسیسم در دنیا مرده آن وقت ما این جا ماركسیست داریم كه معتقد به خیانت گورباچف و اشتباه شوروی هستند. فدائیان اسلام نیز اولین گروهی هستند كه با محتوای شیعی علیه پهلوی قیام كردند و هیأت‌های مؤتلفه در ادامه این جریان هستند. مجاهدین خلق، جبهه ملی، نهضت آزاد و ... از جمله جریان‌هایی هستند كه در این كشور وجود داشته و نویسنده باید برای نگارش یك رمان انقلابی از این مسائل آگاهی بالایی داشته باشد تا بتواند یك رمان مقیاس عظمت انقلاب اسلامی بنویسند.

سرشار گفت: اگر كسی با این شرایط آشنا نباشد یك قهرمانی در حد سیكل انتخاب می‌كند تا زحمت خودش را كم كند؛ همان قدر بفهمد و همان قدر هم بنویسد. آن وقت در این كتاب انقلاب باور‌پذیر و توجیه شدنی نیست، این می‌شود كه در رمانی مثل "اسماعیل " فضا برای انقلاب به وجود نمی‌آید.

عضو هیأت علمی و رئیس شورای گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه گفت: ما در این انقلاب نزدیك 150 هزار شهید دادیم و این باید در رمان‌های منتشر شده پیرامون انقلاب نمود و جلوه عینی داشته باشد اگر چنین نباشد مردم این گونه رمان‌ها را باور نخواهند كرد.

نویسنده كتاب "داش آكل،حواشی و تبعات " همچنین خاطر نشان كرد: روسها هم راجع به انقلاب خود كتاب نوشتند. كتاب "گذر از رنج‌ها "ی آلكسی تولستوی كه سه جلد قطور است نویسنده قهرمان اصلی داستان را یك روشنفكر و فرد با آگاه قرار داده است و این درباره پائین‌ترین شخصیت داستان نیز صادق است. قدم اول در انتخاب رمان انقلاب انتخاب شخصیت اصلی رمان است كه باید یك فرد كامل و با آگاه باشد.

دبیر علمی جایزه كتاب سال جمهوری اسلامی درباره برخی از نویسندگان نیز گفت: متأسفانه خیلی از نویسندگان ما مطالب علمی داستان‌نویسی را نمی‌دانند و جالب است كه نمی‌دانند كه مطلبی را بلد نیستند.

وی با ذكر خاطره‌ای گفت: یادم می‌آید در اوایل انقلاب در حوزه هنری كلاس ساده‌نویسی تدریس می‌كردم و بسیاری از دوستان داستان‌نویس و مدیران حوزه می‌آمدند بر سر این كلاس و یاد می‌گرفتند الان این تواضع از بین رفته است ما نه كتاب‌های یكدیگر را می‌خوانم نه سر كلاس همدیگر می‌رویم نه به نقدهای یكدیگر توجه می‌كنیم.

سرشار در ادامه افزود: عده‌ای از نویسندگان تازه‌كار كه هنوز كتاب مستقلی هم ندارند به بسیاری از مبانی نقد‌نویسی و داستان‌نویسی آشنایی دارند. بی‌سوادی تئوریك در داستان‌نویسان چه مذهبی و غیر مذهبی خیلی زیاد است. یعنی نویسندگان ما هم مهارت علمی رشته خودشان را نمی‌دانند هم اطلاعات جانبی را كه باید داشته باشند ندارند. یكی از ویژگی‌های رمان‌های مطرح غربی درون‌مایه و اندیشه مطرح شده در آن است. شما هر اثری را كه حتی امروز در غرب مطرح می‌شود اگر ببینی از لحاظ ساختاری دارای مشكلات اساسی است ولی چرا آنها را مطرح می‌كنند؟ چون یك حرف اساسی مطرح در غرب را زده است اگر این حرف را به فلسفه‌های عظیم شرقی عرضه كنند ممكن است بگویند خیلی بیش پا افتاده است ولی برای آنها حرف خیلی بزرگی است.رمان كوری را در 600 صفحه می‌نویسد و خواننده می‌گوید حرف آن این است امروز دیده بصیرت انسان كور شده است. همه این را می‌دانند اما وی در قالب دراماتیك ملموس كرده است.بسیاری از كتاب‌هایی كه نوبل می‌گیرند به خاطر درون مایه‌ای است كه به كار می‌گیرند.

تنظیم برای تبیان:زهره سمیعی